فراموشی خیابان زند در شهر پر هیاهو

امیر عفاف| شیراز- خبرنگار:

داستان خاطره‌انگیز خیابان زند رو به پایان است. در ازدحام مردمانی که بی‌تفاوت و با شتاب از کنار هم می‌گذرند، خاطرات عکس‌های سیاه و سفید در عکاس‌خانه کیوان فراموش شده است و هیچ‌کدام از شیرازی‌های قدیمی نمی‌توانند طعم ساندویچ‌های موبی دیک را زیر دندان‌هایشان مزه‌مزه کنند. سکه شانس سینماهای زند در هوا چرخ می‌خورد و یکی پس از دیگری تا اطلاع ثانوی تعطیل و متروکه می‌شوند. اطلاع ثانوی برای سینمادوستان شهر یعنی بازیگوشی زمان؛ موعدی که هرگز نمی‌رسد. دستفروشانی که ارزان بودن اجناس خود را در گوش شما فریاد می‌زنند، متکدیانی که با نسخه‌های قلابی و تاریخ گذشته رقت قلب رهگذران را نشانه می‌روند و افرادی که به عنوان همراه بیمار روی چمن‌های بلوار جا خوش کرده‌اند، نمونه‌هایی هستند که ثابت می‌کنند دوران عزت این خیابان تمام شده است. زند، بازنده‌ترین خیابان شیراز است. بازندگان داستان‌های رمانتیک همیشه محبوب می‌مانند، اما لباس زرد و قرمز پاییز زودرس هم این خیابان آشفته را عزیز نمی‌کند. 


انزوای خیابان زند

«اسدالله بهاری» یکی از آپاراتچی‌های قدیمی شیراز است که از روزهای رونق خیابان زند، خاطرات فراوانی دارد. او که از نوجوانی در این خیابان رفت و آمد داشته است، مهم‌ترین دلیل انزوای امروز خیابان زند را تعطیلی سینماها می‌داند و می‌گوید: به یاد می‌آورم که حدود 50 سال پیش مردم از همه جای شهر برای تماشای فیلم و خرید به این خیابان می‌آمدند، اما حالا مراکز خرید و سینماها به نقاط دیگر شیراز منتقل شده‌اند.
بهاری اضافه می‌کند: آن زمان شهروندانی هم که در مناطق برخوردار شیراز سکونت داشتند برای گذراندن اوقات خوش خیابان زند را انتخاب می‌کردند، اما چند سال است که این خیابان جذابیتی برای تفریح ندارد.


دلیل رونق گذشته

یک شیرازپژوه برجسته نیز وجود مراکز تجاری خاص را از دلایل رونق خیابان زند قدیم برمی‌شمارد و می‌گوید: پاساژ سینما مترو یکی از مراکز خرید خیابان زند بود که خاطرات خوشی در ذهن شیرازی‌ها برجای گذاشته است. «محمدحسین ده‌بزرگی» از این مرکز خرید به عنوان اولین پاساژ استاندارد شهر یاد می‌کند و ادامه می‌دهد: در پاساژ سینما مترو که اواسط دهه 30 توسط ایروانی، صاحب کفش ملی، ساخته شد کتلت‌فروشی موسیو، خاتم‌سازی استاد قنبر به نام گلریز خاتمی، فروشگاه کفش ملی، دفتر روزنامه اطلاعات، عکاسی ژرژ، پارچه‌فروشی منوچهر بزاز و.... مشتریان فراوانی از سراسر شیراز داشتند.


مشکل‌تراشی دستفروشان و همراهان بیمار

یکی از کسبه خیابان زند که، به گفته خود، نزدیک 60سال است در این خیابان لباس می‌فروشد، فروشندگان دوره‌گرد را دلیل آشفتگی خیابان زند می‌داند و می‌گوید: باید بساط آنها توسط شهرداری جمع‌آوری شود تا این خیابان به شکل سابقش بازگردد و هویت پیدا کند.
او که اصرار دارد نامش در این گزارش برده نشود، اضافه می‌کند: مغازه‌دارها هزینه اجاره، مالیات، قبض آب و برق و عوارض پرداخت می‌کنند اما به دلیل وجود دستفروش‌ها بازار کم‌فروغی دارند.

«پروانه موسوی» نیز که در حوزه گردشگری فعال است به نقش مراکز درمانی در نابسامانی خیابان زند اشاره می‌کند و می‌گوید: وجود مراکز درمانی، مطب‌ها و چندین داروخانه ترافیک این خیابان را سنگین و سرسام‌آور کرده است.
او با یادآوری این‌که خیابان زند محدوده گذر اغلب گردشگران داخلی و خارجی است، اضافه می‌کند: برخی از همراهان بیمار روی چمن‌های بلوار استراحت و زیبایی‌های شیراز را در نظر گردشگران به‌خصوص میهمانان خارجی خدشه‌دار می‌کنند. 


