افزایش سرانه فضای سبز

مهرداد هاشم‌زاده | مهندس معمار:

با گسترش آپارتمان‌نشینی، نگهداری گل‌ها و پرورش گیاهان در فضاهای نورگیر و مرتبط با فضای بیرونی گسترش یافت. ایوان واحدها و پشت‌بام ساختمان‌ها از مکان‌های مطلوب برای چنین کاری بوده است. اما طی 10 تا 15 سال اخیر بهره‌گیری از نمای ساختمان‌ها برای ایجاد فضاهای سبز به‌عنوان ابتکاری جالب در حوزه شهری مورد توجه قرار گرفته است. تکنولوژی‌های جدید، کشت و جانمایی گیاهان را در سطوح عمودی ساختمان‌ها امکان‌پذیر کرده و شیوه‌های قطره‌ای انتقال آب و آبیاری نیز به‌کمک این طرح آمده است. زیبایی سیمای شهری، تلطیف هوا، جذب صدا و کاهش قابل‌توجه آلودگی‌های صوتی و تنفسی، کمک به ماندگاری بیشتر انرژی در داخل ساختمان‌ها به‌دلیل عایق بودن سطوح سبز و ایجاد نشاط و شادابی از مهم‌ترین ویژگی‌های این کار است. از سوی دیگر درست است که سطح تبخیر در کشت عمودی مانند افقی زیاد است اما کم‌عمق بودن قشر خاک، جذب آب را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. باید در نظر داشت با وجود همه این ویژگی‌ها، چون بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته از نظر فضای سبز در مضیقه نیستند، تلاش چندانی هم برای اجرای این طرح در شهرهای خود نمی‌کنند؛ از این‌رو شاید به نظر برخی‌ها اجرا نشدن این طرح مثلا در شهرهای اروپایی دلیلی باشد برای مطلوب نبودن این تجربه، اما چنین نیست. این کشورها با برخورداری از جغرافیای مطلوب و آب و هوای مساعد از فضاهای سبز به‌طور طبیعی در شهرها و مجاورت شهرها برخوردارند. قاب‌بندی فضاهای سبز عمودی با اعمال و ایجاد فاصله لازم با بنا نه‌تنها از خوردگی آن در اثر رطوبت جلوگیری می‌کند بلکه درعمل مانع و حافظی در برابر آسیب‌های احتمالی و فرسودگی‌های ناشی از وزش باد و بارش‌های جوی است. یکی از موانع موجود در این زمینه قوانین و مقررات شهرسازی و شهرداری است. پیش‌آمدگی‌های این سطوح ممکن است از مقررات در زمینه سطح اشغال عدول کند، ازاین‌رو لازم است برای رواج این نماها ضوابط و مقررات شهرسازی دگم و خشک نباشد و انعطاف‌پذیر باشد.