طلای خراسان دربازارهای جهانی

شاید تا چند سال پیش کمتر کسی قابلیت‌های طلا و طلاسازی را در مشهد باور داشت، اما به با تلاش صنعتگران و حمایت‌های دولت کانسنگ‌های طلا از معادن خارج شده و در این شهر به مرحله فراوری و حتی صادرات رسیده است. 
به گزارش ایرنا، تاکنون ذخایر طلا در شهرستان‌های بردسکن، کاشمر، نیشابور و تربت حیدریه استان خراسان رضوی کشف شده است که ظرفیت بسیاری برای بهره‌برداری و فراوری دارد. 
طلا و طلاسازی صنعت دارای مزیت در حوزه اشتغال و کسب درآمد است و برخورداری از معادن طلا در میان دیگر معادن را می‌توان به عنوان گنجی در بین صنایع معدنی هر منطقه دانست. 

اوج استخراج و تولید مصنوعات طلا در خراسان رضوی طی 5 سال اخیر رخ داده و حتی برای نخستین بار این بخش به صادرات دست یافته است. از سوی دیگر هنرمندان صنعتگر مشهد طراحانی قابل در عرصه جواهرسازی و طلاسازی‌اند که با تقویت دانش خود و مجهز شدن به فناوری‌های بهتر طی چند سال اخیر رشد قابل توجهی داشته‌اند. هرچند نوسانات نرخ ارز طی سال جاری باعث تلاطم بازار طلا در کشور و از جمله خراسان رضوی شد، اما این شرایط دلیلی بر چشم بستن روی قابلیت‌های این صنعت نیست و باید با برجسته‌سازی آن حمایت مسئولانه از این بخش را یادآور شد. 


افزایش تولید و صادرات طلا

کشف طلا در خراسان رضوی به سال 1382 بازمی‌گردد، اما به گفته متولیان امر آنچه تاکنون از معادن زیرزمینی طلا در این استان استخراج شده در سطح انجام 
گرفته است. 
طلا از کانسنگ استخراج می‌شود که شیوه جداسازی آن به صورت ذوب سنگ صورت می‌گیرد و از هر تن کانسنگ حداکثر 2 گرم طلا به دست می‌آید.  رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در این باره گفت: در اجرای طرح‌های اکتشاف مواد معدنی سازمان زمین‌شناسی از سال 1382 تا پایان سال 1393 حدود 890 هزار و 500 کیلوگرم ذخیره معدنی طلا در این استان شناسایی شد.  «راضیه علیرضایی» افزود: این استان پس از استان‌های اصفهان و آذربایجان غربی رتبه سوم را از نظر برخورداری ذخایر طلا در ایران دارد.

وی اظهار کرد: کل طلای استخراج‌شده از معادن استان در داخل منطقه فراوری می‌شود و اغلب به صورت سکه‌های مربع‌شکل درمی‌آید و گاهی در وسایل زینتی و همچنین صنایع‌ دستی استان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.  وی با اشاره به وجود 5 معدن طلا در خراسان رضوی گفت: تولید طلا از معادن استان در دولت یازدهم آغاز شد و در این مدت به رشد قابل ملاحظه‌ای دست یافت.  علیرضایی افزود: تولید طلا و مصنوعات آن در خراسان رضوی از 681 کیلوگرم در سال 1392 به 3002 کیلوگرم در سال جاری رسیده است.  وی بیان کرد: همچنین خراسان رضوی از اواسط سال 1395 تاکنون برای نخستین بار 1700 کیلو طلا به ارزش 101 میلیون دلار به خارج از استان صادر 
کرده است. 


