یک حفره در قلب شهر

لیلا مهتدی|‌ همدان- خبرنگار:

گویا ماجرای ساخت سایت‌موزه میدان مرکزی همدان هم در حال پیوستن به پروژه‌های سریالی این شهر است که یک روز بگوییم ساخته می‌شود، روز دیگر عنوان کنیم ساخته نمی‌شود. یک روز بگوییم تا فلان زمان ساخته می‌شود و روز دیگر اعلام کنیم به فلان زمان نمی‌رسد.

از طرفی هر چند وقت یک‌بار اثر تاریخی جدیدی در این بخش شهر کشف می‌شود و مسئولان اداره کل میراث فرهنگی درباره آن شفاف صحبت نمی‌کنند و بازار شایعه را داغ می‌کنند. نتیجه این‌که یک پروژه مهم این شهر که به اعتقاد اغلب کارشناسان می‌تواند چهره جدیدی از گردشگری همدان را به جهان معرفی کند زیر چند تکه آهن و داربست مانده و شهروندانی که هر روز از کنار آن عبور می‌کنند از خود می‌پرسند «پس کی؟». فراموش نکنیم تا همین‌جا هم حاصل اصرار و پیگیری خبرنگاران همدانی بوده وگرنه اگر به برخی مسئولان بود که همان روز اول این فرصت بزرگ برای گردشگری همدان را زیر بتن دفن می‌کردند.


به کجا رسیده‌ایم؟

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در پاسخ به این سوال همشهری که در حال حاضر ساخت سایت‌موزه در چه مرحله‌ای است؟ توضیح می‌دهد: طبق توافقی که با مسئولان استان داشتیم، قرار بود بخش کاوش در محل، تهیه و تصویب طرح توسط اداره کل میراث فرهنگی انجام شود و ساخت سایت‌موزه توسط شهرداری صورت گیرد. بر همین اساس ما در تاریخ 31 فروردین سال جاری طرح تصویب‌شده در سازمان میراث فرهنگی را به شهرداری تقدیم کردیم. شهرداری هم طرح را به مشاور داده تا سازه اجرای طرح را برای آن‌ها آماده کند. ما توانستیم رقم محدودی هم به عنوان اعتبار برای ساخت این سایت‌موزه بگیریم.

«علی مالمیر» ادامه می‌دهد: با توجه به اهمیت خاک‌برداری در این منطقه تاریخی، ساخت‌وساز در آن باید با نظارت کامل کارشناسان میراث فرهنگی صورت پذیرد، از طرفی متولی موزه‌ها در استان اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است و این نظارت باید مستمر و دائمی باشد.
به مالمیر می‌گوییم: قبلا صحبت ازاین بود که این پروژه تا برگزاری اجلاس وزرای گردشگری کشو‌رهای آسیایی تکمیل شود؛ اما وی پاسخ می‌دهد: از آن جا که پروژه سنگین و پیچیده است هیچ‌وقت این قول داده نشد. مالمیر این سخن را در شرایطی می‌گوید که «کامران گردان»؛ سخنگوی شورای شهر امسال با حضور در دفتر روزنامه همشهری این قول را داد که سایت‌موزه به رویداد 2018 می‌رسد اما این اتفاق نیفتاد.

درباره کشف 2 تابوت جدید در میدان مرکزی همدان که چند روز پیش خبر آن منتشر شد از مالمیر می‌پرسیم که اظهار می‌کند: به همین دلیل است که صحبت از نظارت دائم میراث فرهنگی بر روند ساخت پروژه می‌کنم و اصرار دارم بخش عمده‌ای از خاک‌برداری به صورت دستی انجام شود تا آثاری که احتمال کشف آن‌ها می‌رود، آسیب نبینند. بله درست است در حین خاک‌برداری بخشی از سایت‌موزه 2 تابوت متعلق به دوره اشکانی کشف شد که برای مرمت به موزه هگمتانه منتقل شده است.


طرح نهایی
 
طرح نهایی سایت‌موزه مورد قبول خیلی از کارشناسان میراث فرهنگی نیست و طرح شیشه‌ای را بهتر از طرح نهایی تصویب‌شده می‌دانند. مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در این‌باره می‌گوید: کارشناسان منتقد باید این را در نظر داشته باشند که میدان مرکزی همدان ثبت شده است و به لحاظ سیما و منظر، طرح نمی‌تواند ارتفاع داشته باشد. شرایط اقلیمی و خوانش طرح با جداره‌ها را هم باید در نظر داشته باشیم. 
مالمیر می‌افزاید: ملاحظات نگهداری موزه توسط میراث فرهنگی هم مهم است. همه این موارد توسط کارشناسان طرح لحاظ و طرح در شورای تخصصی موزه‌های سازمان میراث فرهنگی کشور تصویب شده است که جمعی از متخصصان معماری کشور محسوب می‌شوند. به هر حال کارشناسان معماری سلایق مختلفی دارند اما طرح تصویب‌شده برای ما کاملا رضایت‌بخش است.
وی درباره زمان احتمالی افتتاح سایت‌موزه می‌گوید: اصلا نمی‌توان زمانی تعیین کرد، چون هنوز مسئولان شهرداری زمان آغاز ساخت پروژه را هم به ما اعلام نکرده‌اند. از این صحبت مالمیر اینطور برداشت می‌کنیم که تا چند سال دیگرباید منتظر بمانیم.


تاخیر در برنامه

شهردار همدان هم درباره روند ساخت‌وساز سایت‌موزه بیان می‌کند: مسئولان میراث فرهنگی متعهد هستند یک مرحله کار را جلو ببرند و بعد از آن ما ساخت سایت‌موزه را آغاز کنیم و طبق نقشه موزه را خواهیم ساخت.
از «عباس صوفی» می‌پرسیم، فصل بارش‌ها در حال آغاز است و از طرفی چهلمین اجلاس جهانی گردشگری را به زودی پیش رو داریم، آیا برنامه‌ای برای ساخت سایت‌موزه تا آن زمان دارید؟ که پاسخ می‌دهد: متاسفانه برنامه عقب افتاد و اصلا ساخت سایت‌موزه به سال 1397 نمی‌رسد.


کشفیات میدان

چند روز پیش خبر کشف 2 تابوت دیگر متعلق به دوره اشکانی در محل میدان مرکزی همدان منتشر شد که مالمیر هم آن را تأیید می‌کند، اما معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان معتقد است این 2 تابوت یک ماه پیش کشف شده است. 
«احمد ترابی» می‌افزاید: این 2 تابوت یک ماه پیش کشف و به موزه هگمتانه منتقل شد. این تابوت‌ها آسیب‌دیده هستند و نیاز به مرمت دارند.
وی در پاسخ به این سوال که تاکنون چه آثاری از میدان مرکزی کشف شده؟ توضیح می‌دهد: تاکنون 4 تابوت که 2 تابوت زیر فاضلاب و به شدت آسیب دیده بودند، از این محل کشف شده است. 2 تدفین طاق باز که مربوط به 2 زن هستند، گور خمره‌ای، 15 تکه ظرف سفالی که 5 ظرف کامل هستند، 15 سنگ آسیاب و 2 شیء تزیینی مفرغی در طول کاوش‌ها از میدان مرکزی شهر کشف شده است.