موج سودسازی در بازارها

با رشد بورس، میانگین بازده بازارهای سرمایه‌گذاری در 5بازار سرمایه‌گذاری ایران از مرز 75درصد فراتر رفت و بازده اوراق بدهی هم به 30تا 35درصد رسید. همزمان با این رویداد زمزمه افزایش نرخ سود بانکی هم تقویت شد.
به گزارش همشهری، کاهش نرخ برابری ریال در برابر دلار همه بازار‌ها را در سال‌جاری تحت‌تأثیر قرار داد؛ از یک طرف قیمت هر‌سکه بهار آزادی و از سوی دیگر بازار سهام تحت‌تأثیر رشد ارزش سهام شرکت‌های صادرات محور که درآمدشان با دلار محاسبه می‌شود با رشد مواجه شدند. اطلاعات آماری نشان می‌دهد مقدار رشد قیمت دلار، یورو و سکه بهار آزادی بیش از 100درصد بوده و با رشد هفته گذشته بورس تهران مقدار بازده بورس تهران هم به 42.3و بازده فرابورس به 41.7درصد رسیده است. در این مدت همچنین قیمت هر متر مسکن در تهران 29.4درصد رشد کرده است. با این مقدار رشد که در طول تاریخ اقتصاد ایران کم سابقه بوده میانگین بازده بازار‌ها بااحتساب نرخ سود اوراق بدهی از مرز 75درصد عبور کرده است.
به‌طور معمول نرخ سود بانکی، بازده سهام، طلا، ارز و مسکن با یکدیگر رابطه عکس دارند؛ به‌ معنای اینکه زمانی که نقدینگی وارد بازار سهام طلا و ارز می‌شود از بازار سهام خارج شده و یا زمانی که از بازار سهام خارج می‌شود به سمت سپرده‌های بانکی حرکت می‌کند. با این حال در شرایط کنونی افزایش شدید نرخ بازده بازار‌های سرمایه‌گذاری از یک طرف صرفه اقتصادی نرخ سود بانکی را از بین برده و منجر به کاهش فرایند جذب نقدینگی در بانک‌ها شده و از سوی دیگر ظرف روز‌های گذشته با افزایش نرخ سود اوراق بدهی علامت جدیدی برای افزایش نرخ سود بانکی ظهور کرده است. ضمن اینکه خبر‌های غیررسمی از موافقت بانک مرکزی برای پرداخت سود‌های 21تا 27درصدی در بانک‌ها حکایت دارد.

سیگنال اوراق بدهی به نرخ سود

به‌دنبال رشد قیمت در بازار‌های طلا، ارز، مسکن و بورس نرخ سود اوراق بدهی هم در بازار سرمایه افزایش یافت به‌طوری که هم‌اکنون میانگین بازده اوراق بدهی در بازار سرمایه از مرز 30درصد فراتر رفته و حتی مقدار بازده مؤثر برخی از این اوراق به مرز 35درصد هم رسید.
به‌طور معمول نرخ سود بانکی با اثر‌گذاری بر نرخ بازده، قیمت این اوراق و به تبع آن نرخ بازده آنها را دستخوش تغییر می‌کند. به‌عبارت دیگر، نرخ بازده این اوراق، نشان‌دهنده انتظارات فعالان اقتصادی از نرخ سود سپرده بانکی نیز است. نگاهی به روند یک‌سال گذشته نرخ سود اوراق بدهی در فرابورس ازجمله اسناد خزانه اسلامی گویای همگرایی بازده این اوراق با نرخ سود بانکی است. با این حال مولفه‌های دیگری همچون روند قیمت‌ها در بازارهای دیگر همچون بازار غیررسمی ارز، بازار سکه و حتی بازار سهام نیز بر قیمت و بازده اسناد خزانه اسلامی مؤثر است.
در عین حال کارشناسان افزایش نرخ سود مؤثر اسناد خزانه به سطوح بالاتر از 30درصد را نوعی بیش‌واکنشی به سپرده‌های بلندمدت بانکی قلمداد می‌کنند و حتی انتظار دارند نرخ سود سپرده‌های بانکی بالاتر از این نرخ باشد چرا که برداشت زودهنگام از گواهی‌های سپرده بانکی، نرخ سود آنها را کاهش می‌دهد درحالی‌که در مورد اوراق بدهی اینطور نیست.
در چنین شرایطی ظرف روز‌های گذشته اوراق بدهی با ارائه یک سیگنال آشکار به نرخ سود خبر‌های مربوط به افزایش نرخ سود بانکی را تقویت کرد.

زمزمه افزایش نرخ سود بانکی 

همزمان با افزایش نرخ سود اوراق بدهی برخی اخبار غیررسمی حاکی از آن است که بانک مرکزی دست بانک‌ها را برای جذب سپرده‌های بلندمدت تا 27درصد باز گذاشته و قرار است برای پرداخت تسهیلات روز شمار تا 21درصد مجوز صادر کنند. به‌نظر می‌رسد دولت در تلاش است زمینه جذب نقدینگی را بعد از خروج منابع مالی از بورس فراهم کند. ارزش کل نقدینگی به 1600هزار میلیارد تومان رسیده و دولت نگران است بعد از خروج سرمایه‌ها از بورس این منابع بار دیگر راهی بازار‌های طلا و ارز نشود. 

در چنین شرایطی دست بانک‌ها برای کاهش اثرات تورمی نقدینگی برای جذب سپرده‌ها با نرخ سود بالاتر باز گذاشته شده است. سال قبل هم بانک‌ها با مجوز بانک مرکزی توانستند در یک دوره زمانی کوتاه دو ماهه منابع زیادی را با نرخ سود 20درصد جذب کنند. در چنین شرایطی برخی اخبار غیررسمی دیگر حاکی از آن است که برخی بانک‌ها در حال پرداخت سود‌های بالاتر از 20درصد هستند. به‌طور مثال بانک سامان و سرمایه به سپرده‌های بیش از 50میلیون تومان و بانک شهر و تجارت به سپرده‌های بیش از 100میلیون تومان سود 20درصدی پرداخت می‌کند.


بازده صنایع بورس

همزمان با افزایش مقدار بازده سرمایه‌گذاری در بورس مقدار بازده 6صنعت در بورس در 5ماه اول سال به بیش از 50درصد رسید. این اطلاعات نشان می‌دهد مقدار بازده گروه استخراج نفت و گاز به 162درصد و بازده گروه استخراج کانه‌های فلزی به 81.5درصد رسیده است.در همین مدت گروه فلزات اساسی، محصولات چوبی و چاپ و نشر به‌ترتیب 72، 63و 56درصد افزایش یافته است.