یادداشت
جنگل‌هایی که دود می‌شوند
علی حبیبی| رشت- روزنامه‌نگار:
هر سال ده‌ها هکتار از بهترین جنگل‌های شمال کشور به‌ویژه در استان‌های گیلان، مازندران و گلستان به سبب آتش‌سوزی نابود می‌شوند و با وجود اقدامات بازدارنده و پیشگیری، این حریق‌ها همچنان ادامه دارد.
نهال برای تبدیل به درختی تنومند به سال‌ها زمان نیاز دارد و مراقبت از آن هزینۀ زیادی می‌برد. بنابراین از میان رفتن حتی یک اصله درخت خسارت محسوب می‌شود.
دلیل بسیاری از آتش‌سوزی‌ها در جنگل، قصور انسانی است. هر چند وزش بادهای گرم در فصول مختلف سال نیز از عوامل بروز این آتش‌سوزی‌هاست.
فروردین امسال در جنگل‌های گیلان آتش‌سوزی بزرگی روی داد که در 10سال اخیر بی‌سابقه توصیف شد. 150 هکتار از مراتع و جنگل‌های گیلان، مازندران و گلستان در آتش سوخت و میلیاردها تومان خسارت برجا گذاشت.
این حریق در شهرستان‌های آستارا، تالش، صومعه‌سرا، رودبار، منجیل، سیاهکل، نور، چالوس، کجور، آمل، بابل، ساری، نکا، گرگان و جهان‌نما ایجاد شد. 18شهریورماه جاری نیز 50 هکتار از اراضی زراعی و ملی منطقه آسیابرک بخش دیلمان آتش گرفت که 14هکتار آن، عرصه‌های ملی و جنگلی بود.
آتش گرفتن جنگل در واقع دود کردن ثروت ملی است. آتش‌سوزی‌های گسترده در جنگل‌های شمال کشور زیاد است و نشان می‌دهد که هم در آموزش و هم در زمینه اقدامات بازدارنده فعالیت مهمی انجام نشده است.
هنوز هم وقتی گردشگران و مسافران وارد جنگل‌ها می‌شوند، نمی‌دانند چگونه با این نعمت خدادادی برخورد کنند.
در جنگل‌های کشور دوربین وجود ندارد ولی باید این دوربین‌ها نصب شوند تا بتوان از گسترش آتش‌سوزی‌ها جلوگیری کرد. برای هر گردشگر نمی‌توان یک جنگلبان یا مامور حفاظت محیط‌زیست تعیین کرد. در بسیاری از کشورها با آموزش و به‌کارگیری تجهیزات از جنگل‌ها محافظت می‌کنند.
در فصل برداشت شالی برخی با این تصور که می‌توانند در زمین زراعی خود ساخت‌و‌ساز کنند یا عرصه‌های ملی را به تصرف درآورند، اقدام به آتش‌سوزی می‌کنند. ولی حریق به علت خشکی هوا و وزش باد، به عرصه‌های جنگلی سرایت می‌کند.
تنوع زیستی، جلوگیری از فرسایش خاک، بهره‌برداری اقتصادی و جذب گردشگر بخشی از فواید جنگل‌هاست. بنابراین باید به بهترین نحو از آن‌ها حفاظت کنیم.
حفظ و نگهداری ۵۶۴ هزار هکتار جنگل هیرکانی در گیلان و شمال کشور از ضرورت‌هاست. جنگل‌های شمال ایران بازمانده از دوران سوم زمین‌شناسی هستند و با توجه به یخبندان در دوران سوم زمین‌شناسی این جنگل توانست به حیات خود ادامه دهد.
در 3 دهه گذشته ۱۰ درصد از مساحت جنگل‌های گیلان به دلیل اجرای پروژه‌های عمرانی، تجاوز به عرصه‌های جنگلی و سایر موارد کاهش پیدا کرده است که باید با تمهیداتی از گسترش آن جلوگیری کرد.
قاچاق چوب از آسیب‌های جدی جنگل‌های شمال کشور، به‌ویژه گیلان است و اجرای برنامه‌های حفاظت از این ثروت ملی ضروری به نظر می‌رسد. تخریب بی‌رویه مراتع، منابع طبیعی، جنگل‌ها و تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی در وقوع سیلاب نقش موثری دارد و می‌توان با جلوگیری از تخریب این منابع، مانع وقوع سیل و ایجاد خسارت شد.
