کیفیت لیگ بسکتبال در خطر

افشین آریاجو مربی بسکتبال

لیگ بسکتبال قرار است از اول آبان‌ماه شروع ‌شود، هرچند با روندی که باشگاه‌ها برای جذب بازیکن دارند، به‌نظر نمی‌رسد در این تاریخ بازی‌ای برگزار شود.
هفته‌های قبل می‌گفتند دوازده سیزده تیم اعلام آمادگی کرده‌اند اما حالا صحبت از هفت هشت تیم است. از این تعداد هم می‌گویند فقط 3تیم پتروشیمی، شیمیدر و شهرداری گرگان بازیکن گرفته‌اند و بقیه هنوز هیچ اقدامی نکرده‌اند. با این شرایط می‌شود منتظر لیگ جذابی بود؟ مسلما جواب منفی است. چند سالی است که این لیگ دیگر جذابیت و کیفیت قبل را ندارد.
دلیلی اصلی که می‌شود برای پایین آمدن کیفیت و جذابیت لیگ آورد، بی‌ثباتی باشگاه‌هاست. نزدیک به 10سال باشگاه‌های ایران قدرت اول آسیا بودند. صباباتری و مهرام چند سالی قهرمان جام ‌باشگاه‌های آسیا شدند. اما امسال یک تیم هست و سال دیگر نیست. سال‌های قبل برای باشگاه‌هایی که تیمداری می‌کردند، تخفیف‌هایی قائل می‌شدند، نمونه‌اش تخفیفی بود که سازمان مالیاتی به آنها می‌داد و مجبور نبودند همه مالیات سالانه‌شان را پرداخت کند. اما از وقتی این قانون برداشته شد، باشگاه‌ها هم کم‌کم از حضور در لیگ‌های ورزشی عقب‌نشینی کردند. وقتی باشگاهی می‌بیند فقط هزینه می‌کند و چیزی عایدش نمی‌شود، ترجیح می‌دهد تیم ندهد. در این امر بی‌ثباتی فدراسیون‌ها هم نقش دارند. فدراسیون می‌تواند کمک کند تا باشگاه‌ها درآمدزایی داشته باشند، از طریق وزارت ورزش، تسهیلاتی را در اختیار آنها بگذارد یا اینکه از طریق تبلیغات در تلویزیون بخشی از هزینه‌هایش را تأمین کند اما به‌جای داشتن حق پخش موظف می‌شود برای پخش بازی‌هایش از تلویزیون پولی را هم پرداخت کند.
بی‌ثباتی باشگاه‌ها به بازیکن، به لیگ و به تیم ملی آسیب می‌زند. زمانی که من بازیکن صباباتری بودم، لیگ فصل 81 تمام شد، یک‌ماه استراحت کردیم و درست از روز 17فروردین‌ماه تمرینات پست و بدنسازی را برای فصل بعد شروع کردیم. تمرینات هر پستی مخصوص خودش بود. بازیکن از سال قبل یا نهایت چند‌ماه قبل از شروع لیگ، قراردادش را می‌بست اما الان کمتر از یک‌ماه به شروع لیگ مانده و هنوز باشگاه‌ها بازیکن نگرفته‌اند. این بازیکنان کی می‌خواهند تمرینات را شروع کنند؟ تمرین تکنیکی و تاکتیکی داشته‌ باشند؟ بازیکن خودش تمرین بدنسازی‌اش را انجام می‌دهد و یک هفته قبل از لیگ هم تمرین تیمی را شروع می‌کند. این نوع تمرین بازیکن را ضعیف می‌کند. به‌خاطر همین است که الان ما پشتوانه‌ای نداریم. حامد حدادی و صمد نیکخواه‌بهرامی بروند، کسی هست جایشان را بگیرد؟ جای مهدی کامرانی را کسی پر می‌کند؟ بازیکن هست ولی نه به کیفیت مهدی. حامدی حدادی همین 3،2 روز پیش در اینستاگرامش پست گذاشته و گفته بود:‌ «من با پاس‌های مهدی کامرانی به NBA رفتم». 
قبل از این بازیکن قیمتش را اعلام می‌کرد و از بین پیشنهادهایی که داشت، یکی را انتخاب می‌کرد ولی الان باشگاه است که قیمت می‌دهد و بازیکن مجبور است قبول کند. باشگاه تا روز آخر صبر می‌کند و بازیکنانی را که روی زمین مانده‌اند، می‌گیرد تا بتواند پایین‌ترین قیمت را پرداخت کند. سال‌های قبل لیگ حداقل با 12تیم برگزار می‌شد الان در بهترین حالت و اگر همه تیم‌هایی که اعلام آمادگی کرده‌اند‌، بیایند، با 8 تیم برگزار می‌شود. فقط 50،60 بازیکن می‌توانند قرارداد ببندند. بقیه 300،400 بازیکنی که بسکتبال دارد، چه می‌شوند؟ آنها نباید از لیگ سهمی داشته باشند؟
می‌گویند بازیکنان هم باید شرایط باشگاه‌ها را درک کنند و توقع قراردادهای بالا را نداشته باشند. نظر بعضی‌‌ها این است که اگر قیمت بازیکنان پایین‌تر باشد، تیم‌های بیشتری راغب می‌شوند در لیگ شرکت کنند اما بازیکن هم به شرطی می‌تواند پول کم بگیرد که مطمئن باشد سال دیگر هم باشگاه با او قرارداد می‌بندد. اگر باشگاه ثبات داشته باشد و بازیکن بداند که می‌تواند 3سال یک تیم ثابت داشته باشد، ذهنیتش این نمی‌شود که مدام بگوید «من باید بتوانم پولم را بگیرم».
