نمایندگان مجلس به شفافیت رأی ندادند

«نمایندگان دستشان را به علامت4 -رأی موافق- بالا گرفته بودند و فریاد موافقت سر می‌دادند و با دست دیگر‌شان در پایین میزهایشان عدد2 را در مخالفت به هم نشان می‌دادند. با این اوصاف طبیعی است که این طرح رأی نیاورد.» این توصیف مجتبی ذوالنوری، نماینده مشهد از زمان رأی‌گیری در مورد طرح شفافیت رأی نمایندگان در جلسه علنی دیروز بهارستان است. او معتقد است: نمایندگان به‌خاطر فشار رسانه‌ای و پیامک‌های مردمی زیادی که برایشان در این‌باره ارسال شده بود، نامشان را ذیل طرح نوشته بودند اما در عمل مخالف تصویب این طرح بودند، به‌خاطر همین بود که فریاد4 سر دادند اما رأی2 را انتخاب کردند. او به همشهری گفت: در همین نشست جمعی وقتی متوجه شدند من در حال جمع‌آوری امضا ذیل طرح جدیدی به نام شفافیت عملکرد نمایندگان هستم که علنی‌شدن رأی مجلس یکی از موارد آن است، با گلایه به من مراجعه می‌کردند و می‌گفتند چرا طرح را برای امضا به ما ندادی؟ من هم جواب می‌دادم شما که موافق نبودی! بعد می‌گفتند چون رسانه‌ای شده انتشار نام ما به‌عنوان حامی طرح مهم است؛ هرچند که به آن رأی نمی‌دهیم!

طرح یک‌فوریتی شفافیت رأی نمایندگان با 120امضا در صحن علنی دیروز بهارستان مطرح شد. هرچند 3فراکسیون سیاسی بهارستان از امضا‌کنندگان این طرح بودند اما شفافیت رأی نمایندگان تنها ۵۹رأی موافق به‌دست آورد و از 194نماینده حاضر ۱۰۸تن از نمایندگان حاضر در نشست دیروز به آن رأی مخالف و 5نفر رأی ممتنع دادند. بررسی طرح به‌صورت عادی هم حتی مورد موافقت نمایندگان قرار نگرفت.

نکته جالب رأی‌گیری دیروز بهارستان این بود که قبل از رأی‌گیری درباره فوریت این طرح تعدادی از نمایندگان درخواستی را مطرح کردند مبنی بر اینکه طبق ماده۱۲۴ آیین‌نامه، رأی‌گیری به‌صورت علنی باشد؛ بدان معنا که مشخص شود هر نماینده چه نظری نسبت به این طرح دارد. در این شرایط باید نمایندگان آرای خود را روی کاغذ با قید نامشان اعلام کنند. این درخواست به رأی مجلس گذاشته شد که نمایندگان با ۵۷رأی موافق، ۱۱۰رأی مخالفت و 7رأی ممتنع از مجموع ۱۹۴نماینده حاضر در مجلس با آن مخالفت کردند. موافقان طرح شفافیت آرای نمایندگان را حق مردم و را گامی به سمت تحزب و افزایش مسئولیت نمایندگان می‌دانستند و مخالفان معتقد بودند افزایش فشار افکار عمومی منجر به تصمیم‌گیری غیرکارشناسانه نماینده می‌شود و از سوی دیگر نظارت استصوابی شورای نگهبان را تشدید می‌کند.

درصورت تصویب طرح مذکور در تمام مواردی که به موجب این قانون رأی‌گیری به عمل می‌آید و مصادیق آن در ماده۱۲۱ مشخص شده، اسامی نمایندگان موافق، مخالفت و ممتنع جهت اطلاع مردم منتشر می‌شود. بدین‌منظور علاوه بر درج اسامی در مشروح مذاکرات، هیأت‌رئیسه موظف است نسبت به ایجاد سامانه الکترونیکی به‌طوری که قابلیت دسترسی به آن برای آحاد ملت فراهم باشد اقدام نماید. در تبصره الحاقیه این طرح تأکید شده بود در موارد استثنایی با تقاضای ۱۵نفر از نمایندگان مجلس و با رأی موافق اکثریت مطلق حاضران، رأی‌گیری به‌صورت مخفی انجام می‌شود.

