FATF رد شود بسته اروپا به مشکل می‌خورد

اسماعیل سلطنت‌پور | خبرنگار:

امروز قرار است مجلس شورای اسلامی لایحه جنجالی موسوم به CFT را مورد بررسی قرار دهد. این لایحه آخرین لایحه از لوایح چهارگانه ایران برای پیوستن به FATF است. FATF یک سازوکار مالی بین‌المللی است که ایران هم‌اکنون به همراه کره‌شمالی در لیست کشورهای با ریسک بالای آن قرار دارند. خبرنگار همشهری در رابطه با علل مخالفت‌های داخلی با پیوستن ایران به FATF با بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه گفت‌وگویی انجام داده که در ادامه می‌خوانید.

آقای قاسمی به‌عنوان سؤال نخست، ارزیابی شما از بررسی لایحه CFT در مجلس چیست؟

 تصویب لایحه بدون شک اقدامی است در جهت منافع ایران. سیاست خارجی ایران همواره در عرصه جهانی و بین‌المللی با شفافیت لازم فعالیت‌های خود را در مسیر و سمت و سوی مصالح عمومی و منافع مردم دنبال کرده است و لذا از هرگونه شفافیت و اقدام لازم ، متعارف و پذیرفته شده جهانی که بتواند مزایای بیشتری را در مناسبات بین‌المللی اعم از سیاسی و اقتصادی به همراه داشته باشد باید استفاده و آن را مورد بهره‌برداری قرار دهد. بدون شک بحث FATF و عضویت ایران در آن می‌تواند بسیاری از شائبه‌های بی‌ربط و نادرست سیاسی نسبت به ایران را که توسط بد‌اندیشان یا کژاندیشان در عرصه بین‌المللی مورد ترویج قرار گرفته خنثی کند.

با توجه به‌عنوان این طرح که مقابله با حمایت مالی از تروریسم است طبیعتا مقابله با آن نمی‌تواند به‌معنای حمایت از تروریسم مورد بهره‌برداری آمریکا قرار بگیرد؟

ایران کشوری است که در صدر کشورهای جهان با جدیت تمام با تروریسم و خشونت‌طلبی مقابله کرده و می‌کند و در جهت امنیت و ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی تلاش‌های وافری کرده اما اگر در برخی حوزه‌ها بدون استدلال کافی و وافی در انجام تعهدات رایج و پذیرفته شده بین‌المللی که با مبانی ما هم مشکلی ندارد کوتاهی صورت بگیرد نهایتا حاصل تمامی این تلاش‌ها و سرمایه‌گذاری‌هایی که در جهت اهداف و آرمان‌های بلند کشور در مقابله با تروریسم انجام شده بی‌جهت توسط معاندان کشور زیر سؤال خواهد رفت. بنابراین با توجه به سیاست روشن و دقیقی که ایران در جهان دنبال می‌کند نباید هیچ نگرانی‌ای درخصوص این مسائل وجود داشته باشد.

در بعد اقتصادی این لایحه چه کمکی به کشور خواهد کرد؟

حضور ایران در FATF به شفافیت و توسعه همکاری‌های بانکی و سازوکارهای مالی موجود در عرصه بین‌المللی کمک می‌کند. حتی از دید اقتصاد مقاومتی نیز اگر بخواهیم به مسئله توجه داشته باشیم و در این مسیر حرکت کنیم این مسئله باز مهم است. مثالی بزنم: اگر بخواهیم تنها موضوع صادرات غیرنفتی را مدنظر قرار دهیم باز باید بتوانیم از یک روال طبیعی بانکی در جهان استفاده کنیم، بدون این تعاملات و همکاری بانکی نمی‌توان این صادرات را انجام داد لذا اگر در عرصه مالی و بانکی نتوانیم همکاری‌ها و تعاملات لازم را با سیستم موجود در عرصه منطقه و جهانی داشته باشیم حتی به‌رغم کیفیت و قیمت مناسب در انجام صادرات با مشکلات عدیده مواجه خواهیم بود. نه صادرات به کشورهای غیردوست یا معاند، نه حتی با شرکای مهم و اصلی خود هم نمی‌توانیم کاری بایسته انجام دهیم. شما با هند یا چین رابطه خوبی دارید اما اگر خارج از این سیستم باشید ایرانیان یا صادر‌کنندگان باز نمی‌توانند مناسبات بانکی لازم مورد نیاز خود را داشته باشند.

می‌گویند اگر ایران به FATF بپیوندد همکاری با سوریه و لبنان با مشکل مواجه می‌شود؟

اینطور نیست، ما برای حفظ ارتباط بین‌المللی و همکاری‌های پولی و مالی با کشورهای دیگر، آن هم در شرایطی که ایالات متحده آمریکا تلاش دارد با انواع اتهامات و نهایتا تحریم‌ها منافع مردم ایران را مورد دستبرد قرار دهد باید حتی به دلایل کوتاه‌مدت حضور جدی خود را در این مجامع حفظ کنیم. حتما باید توجه داشت که اکثریت مطلق کشورهای عضو سازمان ملل تماما به عضویت FATF در آمده‌اند حتی سوریه و لبنان، تمامی کشورهای عضو سازمان ملل به‌استثنای چند کشور همه این سازوکار را پذیرفته‌اند و اصولا همکاری‌های ما با دیگر کشورها کاملا شفاف و روشن است و نباید در این مورد نگران باشیم، البته اگر در جایی این سازوکارها با قانون اساسی ما تطبیق نداشته باشد یا با مبانی کلی ما منافات داشته باشد در آنجا مکانیسم‌های حقوقی در تدوین و یا تصحیح قوانین می‌تواند مشکل احتمالی یا فرضی را تنظیم کند.

