مرگ خالق منظومه شخصی

مرتضی کاردر/روزنامه‌نگار

کسانی که موسیقی ایران را در سال‌های اخیر دنبال کرده‌اند با نام پیتر سلیمانی‌پور آشنایند؛ آهنگساز و نوازنده ساکسیفونی که از دهه 70 تا امروز در موسیقی ما حضوری فعال داشت و تلاش کرد موسیقی متفاوتی ارائه کند. او تلاش می‌کرد که موسیقی متفاوتش، هم نو بوده و هم ریشه در فرهنگ ایرانی داشته باشد. آلبوم «منظومه شخصی» که نشر موسیقی هرمس آن را منتشر کرده است یکی از کارهای ماندگار اوست که به گوش بسیاری از مخاطبان رسیده است؛ هرچند شاید خیلی‌ها نام سازنده آن را ندانند.پیتر سلیمانی‌پور هجدهم شهریور در 50 سالگی بر اثر سرطان درگذشت تا موسیقی تلفیقی ایرانی یکی از جدی‌ترین آهنگسازانش را از دست بدهد. با بابک ریاحی‌پور نوازنده گیتار که سابقه دوستی و همکاری دیرینه با سلیمانی‌پور داشته است، درباره این هنرمند فقید گفت‌و‌‌گو کرده‌ایم.


زنده‌یاد پیتر سلیمانی‌پور در میان عموم مخاطبان موسیقی کمتر شناخته شده بود و بیشتر مخاطبان جدی موسیقی او را می‌شناختند. دلیل اینکه سلیمانی‌پور را با وجود سال‌ها فعالیت در موسیقی کمتر می‌شناختند، چه بود؟ 

دلیل اینکه پیتر را کمتر می‌شناختند این بود که موسیقی پاپ را دوست نداشت. علاقه او به موسیقی جاز و تلفیقی بود. او مثل بسیاری از آدم‌های جدی موسیقی، دوست داشت ما به جز موسیقی سنتی، موسیقی دیگری داشته باشیم که بتواند نسل جوان را جذب کند، اما موسیقی پاپ را جایگزین مناسبی برای موسیقی سنتی نمی‌دانست. برای همین هیچ‌وقت به عرصه پاپ نیامد و عموم مخاطبان کمتر او را می‌شناختند.

موسیقی ایده‌آل سلیمانی‌پور چه موسیقی‌ای بود؟ 

پیتر جزو معدود آدم‌های فرهیخته موسیقی ما بود. از خانواده فرهیخته‌ای می‌آمد. مادرش نخستین زن ایرانی بود که کارشناسی ارشد شیمی گرفت. پدرش استاد دانشگاه بود. آنها از یک خانواده مهاجر روسی بودند که در دوره پهلوی اول به ایران آمدند. بعدها نام خانوادگی خود را تغییر دادند و نامی ایرانی انتخاب کردند. او که یکی از معدود آدم‌های صاحب نگاه موسیقی ما بود، دوست داشت موسیقی ما موسیقی مدرنی باشد که با استفاده از سازهای مدرن خلق می‌شود. در عین حال با سنت و قومیت ما نسبت داشته باشد و بتواند به‌عنوان نمونه موسیقی ایرانی از مرزها فراتر برود و توجه مخاطبان جهانی را هم به‌ خود جلب کند.

با توجه به سابقه دوستی و همکاری شما با او چه شد که شما بیشتر سراغ موسیقی پاپ رفتید؟

این یکی از بحث‌های همیشگی من و پیتر بود. گفتم چون پاپ ایرانی را دوست نداشت و به موسیقی سطح بالاتری می‌اندیشید به من هم می‌گفت که چرا سراغ موسیقی پاپ رفته‌ام. اما من استدلالم این بود که می‌خواهم ساز خودم را معرفی کنم و نشان بدهم که چه قابلیت‌هایی دارد. دلم می‌خواست سازم بیشتر دیده شود.

شماری از همکاری‌های مشترک خود و پیتر سلیمانی‌پور را بگویید.

یکی از نخستین کارهای مشترک ما «جوانه‌ها» بود؛ آلبوم بی‌کلامی که به آهنگسازی بهزاد میرخانی سال 1376 منتشر شد. من در آن کار گیتاربیس زده‌ام و پیتر فلوت. آندره آرزومانیان در آن پیانو زده است و ارسلان کامکار ویولن. این یکی از کارهای ماندگار موسیقی ماست. در سال‌های بعد هم همکاری‌های مشترک زیادی داشتیم. من در خیلی از کارهای ساخته پیتر گیتاربیس زده‌ام که بعضی از این قطعه‌ها در آلبوم «منظومه شخصی» آمده است. با هم در آن سال‌ها کنسرت‌های خصوصی برگزار کردیم و... یکی از آخرین کارهای ما در بزرگداشت محمد نوری بود که لوح فشرده آن هم منتشر شده است. آنجا با هم روی صحنه بداهه‌نوازی مشترکی داشتیم که به‌نظرم کار خوبی از آب درآمده و برایم بسیار خاطره‌انگیز است.

   حرفه؛ هنرمند

پیتر سلیمانی‌پور سال1347 در تهران به دنیا آمد. از 10سالگی به‌صورت خودآموز شروع به فراگیری سازهای بادی، گیتار، گیتارباس، پرکاشن و اصول آهنگسازی کرد. پس از پایان تحصیلات دبیرستان، رشته گرافیک را در دانشگاه پی گرفت. سال1373 با حضور در صحنه همراه گروه «آتین» قدم به عرصه موسیقی حرفه‌ای گذاشت. در همان سال به اتفاق علی فروردین، مهراب مقدسیان و عین‌الله کیوان‌شکوه «پرسیکو کوارتت‌» را شکل دادند و این گروه قطعاتی از تاریخ موسیقی جاز را اجرا می‌کردند. بعد همراه علی فروردین، بابک ریاحی‌پور، همایون نصیری، کسرا ابراهیمی و نیما حمزه «پرسیکو هگزتت» را شکل دادند که به اجرای ساخته‌های سلیمانی‌پور می‌پرداختند. در سال۱۳۸۴ «آنسامبل پیتر سلیمانی‌پور» را شکل داد که هنرمندانی چون ماهان میرعرب، پیتر آکوپ، حبیب مفتاح بوشهری، آرش پژند‌مقدم، دارا دارایی، آیدا نصرت، امین طاهری و میثم مروستی، آذین‌بخش اجراهای مختلف این گروه از ساخته‌های سلیمانی‌پور بودند. سلیمانی‌پور گروه‌ها و هنرمندان متعددی را روی صحنه همراهی کرده است، ازجمله بابک امینی، گروه‌های «آبرنگ» و «نایما» همراه با حمزه یگانه، ماهان میرعرب، دارا دارایی و امین طاهری، گروه «دارکوب» به سرپرستی همایون نصیری، گروه «رومی» به سرپرستی پدرام درخشانی و گروه «فیه‌ما‌فیه» به سرپرستی سعید نایب محمدی. او همچنین با هنرمندان زیادی همچون کیوان‌ جهانشاهی، بابک بیات، کریستف رضاعی، پیمان یزدانیان و بهزاد میرخانی همکاری داشته است. از آثار منتشر‌شده زنده‌یاد سلیمانی‌‌پور می‌توان به آلبوم‌های «منظومه شخصی» و «قشم، هشت روایت» اشاره کرد.