جنگ بازار و صادرات

محمود حجتی، وزیر جهادکشاورزی در نامه‌ای به محمد شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت ضمن گلایه از تداوم صادرات گوجه‌فرنگی، خواستار جلوگیری از صادرات سیب‌زمینی و خوراک دام و طیور شده است.

این درخواست حجتی پیرو کاهش عرضه این محصولات در بازار داخل و رشد قیمت آنها ارائه شده اما پرداختن به این نکته ضروری است که تولید و تجارت ایران تا کجا قرار است بدون استراتژی مشخص اداره شود و هر بار با تصمیمات خلق‌الساعه مواجه باشد درحالی‌که حمایت از تولید و صادرات، سال‌هاست به‌عنوان محور توسعه مطرح شده است. جهش نرخ ارز شرایط فعلی بازار داخل را به سمتی برده که احتکار و صادرات اغلب کالاها می‌تواند سود قابل‌توجهی به همراه داشته باشد درنتیجه پایش و رصد آنها امری اجتناب‌ناپذیر است اما برخی برخوردها از جنس ممنوعیت‌های یکباره برای صادرات یا وارسی‌های بی‌محابای انبارها می‌تواند زمینه‌ای برای اختلال در امور تجارت و بازرگانی باشد زیرا هر بار در کنار سودجویانی که به دام می‌افتند، برخی از تجار و کسبه قانونمند نیز یا زیان می‌کنند یا از هراس متهم شدن کنار می‌کشند.

این اتفاق در روزهای آرامش اقتصادی که کشور نیازمند انبارداری و صادرات است آثار سوء خود را بروز می‌دهد و آن‌وقت است که دولت برای صادرات گوجه و سیب‌زمینی نیز باید مشوق صادراتی بدهد درحالی‌که اگر متولیان تنظیم بازار با استراتژی مشخص و شفاف، پیش از بروز واقعه راه خطر بر آن می‌بستند، وضعیت بحرانی نمی‌شد. به نظر می‌رسد دولت که در جریان بسته نخست ارزی،  به واسطه کوتاهی در نظارت بر واردات با ارز دولتی زمینه توزیع رانت را فراهم آورد و در ادامه مجبور شد ضمن انجام تغییرات اساسی در سیاست‌های خود، به برخوردی تعزیراتی در بازار بپردازد، بهتر است در سیاست‌های بعدی، به‌ویژه در حوزه تنظیم بازار با سرکوب صادرات هم از ابتدا سنگ‌ها را با خود وابکند و از اتخاذ سیاست‌های عجولانه بپرهیزد.