تفاوت‌های قابل توجه دستمزد معلمان

محمد امین خوش نیت|‌ تبریز – کارشناس فرهنگی :

تامین نیروی انسانی ماهر از چالش‌های بنیادی حوزه کار آذربایجان شرقی است. با وجود آن‌که اکنون جوانان بین 20 تا 30 سال می‌توانند متقاضی شغل معلمی باشند، کمبود نیروی انسانی در شغل معلمی وجود دارد. از سویی معلم نیرویی ساده نیست که بتواند با هر مدرک و تجربه تدریس کند. معلمی، حرفه‌ای تخصصی است که مسئولیت مهمی در مقایسه با دیگر مشاغل جامعه دارد. با این حال، مشاغل دیگر نسبت به این رشته اهمیت اقتصادی و جاذبه‌های بیشتری یافته‌اند. از جمله علوم تجربی که به دلیل مزایای شغل پزشکی متقاضیان فراوانی دارد.

در حالی که اگر مزایای این شغل مناسب باشد، از شغل‌های پرجاذبه به شمار می‌رود. در آذربایجان شرقی بیش از 750 هزار دانش‌آموز و نزدیک به 100 هزار فعال فرهنگی وجود دارد که نیازمند آموزش و دریافت حقوق مناسب و متناسب با کار خود هستند. آموزش نیروی کار عاملی است که به رشد و توسعه اقتصادی کشورها کمک قابل توجهی می‌کند. با این حال، اهمیت معلمی در بسیاری از کشورها به عنوان آموزش‌‌دهندگان نیروی کار نادیده گرفته می‌شود و دستمزد آنان به نسبت سایر مشاغل پایین است. اختلاف در سطوح آموزشی از تفاوت‌های مهم در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه محسوب می‌شود.

اگر چه عوامل دیگری مثل جغرافیا و منابع موجود در این زمینه اثر می‌گذارند، آموزش نیروی کار از عواملی است که به سرعت رشد و توسعه اقتصادی کشورها کمک قابل توجهی می‌کند. در برخی کشورها اهمیت شغل‌ معلمی (آموزش‌دهندگان نیروی کار) را نادیده می‌گیرند و دستمزد و مزایای شغلی معلمان در مقایسه با سایر مشاغل پایین‌تر است. در لوکزامبورگ، عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی اروپا که از کشورهای ثروتمند جهان است، معلمان بدون تجربه بالاترین دستمزد را در مقایسه با معلمان دیگر کشورهای عضو این سازمان دریافت می‌کنند. حقوق سالانه معلمان در این کشور در زمان شروع کار ۷۳۷۰۰ یورو، معادل ۷۹۹۲۰ دلار است. این معلمان، با گذشت زمان و کسب تجربه، هر سال به طور میانگین ۱۲۸۲۰۰ یورو، معادل ۱۳۸۹۲۰ دلار دستمزد می‌گیرند.

دستمزد معلمان در ایران همواره یکی از زمینه‌های بحث‌انگیز بوده است. کارشناسان چالش اصلی معلمان را مشکلات مالی و تامین نشدن هزینه‌های معیشتی آنان می‌دانند. از این رو وضع اجتماعی این حرفه با کاهش نسبی قدرت خرید در ارتباط مستقیم است. به گفته «منصور مجاوری» مشاور وزیر آموزش و پرورش، حقوق معلمان در سال ۱۳۹۷ به طور میانگین 2 میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است. بنابراین معلمان ایرانی سالانه دستمزدی در حدود ۳۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان دارند که با توجه به نرخ برابری ارزها (هر دلار 13 هزار تومان)، دستمزد سالانۀ آنان حدود ۲۴۰۰ دلار است. موضوع مهم دیگر استفاده از سربازمعلم‌ها و پرداخت حقوق کمتر به آنان است. به گفتۀ مسئولان، در آذربایجان شرقی 200 سربازمعلم در روستاها و مناطق محروم سرگرم کارند.

علاوه بر آن برای تامین نیرو به‌کارگیری دانشجویان دانشگاه فرهنگیان و استخدامی‌های ماده 28 اساسنامه دانشگاه فرهنگیان هم با حقوقی کمتر صورت می‌گیرد. این نیروها همان خدمات آموزشی را ارائه می‌دهند. بنا به دلایلی اما حقوق کمتری می‌گیرند که موجب می‌شود حقوق معلمان در مجموع کاهش یابد که عامل مهمی در کم بودن انگیزه برای فعالیت در این حوزه به شمار می‌رود. 
آینده جامعه به ورود کودکان و نوجوانان آموزش‌دیده وابسته است و این مهم باید مورد توجه اساسی برنامه‌ریزان آموزشی کشور و در راس آن وزارت آموزش و پرورش قرار گیرد تا نیروهای زبده فارغ از مشکلات معیشتی و حقوق کم در قبال کار سخت، تربیت فرزندان این مرز و بوم را بپذیرند.