یادداشت
گردشگری، ظرفیت‌ها و‌چالش‌ها
ولی‌الله شجاع‌پوریان، معاون اجتماعی شهردار تهران
5 مهرماه(27سپتامبر) در تقویم رسمی جهان به‌عنوان روز جهانی گردشگری نامگذاری شده است. بنا بر اهمیت و جایگاه موضوع گردشگری چند نکته حائز اهمیت است:
صنعت گردشگری به‌عنوان سومین صنعت بزرگ در جهان، از مهم‌ترین منبع درآمد و ایجاد فرصت‌های شغلی برای بسیاری از کشورهای دنیاست و از آن به‌عنوان موتور توسعه هر کشوری یاد می‌شود. گردشگری بالاترین میزان ارزش‌افزوده را به‌خود اختصاص داده و در دهه‌های گذشته مورد توجه سیاستگذاران و تصمیم‌گیران به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه قرار گرفته است. شرایط اقتصادی ایران و به‌ویژه اقتصاد تک‌محصولی و وابسته به نفت کشورمان ضرورت و اهمیت توجه به موضوع گردشگری را چندین برابر می‌کند تا در کنار ایجاد اشتغال، شرایط ورود ارز به کشور فراهم شود
آموزه‌های دینی ما سیاحت و گردشگری را مورد توجه و تشویق قرار داده است. در قرآن کریم 14آیه در ارتباط با گردشگری و سیر آفاق وجود دارد؛ 7آیه به‌طور مستقیم و7 آیه به‌صورت غیرمستقیم توصیه و امر به گردشگری کرده است. پیامبر اکرم(ص) نیز بارها بر اهمیت سفر و گردش تأکید داشته‌اند و می‌فرمایند: «بروید و مسافرت کنید. در سفر اگر نفع مالی عایدتان نشود (لااقل) از فواید عقلانی و تجربی آن بهره‌مند خواهید شد.» امام صادق(ع) نیز در باب فواید و آثار سفر و گردشگری روایات متعددی دارند و می‌فرمایند: «مسافرت کنید تا سلامتی و عافیت یابید، مسافرت کنید تا بهره‌مند شوید.»
ایران با بیش از 33هزار اثر ثبت شده ملی، کشوری غنی از لحاظ دارا بودن آثار تاریخی است. براساس فهرست میراث جهانی نیز ایران در زمره 10کشور نخست دنیا از منظر دارایی‌های میراثی قرار دارد و در کنار سایر مولفه‌هایی همچون 4فصل بودن و چشم‌اندازهای طبیعی، مردمان خونگرم، تاریخ و پیشینه کهن، گستردگی و تنوع اقوام، گویش‌ها و... ظرفیتی بی‌بدیل را برای توجه به صنعت گردشگری پیش روی همگان قرار داده که گرچه تلاش‌هایی در این مسیر صورت گرفته ولی به‌دلیل برخی محدودیت‌ها و بی‌توجهی‌ها این پتانسیل به‌صورت مطلوب مورد استفاده قرار نگرفته و جایگاه ایران در گردشگری دنیا کمتر از داشته‌هایش و در رتبه‌های نزدیک به صدم ناامیدکننده و نگران‌کننده است.
در سال‌های اخیر گردشگری جهان، شاهد تغییرات بسیاری در بخش فناوری دیجیتال بوده است؛ تغییراتی که خود را با سطح انتظارات و سلایق مشتریان و گردشگران سازگار می‌سازد. درحالی‌که ارائه‌دهندگان خدمات گردشگری در گذشته برای ارائه خدمات خود به مطبوعات و رسانه‌های دیداری و شنیداری متوسل می‌شدند، با ورود رسانه‌های دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی شاهد تغییر رویکرد در نحوه بازاریابی درسال‌های اخیر هستیم. روز جهانی گردشگری در سال۲۰۱۸ به همین مناسبت تحت عنوان گردشگری و تحول دیجیتال نامگذاری شده است.
دنیای دیجیتال، دنیایی متفاوت را رقم زده و این در حقیقت فرصتی برای تعامل و همکاری‌های سازنده در عرصه گردشگری ایجاد کرده تا فعالان این صنعت، زمینه را برای
رونق و شکوفایی اقتصادی، صلح و امنیت پایدار جهانی بهتر و مطلوب‌تر فراهم کنند.
شهر تهران از حیث جاذبه‌های گردشگری دارای پتانسیل‌های مطلوبی است. گرچه چالش‌ها و مشکلات کلانشهر تهران از قبیل ترافیک، آلودگی هوا و گستردگی حوزه جغرافیایی باعث شده زیبایی‌های تاریخی و طبیعی تهران کمتر به چشم بیایند اما درصورت برنامه‌ریزی مناسب، گردشگری حتی می‌تواند منجر به کاهش آسیب‌های اجتماعی در شهر تهران نیز شود.
برای نجات گردشگری تهران، طرح حیات شبانه تهران بسیار مؤثر است و اگر مقدمات این موضوع در کنار تبدیل ستاد گردشگری شهرداری تهران به سازمان گردشگری که این روزها در حال بررسی است، فراهم شود، قطعا آینده گردشگری تهران نیز پررونق‌تر خواهد بود.