لزوم ساماندهی دستفروشان

رئیس کمیسیون حقوق شهروندی شورای اسلامی شهر شیراز که اعتقاد دارد برخورد قهرآمیز با دستفروشان در شرایط اقتصادی فعلی کشور راهکاری نامناسب است، می‌گوید: باید ساماندهی دستفروشان که از طبقات کم‌برخوردار جامعه هستند با تعیین فضای جایگزین مدنظر قرار داده شود.
«مهدی حاجتی» با اشاره به این‌که محل استقرار دستفروشان باید پس از استعدادیابی مناطق شهری تعیین شود، می‌افزاید: لازم است شهرداری محدوده‌ای را برای ساماندهی دستفروشان در نظر بگیرد که بازار کسب و کار خود را از دست ندهند.وی با تاکید بر این‌که حق قانونی فروش در خیابان زند با کسبه رسمی و مغازه‌داران است، اضافه می‌کند: می‌توان با زمان‌بندی به شکلی برنامه‌‌ریزی کرد که اقتصاد کسبه نیز آسیب نبیند و در روزها و ساعات فعالیت دستفروش‌ها محدودیت‌هایی ایجاد کرد.


ایجاد اقامتگاه برای همراهان بیمار

 حاجتی که در کمیسیون عمران، حمل ‌و ‌نقل و ترافیک شورای شهر نیز به عنوان نایب رئیس عضویت دارد به استقرار همراهان بیماران در خیابان زند اشاره می‌کند و می‌گوید: اقامتگاه‌هایی در شهر برای اسکان آنها ایجاد شده است، اما به دلیل اشکال در مکان‌یابی شهری و فاصله با مراکز درمانی مورد توجه قرار نگرفته‌اند.
وی با اشاره به این‌که همراه بیمار نگرانی و فشار روانی دارد و مایل است در دسترس بیمار باشد، اضافه می‌کند: بهترین راهکار برای رفع این مشکل ایجاد اقامتگاه در فضاهای پشت بیمارستان‌های محور زند است.حاجتی جابه‌جایی مطب‌های پزشکان این خیابان را چاره‌ای بلند مدت برای کاهش ترافیک خیابان زند می‌داند و می‌گوید: طبق قوانین 70 سال پیش شهرداری‌ها، پزشکان می‌توانستند در منزل شخصی اتاقی را به معاینه بیماران محلی اختصاص دهند. این قانون امروزه کاربردی نیست و نیاز به تجدید نظر دارد.
وی ادامه می‌دهد: ترافیک سنگین خیابان زند به عنوان عارضه‌ای در مرکز شهر، متوجه پزشکان است و شهرداری هزینه‌های گزافی را از این بابت متحمل می‌شود.


8  اقامتگاه همراه بیمار در شیراز

مدیرعامل مجمع خیرین تامین سلامت فارس با بیان این‌که 8 مرکز اقامتگاه همراه بیمار توسط این مجمع در شیراز ساخته شده است، می‌گوید: همراهان بیماران بستری که مسافر هستند از طریق پذیرش در بیمارستان‌ها اسکان داده می‌شوند، اما اغلب افرادی که در بلوار و یا پیاده‌روی خیابان زند استراحت می‌کنند از شیراز مراجعه کرده‌اند.
دکتر «علی‌اکبر رامجردی» می‌افزاید: خانواده‌های برخی از بیماران شیرازی که برای عیادت آمده و یا از مطب‌ها نوبت دریافت و زودتر مراجعه کرده‌اند موجب این بی‌نظمی می‌شوند.

وی با تاکید بر این‌که اقامتگاه‌های مجمع خیرین تامین سلامت همواره ظرفیت خالی دارند، ادامه می‌دهد: فارس با همت نیکوکاران در این امر پیشرو بوده و طی 10 سال گذشته بیش از 7 هزار نفر - شب در اقامتگاه‌های همراه بیمار شیراز اسکان داده شده‌اند.
رامجردی از ساخت یک اقامتگاه همراه بیمار در فضای پشت بیمارستان فقیهی و بهره‌برداری از آن تا پایان امسال خبر می‌دهد و می‌گوید: بیشتر اقامتگاه‌های همراه بیمار در فضای داخلی بیمارستان‌ها ساخته شده است تا با مشکل دور بودن مسیر روبه‌رو نشوند.