از مشکلات دیگری که در باشگاه‌ها و به‌خصوص در بسکتبال هست، این است که آنها کار را از پایه شروع نکرده‌اند و از نظر سخت‌افزاری هم مشکل دارند. قبلا باشگاه پیکان تیم می‌داد که هم سالن بسکتبال داشت، هم سالن بدنسازی و هم استخر و همه اینها یکجا بود. الان بازیکن مجبور است بیرون از باشگاه تمرین بدنسازی داشته باشد و برای تمرینات تیمی به باشگاه برود و این نبود امکانات بازیکن را خسته می‌کند. کار پایه را هم خیلی از باشگاه‌ها جدی نمی‌گیرند البته یکی دو سال است که وضعیت بهتر شده. مهرام چند سالی است که کار در پایه را آغاز کرده و گفته می‌شود این فصل 3بازیکن خودش را در لیگ دارد. پتروشیمی هم 3،2 سالی است که در پایه فعالیت می‌کند. حامد حدادی هم در اهواز مدرسه بسکتبال راه‌اندازی کرده است.
در کنار همه این مواردی که گفته شد، به‌نظر می‌رسد این فصل لیگ بسکتبال بیش از هر چیزی از نبود بازیکن آسیب ببیند. تعداد قابل توجهی از بازیکنان ایران با توجه به قیمت بالای دلار ترجیح می‌دهند خارج از ایران بازی کنند. اگر آنها به تیم‌های غرب آسیا که بیشتر بازیکنانشان اروپایی و آمریکایی هستند، بروند، اتفاق خوبی برای بسکتبال ایران می‌افتد اما مشکل اینجاست که این بازیکنان بیشتر عازم شرق آسیا هستند. در آسیا هم باشگاه‌های چین برای استخدام بازیکنان آسیایی محدودیت استفاده از 2 بازیکن را دارد، ژاپن ترجیح می‌دهد از بازیکنان خودش استفاده کند. در بین کشورهای دیگر سطح بسکتبال فیلیپین قابل‌قبول است چون سبک بازی‌شان آمریکایی است و سطح بسکتبال‌شان بالاست. به‌نظر نمی‌آید بازیکنان ما در لیگ‌هایی مثل لیگ اندونزی پیشرفتی داشته باشند.
از طرف دیگر باشگاه‌هایی که امسال در لیگ شرکت کرده‌اند، گفته‌اند که نمی‌توانند بازیکن خارجی استخدام کنند. آنها توان مالی برای استخدام بازیکن خارجی ندارند. به‌خاطر همین تصمیم گرفته‌اند اگر به پلی‌آف صعود کردند، بازیکن خارجی استخدام کنند. حق هم دارند. اگر آنها بخواهند بازیکن 10هزار دلاری هم بگیرند، باید بیش از یک میلیارد تومان پول بدهند. با توجه به بودجه پایین باشگاه‌ها این امکان‌پذیر نیست. گفته می‌شود بیشتر باشگاه‌ها در مقایسه با سال گذشته 60درصد کمتر بودجه گرفته‌اند که این روی دستمزد بازیکنان هم تأثیر گذاشته است.
نبود بازیکن خارجی به لیگ لطمه می‌زند؟ قطعا لطمه می‌زند. دوره‌ای بازیکنان خارجی زیادی در لیگ ایران بازی می‌کردند، بازیکنانی که با قیمت‌های 60هزار دلاری از یورولیگ و NBA به ایران می‌آمدند. جکسوون ورومن، آندره پیتس و... بازیکنان درجه یکی بودند که در لیگ ایران بازی می‌کردند. الان بازیکن خارجی هم داشته باشیم، نمی‌توانند جای آنها را بگیرند، با 10هزار دلار می‌شود بازیکن خوب استخدام کرد؟ نه.
مهدی کامرانی همیشه گفته که با آمدن آندره پیتس توانست مهدی کامرانی شود. او در حد مربی در پیشرفت مهدی مؤثر بوده و نکته‌های تکنیکی و تاکتیکی به او می‌گفته، اینکه چطور پاس بدهد، دریبل بزند و... این تأثیر را جوزف گارس روی حامد حدادی گذاشت. جوزف تنها بازیکن همطراز و هم قد حامد بود. بقیه بازیکن لیگ 10،20سانتی‌متر از او کوتاه‌تر بودند. گارس هم از نظر قد و هم از نظر عضلانی کسی بود که حامد می‌توانست با او رقابت کند.
این بازیکنان خارجی هم کیفیت بازیکنان ایران را بالا می‌بردند و هم کیفیت لیگ را. بازیکنی که در NBA بازی کرده، خودش در حد یک مربی است و بازی‌اش می‌تواند برای بقیه بازیکنان کلاس درس باشد. با بودن آنها تماشاگر هم برای دیدن بازی‌ها مشتاق‌تر بود. الان با پایین آمدن تعداد تیم‌ها، مجبورند بازی‌های پلی‌آف را 5 از 7 بگذارند، بازی‌های تکراری هم بازیکن را خسته می‌کند و هم تماشاگر را.
در کل مشکلات اقتصادی و مدیریتی، لیگ را بی‌کیفیت کرده و شاید امسال این بی‌کیفیتی بیشتر از قبل خودش را نشان بدهد.