گفت وگو
تحمیل تورم صادراتی به بازار داخلی
افزایش نرخ ارز، تنگناهای تامین مواداولیه و صرفه بیشتر صادرات کالاهای تولیدی در مقایسه با عرضه این اقلام در بازار داخلی موجب کمبود و افزایش قیمت برخی اقلام کشاورزی و صنایع غذایی مرتبط شده است. با مهدی کریمی تفرشی، رئیس هیأت‌مدیره تعاونی تولیدکنندگان محصولات غذایی گفت‌وگو کرده‌ایم.
افزایش 3برابری قیمت رب گوجه‌فرنگی ناشی از چه مسائلی بوده است؟
متأسفانه بی‌تدبیری دستگاه‌های ذیربط موجب شرایط کنونی تولید برخی محصولات صنایع غذایی مانند رب گوجه‌فرنگی شده است. گوجه‌فرنگی، پیاز و سیب‌زمینی ازجمله محصولاتی هستند که در برخی ایام به‌دلیل کشت بی‌رویه برداشت آنها مقرون‌به‌صرفه نیست و دولت ناچار به جبران خسارت کشاورزان است اما سال بعد با کاهش تولید این محصولات شاهد کمبود و افزایش قیمت این محصولات و صنایع غذایی مرتبط با آنها هستیم. سیاستگذاران بخش کشاورزی و صنعت باید برنامه مدون و اجرایی در زمینه تولید، عرضه و صادرات این محصولات داشته باشند. کمبود و گرانی گوجه‌فرنگی و رشد هزینه تمام‌شده تولید رب گوجه‌فرنگی متاثر از قیمت این محصول و مواداولیه بسته‌بندی با افزایش نرخ دلار، ازجمله عوامل رشد هزینه تمام‌شده و گرانی رب گوجه‌فرنگی بوده است. همچنین متأسفانه برخی افراد با خرید بیش از نیاز این محصول به کمبود مصنوعی آن در بازار دامن زده‌اند.
برخی رشد صادرات گوجه‌فرنگی و رب را عامل کمبود و گرانی می‌دانند، نظر شما چیست؟
واقعیت آن است که نوسان نرخ ارز، کاهش ارزش پول ملی و سودآوری بیشتر صادرات زمینه بی‌انگیزگی فعالان اقتصادی برای تامین نیاز بازار داخلی و تمایل آنها به صادرات را فراهم کرده است. مصداق این پدیده را می‌توان در افزایش قیمت گوجه‌فرنگی و صنایع غذایی مرتبط با آن مشاهده کرد. صادرات گوجه‌فرنگی و رب گوجه سبب شد تا این محصول در بازار داخل با کمبود و افزایش قیمت مواجه شود. کم‌آبی، خشکسالی و مشکلات حمل‌ونقل و بازاررسانی در این کمبود و افزایش قیمت گوجه‌فرنگی و به‌تبع آن رب گوجه‌فرنگی دخیل بوده است. علاوه بر آن مشکلات تامین مواداولیه تولید صنایع غذایی مرتبط با این محصول بعد از گرانی دلار، هزینه تمام‌شده تولید محصولاتی مانند رب گوجه‌فرنگی را افزایش داده است. بسیاری از کارخانه‌ها با کمبود قوطی و ظروف بسته‌بندی مواجه شده‌اند و به ناچار رب گوجه‌فرنگی را در ظروف شیشه‌ای عرضه می‌کنند که این مسئله سبب کاهش عرضه محصول در بازار و افزایش قیمت‌ها شده است.
آیا ممنوعیت صادرات راهکار مناسبی برای مقابله با کمبود و گرانی گوجه‌فرنگی و رب گوجه است؟
رشد هزینه تمام‌شده تولید و انگیزه کسب درآمد ارزی بیشتر توسط صادرکنندگان موجب شده برخی تولیدکنندگان، مواداولیه یا کالاهای نهایی تولیدی خود را به بازار داخلی تزریق نکنند و این شرایط به شکل‌گیری احتکار، رشد تقاضای کاذب و کمبود و گرانی برخی اقلام در بازار مصرف دامن زده است. این شرایط موجب شده قیمت بسیاری از کالاهای داخلی که مواداولیه وارداتی ندارند نیز به‌شدت افزایش یابد و علاوه بر آن بسیاری از صادرکنندگان از عرضه ارز حاصل از صادرات با قیمت‌های تعیین‌شده در سامانه نیما خودداری کرده و با هدف کسب سود بیشتر ارز حاصل از صادرات را با نرخ آزاد به فروش رسانند.