توصیه‌هایی برای نذری سالم

روزهای عزیزی در پیش‌روست؛‌ روزهایی که علاوه بر حال و هوای معنوی و عزاداری، پر است از نذری‌های عاشقان امام حسین(ع). آیین نذری‌دادن در ماه‌های محرم و صفر در این ایام به اوج خود می‌رسد. رعایت‌نکردن برخی نکات بهداشتی در این شب‌ها در تهیه و توزیع نذورات در مراسم عزاداری، می‌تواند احتمال بروز بیماری‌های مرتبط با غذا به‌ویژه بیماری‌های عفونی روده‌ای را افزایش دهد. کوچک‌ترین سهل‌انگاری و بی‌توجهی در تهیه و توزیع غذا می‌تواند به بروز مسمومیت گروهی مردم منجر شود. در نتیجه هرگونه پخت‌وپز یا تهیه چای و نوشیدنی برای عزاداران باید با دقت مضاعف صورت گیرد.

چطور بپزیم

براساس توصیه‌های وزارت بهداشت هرگونه پخت‌وپز باید در مکان‌هایی با شرایط بهداشتی صورت پذیرد. افراد درگیر در تهیه و توزیع غذا و نوشیدنی باید دارای کارت بهداشت معتبر باشند ولی از آنجا که تهیه این کارت باید از روزهای قبل صورت گیرد، بهتر است نکات بهداشتی حداکثری رعایت شود؛‌ در واقع استفاده از وسایل حفاظت فردی ازجمله دستکش و ماسک، بسیار ضروری است.
از ورود و خروج افراد متفرقه به محل طبخ غذا و دخالت افراد متفرقه در امر تهیه و توزیع غذا و چای جدا باید خودداری شود. اگرچه بازرسان بهداشت محیط مراکز بهداشت شهرستان‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی نظارت بر توزیع نذورات را انجام می‌دهند، اما شما هم درصورت مشاهده موارد غیربهداشتی می‌توانید با شماره تلفن 190 فوریت‌های سلامت محیط و کار تماس بگیرید.مواد خام مصرفی باید سالم و بهداشتی باشد و توصیه می‌شود از مواد غذایی بسته‌بندی یا فراورده‌های خام دامی با کشتار مجاز که مورد تأیید وزارت بهداشت و سازمان دامپزشکی است، استفاده شود. اگر تصمیم به ذبح دام در محل دسته‌جات عزاداری دارید این دام باید از مراکز مجاز تهیه شده باشد. توصیه می‌شود گوشت دام ذبح شده بعد از 24ساعت ماندگاری در دمای یخچال مورد استفاده قرار گیرد. تابستان است و هنوز خطر بیماری تب کریمه کنگو برقرار است. براساس توصیه سازمان دامپزشکی با توجه به حساسیت ویروس بیماری  تب کریمه کنگو نسبت به حالت اسیدی، مهم‌ترین راهکار جلوگیری از سرایت این بیماری به انسان، نگهداری انواع گوشت دام ذبح شده لااقل به‌مدت 24ساعت در دمای  منفی 4 درجه قبل از مصرف است. 
اگرچه این بیماری، بیماری شغلی به‌حساب می‌آید و چوپانان، قصابان، دامداران، کارگران کشتارگاه‌های دام، کشتارکنندگان غیرمجاز دام و پرستاران جمعیت عمده در معرض بیماری تب کریمه کنگو هستند ولی از آنجا که این روزها ذبح خارج از معمول در جای‌جای شهر صورت می‌گیرد رعایت این نکات برای سلامت نذری‌دهنده‌ها و مردم عادی ضروری است.
سلامت عزاداران این‌ماه عزیز برای همه کسانی که نذری تهیه می‌کنند اهمیت ویژه دارد بنابراین هر بخش از غذای نذری باید با مواداولیه سالم تهیه شود.
 برنج، نمک، سبزیجات، روغن و... باید با حساسیت و دقت بالا تهیه و در پخت نذری استفاده شود. از استفاده مواد غذایی فله که تاریخ مصرف آن مشخص نیست خودداری کنید. از نمک‌های بسته‌بندی یددار و تصفیه‌شده استفاده کنید.
نذری‌های بزرگی که در این روزها تهیه می‌شود، در ظروفی پخته می‌شود که شاید در سال کمتر مورد استفاده قرار گیرد، بهتر است قبل از ریختن مواداولیه در این ظروف آنها را باز هم بشویید و با گرفتن غبار از بروز مسمومیت و بیماری جلوگیری کنید. از ظروف مناسب در آشپزی استفاده کنید تا علاوه بر بهبود مزه، کیفیت و سلامت غذا تضمین شود.

