گامی کوچک برای حفاظت از بلندترین قله ایران
آنقدر نگران‌کننده است که یک عضو جامعه کوهنوردی ایران، راهکار نجات این قله را تعطیلی 5ساله گردشگری در این منطقه کوهستانی اعلام کرده است؛ به امید اینکه طی این زمان، این قله زیبا بتواند خود را بازیابی کند و تخریب‌های مداومی که طی سال‌های اخیر، این محیط زیبای کوهستانی را با انواع مخاطرات مواجه کرده است کمی ترمیم شود.
ضرورت ترمیم تخریب‌ها
فعالان محیط‌زیست در ادامه تلاش‌های خود برای حفاظت از دماوند، می‌گویند: ممنوع شدن کوهنوردی و گردشگری در دماوند دست‌کم برای 5 سال این فرصت را فراهم می‌کند تا این اثر طبیعی خود را بازیابد. آنها می‌گویند: طی این زمان باید طرحی ضابطه‌مند برای ورود به دماوند تهیه شود؛ به‌ویژه آنکه به‌تازگی اداره کل محیط‌زیست مازندران ورود به محدوده اثر طبیعی دماوند- بیش از 4500متر تا قله - را ممنوع اعلام کرده است. عباس محمدی، فعال محیط‌زیست و عضو انجمن کوهنوردان ایران با اعلام حمایت انجمن کوهنوردان از اقدام اداره کل محیط‌زیست مازندران مبنی بر ممنوعیت ورود به محدوده اثر طبیعی به ایسنا گفت: بیش از ۱۰ سال است که با سازمان‌های محیط‌زیست، منابع طبیعی، میراث فرهنگی و گردشگری و فدراسیون کوهنوردی صحبت می‌کنیم که صعود به دماوند را ضابطه‌مند کنند؛ زیرا انواع کوهنوردی که درحال حاضر در دماوند انجام می‌شود، بی‌ضابطه است و این شیوه علاوه براینکه با ریخت و پاش زباله و فضولات انسانی همراه است باعث فرسایش خاک می‌شود؛ به‌ویژه آنکه اتومبیل‌هایی هستند که اجازه تردد تا ارتفاع ۳۰۰۰ متری را هم دارند. بدیهی است که کوهنوردی به این شیوه از ظرفیت تحمل این کوه خارج است. وی تصریح کرد: با افزایش صعودهای نابسامان و بدون ضابطه، پیشنهاد ممنوعیت کوهنوردی در دماوند بارها از سوی افراد زیادی مطرح شد که معمولا به سخره گرفته می‌شد. اینک از هر قدمی که برای حفاظت از این اثر طبیعی ارزشمند برداشته شده ـ هرچند برای ارتفاع ۴۵۰۰ متر تا قله ـ خوشحالیم و امیدواریم تصمیم‌گیران در اجرای آن قاطع باشند و سریع‌تر طرحی را برای ضابطه‌مند شدن صعودهای کوهنوردی آماده کنند.
انتظار از محیط‌زیست و سازمان
میراث محمدی در عین حال تأکید کرد: سازمان محیط‌زیست که گام نخست را برای محافظت از این میراث طبیعی برداشته، نفوذ، بودجه و نیروی انسانی کافی ندارد ولی استقرار نیروی محافظ یا محیط‌بان با توجه به نزدیکی مسیر دسترسی به آن از سمت دشت حفاظت شده لار غیرممکن نیست و می‌توان از متولیان درخواست کرد در این‌باره اقدام کنند. محمدی یادآور شد: دماوند به‌عنوان میراث طبیعی از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری از ارتفاع ۲۲۰۰متری تا قله ثبت شده اما همه این ثبت‌ها روی کاغذ بوده و متولیان تاکنون برای حفاظت از این اثر هیچ اقدام مؤثری انجام نداده‌اند. براین اساس، اکنون که محیط‌زیست ورود به ارتفاع ۴۵۰۰متری تا قله را ممنوع کرده سازمان میراث فرهنگی می‌تواند وارد عمل شود و محدوده ثبتی خود را حفاظت کند و در ارتفاعات پایین‌تر که تخریب‌های گسترده و حتی جبران‌ناپذیری رخ داده، اعمال قانون کند.
عوامل تهدید کننده دماوند
بنا بر اعلام کارشناسان، طی سال‌های اخیر، بخش قابل‌توجهی از پوشش گیاهی دماوند براثر تخریب‌ها نابود شده است، اما با وجود این، جاده‌کشی، معدنکاوی، ساخت‌وساز، چرای دام، گردشگری بی‌ضابطه و به‌خصوص اردوهای دسته‌جمعی و انبوه زباله رها شده، هنوز با شدت تمام این قله بی‌نظیر را تهدید می‌کند. همین تهدیدها سبب شد تا فعالان محیط‌زیست و کوهنوردان در سال 83، 13تیرماه را به‌عنوان روز ملی دماوند اعلام کنند. در پی این نامگذاری و پیگیری دوستداران طبیعت، دماوند در سال87 به‌عنوان یک اثر ملی به ثبت رسید. اما با وجود همه ویژگی‌های منحصر به‌فرد دماوند، تخریب‌ها، این قله زیبا را دستخوش تغییراتی کرد که فرصت ثبت جهانی را از آن سلب کرد.
