محمد حسنی سعدی/دانشآموخته جامعهشناسی
هفته قبل خبر رونمایی از پراید 40میلیونی و افزایش قیمت خودرو، خبر یک کوچه و بازار بود. جایگاه خودرو در خانوارهای ایرانی از لحاظ مختلفی با نگاه مردم سایر کشورها متفاوت است. مثلا نگاه بهخودرو بهعنوان کالای سرمایهای و نه مصرفی یکی از این تفاوتهاست که اتفاقا یکی از دلایل عمده گرانی و کمیابی خودرو در شرایط فعلی است.
مطلوبیت خرید خودرو به ایرانیان منحصر نیست و در همه جای دنیا مردم علاقه دارند تا آخرین و پیشرفتهترین مدلهای خودرو را خریداری کنند اما شاید اگر یک پژوهش مقایسهای بین ایرانیان و سایر مردمان جهان انجام شود تفاوت دیدگاه نسبت بهخودرو بسیار فاحش باشد و ایرانیان با فاصله زیادی ماشین دوستتر باشند.
یکی دیگر از این تفاوتها جایگاه خودرو بهعنوان نماد منزلت اجتماعی است که مثلا باعث میشود شما مجبور باشی اتومبیل خود را براساس سطح و طبقه اجتماعی ات انتخاب کنی و اگر در این زمینه بیدقتی کنی با فشار اجتماعی روبهرو میشوی. گرایش به استفاده از ماشینهای شاسیبلند در سالهای اخیر بدون توجه به کارکرد و استهلاک آن بهعنوان اتومبیل شهری یکی از نمادهای همین نگاه و کارکرد تجملاتی اتومبیل است. این موضوع سبب شده تا بسیاری از افراد به دام شرکتهای لیزینگی بیفتند و با سودهای هنگفت بهصورت اقساطی زیر بار فشار خرید اتومبیلی بروند که توان خرید آن را ندارند. در موارد بسیار هم شرکتهای مذکور کلاهبرداری کرده و معضلات بزرگی برای مردم پیش آوردهاند. اضافه کنید قیمت غیرمنطقی و بالای خودروهای خارجی را که این مشکل را دوچندان کرده است.
شاید یکی از دلایلی که شرکتهای خودروساز هم تلاش بیشتری برای افزایش کیفیت تولید خود نمیکنند(علاوه بر حمایتهای غیراصولی دولت) همین کشش تقاضای بالای خودرو در بازار است که با هر کیفیتی محصولاتشان خریدار دارد و فشاری برای بهبود کیفیت محصول خود احساس نمیکنند. بهنظرم در سالهای اخیر نگرش بهخودرو از سرمایهای و تجملاتی به نگاه مصرفی در حال تغییر بود که متأسفانه با مشکلات اخیر اقتصادی دوباره مردم برای حفظ سرمایه خود به بازار خودرو روی آورده و جنبه سرمایهای خودرو دوباره پررنگ شد.
خودرو؛ کالای مصرفی یا سرمایهای و تجملاتی
در همینه زمینه :