ابهام دیگر درباره حزب‌الله لبنان است. ایران در صورت پیوستن به FATF با این گروه نمی‌تواند همکاری کند؟

برخی با نوعی پیشداوری و اطلاعات کم، نگران همکاری‌های ایران با احزابی مثل حزب‌الله لبنان هستند. حزب‌الله صرفا توسط برخی کشورها به برخی اتهامات ناروا متهم است اما درنظر داشته باشید حزب‌الله نهایتا یکی از ارکان حاکمیت دولت لبنان است و همکاری مالی خاصی میان ایران و آن بخش از حاکمیت پارلمان لبنان وجود ندارد البته اگر هم در یک حالت فرضی، این همکاری بانکی و مالی وجود داشته باشد با توجه به حضور لبنان در FATF هیچ‌گونه مانعی وجود ندارد.

پس علت مخالفت‌ها را در چه می‌بینید؟

متأسفانه این بحث مدت‌هاست مطرح می‌شود، که امیدوارم دلایل اقتصادی و دیگر انگیزه‌هایی که ممکن است مطرح شود علت آن نباشد، قطعا بسیاری از امور مخالفان و موافقان خود را دارد و نباید نگران این مباحث و بحث‌ها بود، خاصیت یک جامعه باز همین نوع اظهارنظرات است ولی مشکل وقتی است که به جای مباحث کارشناسی و یا حقوقی و امنیتی، موضوع کاملا جناحی و سیاسی و گروهی و حزبی و اساسا بدون توجه به اصل قضیه، موضوع رقابتی میان طیف‌های سیاسی می‌شود درصورتی که این موضوعات از مقوله مصالح و منافع کلی کشور است و لازم است از دریچه منافع کلان مردم ایران و حضور گسترده و وسیع ایران در صحنه جهانی به آن توجه کرد. آیا ما باید در عرصه رقابت‌های اقتصادی جهان حضوری فعال داشته باشیم؟ آیا به توسعه و پیشرفت کشور می‌اندیشیم و به دنبال آن هستیم؟ و هزاران سؤال دیگر. به هر حال مدت‌هاست در این موارد کارشناسان دستگاه‌های ذیربط بررسی و بحث کرده‌اند و نظرات خود را داده‌اند.

این بررسی‌ها در چه سطوحی بوده است؟

‎کار کارشناسی وسیعی در کشور در مورد FATFصورت پذیرفته و نظرات تخصصی از وزارت خارجه، وزارت اقتصاد و وزارت اطلاعات و دیگر ارگان‌ها و صاحب‌نظران اخذ شده که نظرات مثبت بوده، به‌نظر می‌رسد باید در این شرایط موجود با توجه به کمبود زمان در این خصوص تصمیم‌گیری شود. این از وظایف ذاتی و رسالت نمایندگان محترم است که موضوع را در این مرحله مورد بررسی قرار دهند و رأی لازم را به آن اختصاص دهند. با توجه به جایگاه مجلس محترم آرای نمایندگان می‌تواند تعیین‌کننده این مسیر باشد. ما در سال1394 مکانیسم‌های داخلی و مالی در حوزه چارچوب‌ها و موازین مربوط به FATF را تصویب کرده‌ایم که به تأیید شورای نگهبان هم رسیده تصورم این است که بخشی از این موضوع را در مرحله کنونی هم در حال اجرا داریم و نباید نگرانی زیادی برای آنانی که دل در گرو میهن دارند وجود داشته باشد.

‎فکر می‌کنید تصویب نشدن FATF بر همکاری‌های ایران و اروپا و بسته اقتصادی اروپا درباره برجام اثر‌گذار خواهد بود؟

‎بعد از خروج آمریکا از برجام، مذاکرات مختلفی با اروپا شکل گرفت تا مکانیسم‌ها و سازوکارهای اقتصادی که بتواند به‌رغم تحریم‌های آمریکا همکاری‌های ایران با اتحادیه اروپا ، چین و روسیه و دیگران را به دور از شانتاژ و مکانیسم‌های تخریبی آمریکا تضمین کند برقرار شود. مذاکرات با اروپا به نتایج خوبی رسیده امیدواریم در آینده نزدیک این مکانیسم مورد توافق قرار بگیرد و اجرایی شود. قطعا حضور نیافتن ایران درFATF و عدم‌تطابق سیستم مالی و پولی ایران با مجموعه استاندارد‌های موجود در جهان می‌تواند مشکلات و موانع جدیدی در همکاری‌های ایران به‌وجود بیاورد که در این صورت علاوه بر سوءاستفاده سیاسی آمریکا مکانیسم‌های تحریمی و تهدیدی آمریکا در بخش اقتصادی تقویت خواهد شد.