ظرفیت‌ها و مشکلات طلاسازی در مشهد

عمده طلا‌ها در کارگاه‌های مشهد تبدیل به مصنوعات شده یا در ترکیب با سنگ‌های قیمتی به جواهرات زیبا تبدیل می‌شود.  رئیس کمیسیون سازندگان طلا، نقره و جواهر اتحادیه طلا و جواهر مشهد گفت: شمش‌گیری به معنای جدا‌سازی طلا از خاک معدنی در شهرک صنعتی انجام می‌شود، سپس شمش وارد کارگاه شده و پس از آبکاری، ریخته‌گری در سیستم متالوژی و اجرای طرح مورد نظر روی طلا، محصول وارد مرحله پرداخت و جواهرسازی می‌شود.  «مهدی لوحی» افزود: طراحی طلا و جواهر در این کارگاه یا انفرادی و براساس ذوق و سلیقه طراح است یا الهام‌گرفته از طراحی‌های جواهرات دیگر کشورهاست.  وی اظهار کرد: کیفیت طلای ساخته‌شده یا جواهر در کارگاه‌های مشهد بسیار مطلوب بوده و قابل رقابت با مشابه خود در تهران و اصفهان است. صنعت طلاسازی و جواهرسازی مشهد رشد قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده اما برای تداوم این رویه نیازمند حمایت است.  لوحی گفت: بعد از نوسانات نرخ ارز، طی سال جاری خرید طلای ساخته‌شده یا مصنوعات طلا در بازار 80 درصد کاهش یافت و این امر باعث تعطیلی بیشتر کارگاه‌های طلاسازی یا تعدیل نیروی آنها شد. 

رئیس کمیسیون سازندگان طلا، نقره و جواهر اتحادیه طلا و جواهر مشهد افزود: تا شهریور سال گذشته 350 کد کارگاه طلاسازی در مشهد ثبت شده بود، اما از این تعداد 110 کارگاه فعالند و باقی آنها تعطیل شده‌اند. کارگاه‌هایی که مانده‌اند نیز فقط نیروی انسانی را حفظ کرده‌اند و در ظاهر فعالند.  وی ادامه داد: کسادی بازار طلا باعث شده است کارگاه‌های طلاسازی و جواهرسازی به سوی نقره‌سازی سوق پیدا کنند اما بازار نقره نیز مشکلات خاص 
خود را دارد. 

لوحی با اشاره به آزادسازی ورود طلا و شمش به کشور اظهار کرد: در مصوبه اخیر، واردات مصنوعات طلا را نیز آزاد کرده‌اند که این امر باعث کسادی بازار طلاسازان می‌شود لذا باید در این بخش تجدیدنظر شود. 
رئیس کمیسیون سازندگان طلا، نقره و جواهر اتحادیه طلا و جواهر مشهد گفت: از سوی دیگر بخشنامه‌ای به صندوق کارآفرینی امید ابلاغ شده است که به طلاسازان در روستا تسهیلات مشاغل روستایی پرداخت نشود. 
این طلاساز مشهدی افزود: قرار بود امسال 220 میلیارد ریال از سوی صندوق کارآفرینی به روستای پیوه ژن از توابع شهرستان مشهد که منطقه فعال در طلاسازی است، پرداخت شود که اخیرا منتفی شده و دلیل آن نیز مشخص نشده است. 

وی درباره صادرات طلا نیز تصریح کرد: عمده آنچه تاکنون از استان خراسان رضوی به‌عنوان طلا صادر شده، طلای استخراج‌شده از معدن به صورت نیمه‌ساخته بوده است. 
لوحی گفت: پیشنهاد سازندگان طلا، تشکیل شرکت‌های صادرات‌محور و همکاری آنها با طلاسازان بود زیرا طلاسازان تخصص و سرمایه‌ای در حوزه صادرات ندارند و این شرکت‌ها می‌توانند کارگاه‌های طلاسازی را در این بخش یاری دهند. 
وی افزود: صنعت طلا و جواهرسازی درآمدزا و اشتغالزاست و با کمی حمایت از سوی مسئولان می‌تواند رونق فراوان داشته باشد، ضمن این‌که بهتر است مسئولان قبل از تصویب هر طرح در سطح کلان کشور با کارشناسان هر حوزه مشورت کنند، زیرا برخی مصوبات و بخشنامه‌ها در شرایط کنونی فقط موانع را در مسیر تولید بیشتر می‌کند.