محمدجواد فتحی، نماینده تهران به‌عنوان طراح اولیه این طرح در جلسه علنی دیروز گفت: طرح الحاق 2تبصره به ماده119 آیین‌نامه داخلی مجلس آذرماه سال گذشته به مجلس تقدیم شده است اما پس از گذشت 9‌ماه و 7روز در دستور کار قرار گرفته؛ درحالی‌که قید فوریت داشته است.

وی با تأکید بر اینکه در ابتدا بنده به همراه 38نفر از نمایندگان طرح مذکور را امضا کرده بودیم، افزود: پس از مدتی جناب آقای حاجی دلیگانی طرح مشابهی را مطرح کرده که پس از آن این 2طرح با هم ادغام شده و در مجموع 120نفر دیگر نیز آن را امضا کردند. فتحی با تأکید بر اینکه آرای نمایندگان در مجلس باید مشخص و شفاف باشد، گفت: در هر جایی که نمایندگان رأی‌گیری می‌کنند باید این الزام وجود داشته باشد تا آن به اطلاع مردم برسد.
وی با بیان اینکه شفافیت آرا یکی از اصول قانون اساسی نیز هست، تصریح کرد: درهرحال این نتیجه مشروح مذاکرات معمولا در رأی‌گیری متجلی می‌شود، از این‌رو لازم است از طریق سامانه الکترونیکی یا هر چیز دیگری اطلاع‌رسانی دقیق به مردم صورت بگیرد.

اوبا تأکید بر اینکه مردم باید از آرا و نظرات نمایندگان خود مطلع شوند، گفت: به نتیجه رسیدن این طرح باعث می‌شود که نمایندگان با احساس مسئولیت بیشتر رأی داده و قوانین بهتری نیز مصوب شود. به‌دنبال سخنان فتحی موافقان و مخالفان طرح صحبت کردند. علیرضا سلیمی، عضو فراکسیون ولایی در مخالفت با این طرح گفت: ما با اصل شفافیت مخالف نیستیم اما این طرح آنچه را که در ذهن ماست محقق نمی‌کند. موارد استثنایی در تبصره۲ آن آمده  که سؤال‌برانگیز است. چه‌کسی قرار است این استثناها را مشخص کند؟
بعد از سلیمی، مصطفی کواکبیان، عضو فراکسیون امید در موافقت با فوریت این طرح گفت: این طرح از معدود طرح‌های مجلس است که هر سه جریان سیاسی داخل مجلس آن را امضا کردند. وقتی بنده و آقای حاجی‌دلیگانی طرحی را امضا کنیم یعنی جزو نوادر مجلس است. ایشان هم ۱۲۰امضا برای این طرح جمع کردند. او افزود: همانطور که قبلا گفتم برخی با ما عکس سلفی می‌گیرند اما زنبیل‌شان را جای دیگری می‌گذارند. چرا مردم را گول می‌زنید؟ هر جا عکس می‌گیرید همانجا بایستید و هرجا نظری می‌دهید پای آن بایستید. در نهایت پس از صحبت موافقان و مخالفان، مجلس وارد رأی‌گیری شد و طرح مذکور به‌رغم 120امضایی که داشت تنها 59رأی موافق به‌دست آورد.

