مدیریت بحران آب با روش‌های مکانیزه

روح‌الله یارمحمدی|  روزنامه‌نگار: 

شاید از نظر خیلی‌ها رشد و توسعه آمار کشت و کار در شهری مانند قم خبر خوشحال‌ کننده و مثبتی باشد که البته است. به یقین اما مهم‌تر و حیاتی‌تر از این نوع آمارها اصلاح زیرساختی و ارتقای چارچوب راهبردهای کشاورزی استان است؛ بنابراین وقتی رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اعلام می‌کند تا پایان امسال حدود 9 هزار هکتار از اراضی کشاورزی شهر قم با روش‌های توسعه‌یافته و مکانیزه آبیاری می‌شود، می‌تواند مانند باران رحمت الهی مسرت‌بخش و امیدوارکننده باشد. 

به گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان در سال 96 حدود 4 هزار هکتار از اراضی کشاورزی به شیوۀ آبیاری مکانیزه مجهز شد و امسال نیز تجهیز 5 هزار هکتار در دستور کار قرار دارد. در سال 93 اجرای طرح شیوه‌های نوین آبیاری حدود 300 هکتار بود که در سال 97 به رشد 30 برابری رسیده است. روش آبیاری نوین در استان قم به روش‌های آبیاری قطره‌ای  بارانی و طیف است که موجب 40 تا 60 درصد کاهش مصرف آب می‌شود. این کاهش برای شهری که نماد مسلم آن کم‌آبی است و بخش کشاورزی آن شاخص اقتصادی محسوب نمی‌شود، حکم طلا را دارد. 

اکنون برگ برنده در دست شهری است که بتواند بحران کم‌آبی در کشور را مدیریت کند و روش‌های نوین آبیاری همان برگ برنده شاخص استان است. اکنون در قم در یک مزرعه گندم که با روش «تیپ» آبیاری شده با حدود 2۶۰۰ متر مکعب مصرف آب بین ۷ تا ۸ تن گندم در هکتار تولید می‌شود که نشان می‌دهد کارایی روش‌های نوین آبیاری بسیار بالاست و می‌‌توانیم بحران آب در کشور را با این روش مدیریت کنیم. کشاورزان قمی از این طرح استقبال کرده‌اند و توسعه آبیاری مکانیزه رشد قابل قبولی دارد. نمونۀ تحسین برانگیز آن افزایش کشت و کار گیاهان دارویی به عنوان گیاهان «کم‌آب‌بَر» با توجیه اقتصادی مانند کشت 100 هکتار گل محمدی و 50 هکتار انواع گیاهان دارویی است که این با همت کشاورزان اتفاق افتاده که نماد شایسته مدیریت بحران کم‌آبی در قم است. 

  هر چند به کارگیری آبیاری نوین محصولات کشاورزی به ازای هر 3 هزار هکتار چیزی حدود 40 میلیارد تومان هزینه در بردارد، اما وقتی  بیش از 60 درصد آبیاری سنتی از طریق قنات یا چاه پیش از آن که به مصرف گیاه برسد، در طول مسیر از میان می‌رود، اجرای روشمند آبیاری توسعه‌یافته موجه می‌شود. زمانی که کارشناسان حوزه کشاورزی می‌گویند 450 میلیون متر مکعب روانابی که به استان قم سرازیر می‌شده به عدد صفر رسیده است، قانع می‌شویم اجرای این طرح از مدیریت بحران آب، از نان شب واجب‌تر است. کاش حرف‌های رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زودتر جامه عمل بپوشد و بتوانیم 40 درصد آب کشاورزی استان را که وارد فاضلاب می‌شود، با اجرای طرح تصفیه‌خانه‌های مدرن به نحو احسن استفاده کنیم. 
   تنها راه غلبه بر بحران کم‌آبی در حوزه کشاورزی استان، اجرای آبیاری نوین نیست، بلکه اصلاح الگوی کشت، بهینه‌سازی کشت‌وکار و کاهش اراضی کم‌بازده از دیگر روش‌های مهم مدیریت آب در قم است.