خشم و هیاهو

مسعود میر/روزنامه‌نگار

«می‌گن اگه چوپان نباشه، گوسفندا تلف می‌شن» و همین متن کوتاه سرنخ اصلی فیلمی است که در جشنواره فیلم فجر، هم تماشاگران را مجذوب کرد و هم اهالی اندکی سخت‌پسند هنر و تجربه را؛ «مغزهای کوچک زنگ‌زده.»هومن سیدی از فردا پنجمین ساخته سینمایی‌اش را روانه اکران می‌کند؛ فیلمی که در نخستین رودررویی با مخاطب غافلگیرش می‌کند، نفسش را بند می‌آورد و با حیرت از سالن سینما به بیرون مشایعتش می‌کند. مغزهای کوچک زنگ‌زده، داستان حاشیه‌نشینانی است که در همان گوشه‌های زیر پونز نقشه به مدد لابراتوارهای تولید مواد‌مخدر اعیان شده‌اند ولی فقر فرهنگی را نتوانسته‌اند به زور هیچ اسکناسی از خویشتن بتکانند. تعصب گام اول این سبک زندگی است که ختم می‌شود به تلاش برای قتل خواهری که ظاهرا در یک رابطه تأیید نشده قدم گذاشته است. سوی دیگر ماجرا مرتبط است با کودکان بی‌سرپرستی که زیر بیرق همان چوپان که سردسته اصلی است بزرگ می‌شوند و برای او کار می‌کنند. بخشی از داستان را هم بگذارید برای پسرکی با پیشانی داغ‌خورده که تلاش می‌کند لابه‌لای دیوانگی‌ها و عقده‌گشایی‌هایش، پا جای پای چوپان اصلی بگذارد. به داستان‌ها اضافه کنید مقادیر مفصلی چاقو و زنجیرکشی، خون، دعوا و انتقام‌گیری و البته درگیری مسلحانه را تا برای متحیر شدن از وضعیت نزدیک به واقعیت حاشیه‌نشینی در شهر چیزی در سالن سینما کم نداشته باشید.البته نمی‌شود درباره مغزهای کوچک زنگ‌زده نوشت و به کارگردانی و تدوین درخشان فیلم اشاره نکرد. اگرچه گروهی از تماشاگران در روزهای جشنواره با تمرکز بر شباهت‌های غیرقابل انکار فیلم با فیلمی برزیلی هیاهوی بسیاری راه انداختند اما بی‌تردید ساختن یک کپی ‌تر و تمیز و ایرانیزه از آن فیلم هم کار ساده‌ای نیست. هومن سیدی البته در نشست مطبوعاتی فیلمش در روزهای جشنواره از سؤالی با این مضمون بسیار برآشفت و می‌خواست جلسه را ترک کند. مغزهای کوچک زنگ‌زده در بازی بازیگرانش دست پری دارد. فارغ از صلابت بی‌بدیل فرهاد اصلانی و تلاش‌های قابل اعتنای نوید محمدزاده برای درآوردن کاراکتر یک جوان مشنگ اما عاصی، باید برای یک بازیگر تازه‌کار که از کلاس‌های بازیگری به گروه فیلم پیوست هم کلاه احترام از سر برداشت. نوید پورفرج بی‌اغراق درخشان است و ای کاش مسیر بازیگری را با همین شتاب و دقت بپیماید.
مغزهای‌کوچک زنگ‌زده از فردا اکران می‌شود. تبلیغات مجازی فیلم یک ماهی هست که شروع شده و با اینکه مغزها نشانی در بیلبوردها ندارد اما در کافه‌ها و مراکز فروش محصولات فرهنگی حسابی تحویل گرفته شده‌. حالا باید دید فیلم محبوب تماشاگران جشنواره می‌تواند در گیشه هم محبوب باشد یا قرار است به سیاق «تنگه ابوقریب» و «شعله‌ور» با امید و استقبال بسیار جشنواره‌ای در گیشه چندان ندرخشد.