در چه ظرفی بخوریم

روزگاری بود که هیئت‌های عزاداری انبارهای بزرگی برای نگهداری از لوازم توزیع نذری داشتند، این روزها به جای کاسه و بشقاب‌های ملامین که عمدتا اهدایی بود، ظروف یکبار مصرف گرفته است. سفره‌های یکبار مصرف از این سر هیئت به سر دیگر آن پهن و لیوان و بشقاب و قاشق  و چنگال یکبار مصرف بین مهمانان توزیع می‌شود. از آسیب‌های محیط‌زیستی‌اش که بگذریم، استفاده از این وسایل نیز اصولی دارد که باید رعایت شود. توزیع‌کنندگان غذا در مساجد و تکایا روی سفره‌های غذا راه نروند. تا جایی که می‌توانید از ظروف یکبار مصرف استفاده نکنید و اگر مجبور به این کار شدید به کاربری ظرف توجه کنید. برخی از ظروف مناسب غذای داغ نیستند و فقط برای حمل غذای سردشده کاربرد دارند. در واقع برای مواد آشامیدنی و غذایی گرم باید ظروف مقاوم در برابر حرارت استفاده شود. ظروف بر پایه موادگیاهی، آلومینیومی و در آخر ظروف فومی که در برابر دمای 60درجه مقاوم هستند، به‌ترتیب برای سرو مواد غذایی و آشامیدنی گرم مناسب هستند.
غذایی که برای عزاداران امام‌حسین(ع)پخته می‌شود، خوشمزه و متبرک است اما بگذارید همه از این غذای متبرک میل کنند. پر کردن یخچال‌ها با غذاهایی بیش از میزان مصرفتان فقط باعث اسراف آن می‌شود. از بسته‌بندی غذا بیش از 2ساعت قبل از مصرف خودداری کنید. در بعضی هیئت‌ها که محل نشستن عزاداران در آن کم است، غذا جلوتر از زمان سرو، بسته‌بندی می‌شود. این‌کار اشتباه باعث به خطر افتادن سلامت عزاداران می‌شود. غذای آماده را نباید در دمای محیط به‌مدت طولانی (بیش‌ از 2ساعت) نگهداری کرد. غذای آماده را یا روی شعله کم یا درون یخچال نگه دارید. مثل هر ایام دیگر، غذای پخته و خام را کنار هم در یخچال نگه ‌ندارید.
توزیع سبزی و سالاد برای نذری خیلی شایع نیست ولی اگر در مراسم هرچند کوچک‌تان خواستید سبزیجات توزیع کنید حتما آن را چندبار بشویید.
تنها جایی که مسئولان وزارت بهداشت برای استفاده از ظروف یکبار مصرف تأکید می‌کنند، توزیع شربت و آب و چای در لیوان‌های یکبار مصرف است. در سال‌های اخیر خادمان موکب‌های موقت، در کوچه‌ها و خیابان‌ها، جلوی ماشین‌ها را می‌گیرند و به آنها شیرینی و شربت و چای توزیع می‌کنند. به‌نظر می‌رسد در این شرایط استفاده از لیوان یکبار مصرف تنها راه سالم و بهداشتی باشد ولی آن سر ماجرای نذر خالصانه آدم‌ها، لیوان‌های یکبارمصرفی است که مهمان امام‌حسین(ع) نباید آن را چند کوچه و خیابان آن طرف‌تر روی زمین رها کند. اگرچه تصویر لیوان‌های باقیمانده از این شب‌های عزیز نسبت به سال‌های قبل کمی کمرنگ‌تر شده است اما جا دارد برای رعایت بهداشت محیط و حفظ حرمت این شب‌ها از ریختن زباله‌های اینچنینی خودداری کنید. به همراه‌داشتن یک کیسه زباله در ماشین در این شب‌ها و وجود یک سطل زباله برای جمع‌آوری لیوان‌های یکبار مصرف باقیمانده، می‌تواند یکی از راه‌های حفظ محیط‌زیست باشد. از سوی دیگر به هرحال سال‌هاست که سطل‌های بزرگ جمع‌آوری زباله در هر کوچه‌ای گذاشته شده است.

رعایت بهداشت تمامی ندارد

علاوه بر بهداشت فردی، بهداشت محیطی که در آن نذری پخته می‌شود نیز اهمیت دارد. به تکایا و هیئت‌های عزاداری همه ساله توصیه می‌شود که با رعایت نظافت، شست‌وشو و گندزدایی مستمر سرویس‌های بهداشتی نسبت به نصب سیستم لوله‌کشی مایع دستشویی یا نصب جای مایع اقدام و پسماند‌های تولید شده را به‌صورت بهداشتی جمع‌آوری کنند. (همشهری)


6هزار بازرس بهداشت بر مراسم عزاداری محرم نظارت دارند

سیدرضا غلامی، رئیس اداره بهداشت مواد غذایی و بهسازی اماکن عمومی وزارت بهداشت گفت: 6هزار بازرس و کارشناس بر عرضه، تهیه و توزیع مواد غذایی و بهداشتی در مراسم عزاداری امام‌حسین(ع) نظارت دارند. دستورالعمل کنترل مراکز عرضه و توزیع نذورات و برگزاری مراسم عزاداری در ایام محرم به دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور ابلاغ شده و کارشناسان و بازرسان بهداشت محیط آمادگی لازم را برای کنترل عوامل محیطی در این مراسم‌ها دارند.
 هیئت‌های عزاداری باید در تهیه و طبخ مواد غذایی نهایت دقت لازم را داشته باشند، مواد غذایی باید سالم تهیه و در مکان‌های مناسب و دارای شرایط بهداشتی طبخ شود. افرادی که در این ایام به طبخ و عرضه مواد غذایی اقدام می‌کنند لازم است علاوه بر سابقه کار، دارای کارت معاینه پزشکی باشند و باید هنگام آشپزی بهداشت فردی را کاملا رعایت کنند. تاکنون موارد تخلف در حوزه بهداشت مواد غذایی و اماکن در دهه اول محرم گزارش نشده است.