آسیاب به‌نوبت

       خبر:  فریدون حسنوند، رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی از برنامه‌ریزی برای تشکیل کمیته مشترکی بین این کمیسیون و وزارت نفت برای بررسی و پیگیری اجرای راهکارهای بهینه‌سازی مصرف سوخت خبر داد. به عقیده او، افزایش مصرف بنزین و همینطور تشدید قاچاق سوخت، ایجاب می‌کند که هرچه زودتر تمهیداتی برای مقابله با این فرایندهای رو به افزایش اندیشیده شود و کمیسیون انرژی مجلس نیز از هیچ تلاشی در این زمینه دریغ نمی‌کند.


       نقد:  قاچاق، رانت و مصرف غیربهینه، 3 معضلی است که همیشه یا به فراخور وضعیت، دامنگیر حوزه سوخت کشور بوده و با همه تلاش‌هایی که دستگاه‌های مسئول برای هریک از معضل‌ها انجام داده‌اند، بازهم ریشه این معضلات خشک نشده است. در حوزه مصرف سوخت، این مسئله تا حدی به نسبی بودن قیمت انرژی در ایران برمی‌گردد که عملا استفاده از ابزارهای قیمتی برای کنترل مصرف در ماجرای هدفمند‌سازی‌ را بی‌اثر کرده است چراکه در این برنامه مثلا قیمت هر لیتر بنزین از 100تومان در چند مرحله به هزار تومان افزایش یافت اما رشد نرخ تورم سریعا اثر این افزایش را خنثی کرد و دوباره معضل اضافه مصرف سوخت ارزان قوت گرفت. در حوزه رانت که عملا با سهمیه‌بندی و چندقیمتی‌کردن سوخت تقویت می‌شود، تلاش‌هایی شد که با حذف کارت سوخت از ایجاد آن جلوگیری شود اما مخالفان حذف این کارت، افزایش قاچاق سوخت را نتیجه حذف نظام سهمیه‌بندی می‌دانند و معتقدند برای جلوگیری از قاچاق دوباره باید کارت سوخت احیا شود. در حوزه قاچاق اما، گرچه مطرح می‌شود که با حذف کارت سهمیه، زمینه برای خروج سوخت از جایگاه‌ها و قاچاق آن مساعد شده اما حجم 25میلیون لیتری اعلام شده برای قاچاق بنزین یا 15میلیون لیتری قاچاق گازوئیل به حدی است که در باور آدمی نمی‌گنجد این میزان از طریق نازل پمپ به سمت قاچاق سوق داده شود. به‌نظر می‌رسد برای بازکردن این کلاف به هم پیچیده، متولیان حوزه انرژی در دولت و مجلس ابتدا باید تکلیف قاچاق سوخت را روشن کنند و شفاف بگویند که این حجم از قاچاق فرآورده نفتی حقیقت دارد یا نه و اگر حقیقت دارد چطور اتفاق می‌افتد؟ اگر هم حقیقت ندارد و کل فرآورده‌های نفتی عرضه‌شده به بازار سوزانده می‌شود، ریشه این مصرف بی‌رویه را پیدا کنند و برای رفع آن بکوشند.