حکایت واگذاری آرامگاه بوعلی سینا

فاطمه کاظمی|‌ همدان- خبرنگار:

چندی پیش «محمد ناصر نیکبخت» استاندار همدان در نامه‌ای به رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور از وی درخواست کرد بخشی از فضای آرامگاه بوعلی‌سینا را به بنیاد غیردولتی بوعلی اختصاص دهد و قبل از آن‌که موافقت و یا حتی مخالفت «علی اصغر مونسان» برای این موضوع بیان شود، کتابخانه بنیاد بوعلی به صورت شبانه به آرامگاه بوعلی سینا منتقل شد، کتابخانه‌ای که حاوی کتاب‌ها و اسناد ارزشمندی است و معلوم نیست در این انتقال‌های ناگهانی چه بر سر این کتاب‌ها و اسناد می‌آید؟


اقدام غیرقانونی

سوال افکار عمومی این است که چرا یک بنای تاریخی ثبت ملی شده که متعلق به همه نسل‌های ایران است در اختیار یک بنیاد غیردولتی قرار می‌گیرد؟ بنیادی که سالانه ردیف بودجه جدا دارد و تهیه یک ساختمان مناسب برای آن کار سختی نیست. از طرف دیگر اگر استاندار همدان که عضو هیأت امنای این بنیاد است، دغدغه این بنیاد را دارد، می‌تواند ساختمان مناسب دیگری در اختیار آن قرار دهد، پس چرا از یک بنای ثبت ملی‌شده تاریخی مایه می‌گذارد؟ گفتن این نکته خالی از لطف نیست که «علی‌اصغر مونسان» در گفت‌وگو با همشهری اعلام کرد که «من با این درخواست موافقت نکرده‌ام، جای نگرانی نیست و هیچ اتفاقی برای آرامگاه نخواهد افتاد». 
با این همه این روزها فعالان مدنی با همراهی رسانه‌های محلی و سراسری در تلاش هستند که آرامگاه بوعلی سینا به صاحبان اصلی آن یعنی مردم بازگردانده شود و بنیاد بوعلی در مکان دیگری استقرار یابد.

ورود مجلس به موضوع

چند روز پیش «پروانه سلحشوری» عضو ناظر مجلس در شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری در نامه‌ای به رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور از وی خواسته کتابخانه بنیاد بوعلی به مکان اصلی خود بازگردد.
در نامه سلحشوری به مونسان آمده است: «همان طور که استحضار دارید کتابخانه بوعلی به یکباره در اردیبهشت سال جاری تخلیه و به کتابخانه میراث فرهنگی انتقال یافته است و این کتابخانه باارزش که بخشی از حافظه تاریخی شهر و استان همدان را در بر دارد به بنیاد غیرانتفاعی و غیردولتی بوعلی تحویل داده شده است. البته استانداری همدان نیز طی نامه‌ای به جنابعالی درخواست جابه‌جایی و مکان‌یابی برای آن بنیاد در محل آرامگاه بوعلی را مطرح کرد».
سلحشوری در ادامه این نامه نوشته است: «همچنین بیشتر آثار کتابخانه ترجمه کتاب‌ها و رسالات ابن‌سینا هستند که سال‌های متمادی به زبان‌های غیر فارسی ترجمه شده‌اند. در حالی که متولی تصمیم‌گیری در خصوص آرامگاه بوعلی سینا سازمان میراث فرهنگی است و نه استانداری. سکوت چندین ماهه‌ این افراد چه معنایی دارد و وظیفه آن‌ها در قبال حفظ میراث فرهنگی چیست؟ »

سلحشوری ادامه داده است: « استانداری همدان و سایر ارگان‌های استانی ساختمان‌های زیادی در اختیار دارند که می‌توانند با حفظ شأن بنیاد در اختیار آن قرار گیرد.»
عضو ناظر مجلس در شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری در پایان این نامه تأکید کرده است: «از شما خواهشمند است با قید فوریت دستور فرمایید تا نسبت به بازپس‌گیری و حفظ آرامگاه بوعلی اقدامات بازدارنده و پیشگرانه عملیاتی صورت گرفته و این درد فرهنگی و تاریخی بی‌مناقشه التیام یابد.»

البته پیش از این نامه «محمدحسن طالبیان» معاون میراث فرهنگی کل کشور هم در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها بر خروج بنیاد غیردولتی بوعلی از کتابخانه ثبت ملی شده آرامگاه بوعلی تأکید کرد و گفت: نظر نهایی سازمان میراث فرهنگی نقل مکان این بنیاد است.
طالبیان همچنین نامه‌ای برای پیگیری موضوع به «علی مالمیر» مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان نوشته و ارسال کرده است.
«اسدالله ربانی‌مهر» مدیرکل اداره روابط عمومی استانداری نیز می گوید: اصلا بحث واگذاری آرامگاه بوعلی سینا به بنیاد بوعلی مطرح نیست بلکه 2 اتاق در مجاورت آرامگاه به صورت موقت به بنیاد بوعلی اختصاص داده شده تا بتوانند یک ردیف اعتبار دریافت کنند و بتوانند برای خودشان مکانی را تهیه کنند. این اولین سالی است که بنیاد بودجه گرفته و قرار بوده تا در آرامگاه مستقر شود تا روزی که این مشکل حل شود.

پاسخ به همشهری

«علی مالمیر»  مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در گفت‌وگو با همشهری گفت: موضوع آن بود که گلخانه آرامگاه در اختیار بنیاد قرار بگیرد که این اتفاق نیفتاده و پیگیری و نامه‌های مسئولان هم برای آن بوده است. در واقع مسئولان بنیاد بوعلی از استاندار خواسته بودند گلخانه آرامگاه در اختیار این بنیاد قرار بگیرد و استاندار هم در نامه‌ای به رئیس میراث فرهنگی کشور این را از وی درخواست کرده بود اما با توجه به این‌که نمی‌توانیم هیچ تغییر و دخل و تصرفی در بنای ثبت‌شده داشته باشیم، طبیعتا مجموعه سازمان میراث فرهنگی نظر مثبتی برای واگذاری آرامگاه بوعلی سینا ندارد.

از مالمیر پرسیدم: چرا الان کتابخانه بنیاد در آرامگاه بوعلی سینا مستقر شده است؟ که پاسخ داد: کتابخانه و گلخانه دو موضوع جداست. ما موافقت کردیم بنیاد بوعلی در ساختمان میراثی با عنوان خانه عبادی که شامل 2 اتاق است و به سازمان اسناد هبه شده است، مستقر شود. تأکید می‌کنم این استقرار موقتی است تا مشکل مکان بنیاد بوعلی حل شود. اما مسئولان بنیاد درخواست داشتند گلخانه آرامگاه نیز به بنیاد واگذار شود و درباره این موضوع با سازمان میراث فرهنگی مکاتبه داشتند که آن‌ها نظر مثبتی روی این موضوع نداشتند.
به مدیرکل میراث فرهنگی استان گفتم: چندبار روی کلمه موقت تأکید کردید، که اظهار کرد: بله، آرامگاه بوعلی سینا باید مدیریت یکپارچه‌ای داشته باشد و اصلا فضای آرامگاه برای بنیاد هم مناسب نیست و منهای ملاحظات میراث فرهنگی، این فضا تکافوی نیازهای بنیاد را هم نمی‌دهد.