میرازیی نیکو: همه جا زدند
رأی پایین به طرحی که 120امضا یعنی اکثریت 196نماینده حاضر در نشست دیروز را داشت، امری بعید و دور از ذهن بود که از سوی قاسم میرزایی نیکو، نماینده دماوند و فیروزکوه تعبیر به دوگانگی رفتار نمایندگان در جامعه و مجلس شد. او به همشهری گفت: رأی امروز مجلس نشان داد هیچ‌کس حقیقتا دنبال شفافیت در مجلس نیست و نمایندگان دوست دارند به روال سابق و براساس منافع و مصالح نمایندگی‌شان امور را پیش ببرند. 
او گفت: براساس امضا‌ها و همراهی‌هایی که در این‌باره با طراحان شفافیت رأی شده بود، انتظار می‌رفت این رأی حداقل 160 موافق داشته باشد اما ترس جمعی از نمایندگان از نظارت استصوابی و بازخورد رسانه‌ای حمایت از این طرح گویا دلایل طرح علنی شدن رأی نمایندگان شده بود و وقتی نوبت به‌کار عملی رسید همه جا زدند. نکته جالب هم این بود که از 59نماینده‌ای که رأی موافق دادند برخی نگران شدند که نکند شورای نگهبان متوجه همین موافقت هم بشود.

ذوالقدر: 100نماینده غایب بودند
به‌رغم میرزایی‌نیکو که نمایندگان را به استفاده رسانه‌ای از طرح شفافیت رأی متهم می‌کند، فاطمه ذوالقدر، نماینده تهران و از امضا‌کنندگان این طرح به همشهری گفت: امروز 100نفر از نمایندگان غایب بودند و ما انتظار نداشتیم که این طرح که از پاییز سال گذشته آن را مطرح کرده بودیم امروز در دستور کار مجلس قرار گیرد. او بابیان اینکه معمولا طرح‌های فوریتی روزهای سه‌شنبه در دستورکار قرار می‌گیرند، ادامه داد: من زمانبندی بررسی این طرح را اصلا مناسب ندیدم و فکر می‌کنم اگر طرح روز دیگری مطرح می‌شد رأی بیشتری می‌آورد.
فشار از حوزه‌های انتخابیه و ترس از شورای نگهبان 
محمدجواد فتحی، طراح اولیه شفافیت رأی نمایندگان اما با بیان اینکه رأی منفی نمایندگان به یک فوریت طرح شفافیت آرای نمایندگان خیلی بد بود و مرا متعجب کرد، در تشریح دلایل این رأی به همشهری گفت: من فکر می‌کنم نمایندگان برای تصویب این طرح احساس ناامنی کردند، چراکه در یک‌ماه گذشته دوستانی که طرح مشابهی را امضا گرفتند یک مقدار فضا را برای نمایندگان سنگین کردند. از طریق شبکه‌های اجتماعی برخوردهایی با نمایندگان شد و برای هر نماینده پیامک‌های فراوانی رفته که تو چرا طرح شفافیت آرا را امضا نکردی و نمایندگان در حوزه‌های انتخابیه تحت فشار بودند.

فتحی گفت: بنابراین، این اقدامات باعث سنگین شدن فضا برای نماینده‌ها شد و آنها احساس کردند که اگر بنا باشد برای هر رأی موافق و مخالفی که می‌خواهند بدهند به این شکل زیر سؤال بروند و مورد هجمه قرار بگیرند، دیگر فرصتی برای فکر کردن و مطالعه کردن پیدا نمی‌کنند، بنابراین به یک فوریت این طرح رأی ندادند. به زعم فتحی 2عامل فشار مردم و نظارت استصوابی از دلایل عمده رأی نیاوردن یک فوریت طرح شفافیت آرای نمایندگان است.
به هر روی طرح شفافیت رأی نمایندگان که قریب به 9‌ماه است از سوی مجلس خبرساز شده و قریب به 120رأی داشت با 59رأی موافق و 108رأی مخالف از دستورکار بهارستان خارج شد تا بار دیگر یاد آوری کند مجلس تعهدی به امضاهایی که در رودربایستی‌های اجتماعی جمع‌آوری می‌شود ندارد و سکان هدایتش در دست مصلحت‌سنجی نمایندگان است، نه موج شبکه‌های اجتماعی!