استارتاپ‌های ضد‌دود

اشکان خسروپور/خبرنگار

آلودگی هوا و گسترش ترافیک معضل بزرگی است که سال‌هاست شهرهای زیادی در دنیا با آن دست به گریبان بوده‌اند. تشویق به استفاده از دوچرخه یکی از راه‌هایی است که می‌تواند هر دوی این معضلات را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد.
شهرداری‌ها در تمام دنیا نخستین سازمان‌هایی بودند که چنین راه‌حل‌هایی را رسما اجرا کردند اما طرح‌هایشان در عمل کاستی‌های جدی داشت. استارتاپ‌ها اما با بهینه‌کردن ایده‌های قدیمی، روش‌های جدیدی را برای اشتراک دوچرخه در شهر ارائه کرده‌اند.
به جز این، خودروهای اشتراکی و نقشه‌های بهینه‌سازی‌شده نیز طرح‌های مدرنی هستند که شهرها را به محیط‌های امن‌تر و پاکیزه‌تری تبدیل کرده‌اند. یک استارتاپ ایرانی قرار است از امروز طرح دوچرخه اشتراکی را در تهران اجرا کند؛ طرحی که در آن دوچرخه‌های «بدون ایستگاه» (Dock-less) برای اولین‌بار در کشور به حرکت درمی‌آیند.

چرا دوچرخه‌های بدون ایستگاه جذاب‌ترند؟

پیدا‌کردن دوچرخه آزاد و ایستگاه‌های دوچرخه، کار دشواری است. سال‌هاست شهرداری‌ها در برخی کشورهای جهان و شهرهای پررفت‌وآمد، ایستگاه‌های اتوماتیک دوچرخه ‌راه‌اندازی کرده‌اند اما پیدا‌کردن این دوچرخه‌ها برای توریست‌ها دشوار و زمان‌بر است. ضمن اینکه، لزوما ایستگاه‌های دوچرخه جایی نیستند که کاربر به آن نیاز دارد. استارتاپ‌های بین‌المللی اشتراک دوچرخه مثل Mobike و Obike برای مقابله با همین چالش‌ها و چند مشکل دیگر به‌وجود آمدند و حالا چند سالی است کارشان سکه شده. استارتاپ‌های دوچرخه بدون ایستگاه یا Dock-less پیشرفت کرده‌اند چون ویژگی‌هایی مهم دارند.


ثبت‌نام ساده

برای استفاده از مدل قدیمی دوچرخه‌های اشتراکی هرکس باید جداگانه نام‌نویسی می‌کرد و مدارکی را ارائه می‌داد. ثبت‌نام در سایت شهرداری‌ها یا به‌صورت حضوری در دفاتر از پیش تعیین‌شده انجام می‌شد. در استارتاپ‌ها اما دردسر جفت‌وجو‌رکردن مدرک، پیدا‌کردن عکس پرسنلی و... وجود ندارد. همه کاربران الکـــــترونیکی ثبت‌نام می‌کنند. گاهی حتی به پر‌کردن فرم الکترونیکی هم نیـــازی نیســـــت و افراد با اطلاعات ایمیل‌شان به ‌صورت خودکار نام‌نویسی می‌شوند.

حذف محدودیت ایستگاه

در مدل‌های سنتی افراد باید دوچرخه را از یک ایستگاه تحویل می‌گرفتند و به ایستگاه بعد تحویل می‌دادند. بعضی ایستگاه‌ها به‌صورت پارکینگ‌های الکترونیکی کار می‌کنند و شبانه‌روزی هستند اما همین که کاربر باید دوچرخه‌اش را به یک مکان خاص تحویل می‌داد، چالش بزرگ شهرداری‌ها بوده که استارتاپ‌ها آن را برطرف کرده‌اند. دوچرخه‌های اشتراکی نسل جدید ایستگاه ندارند و کاربر هر زمانی که کارش با دوچرخه تمام شد، ‌آن را در همانجا رها می‌کند. محدودیت مکان و زمان استفاده از بین می‌رود. در مدل‌های قدیمی شما در یک شهر یا کشور مشخص می‌توانستید از آن خدمات استفاده کنید اما با این استارتاپ‌های جهانی عملا دوچرخه‌های اشتراکی در همه‌جای دنیا وجود دارند.

سیستم ضد‌سرقت و ردیابی

تمام دوچرخه‌ها روی نقشه‌ اپ برای کاربر قابل‌ردیابی هستند و هرکسی می‌تواند نزدیک‌ترین دوچرخه به‌خودش را پیدا کند. درصورتی که در سیستم‌های قدیمی‌تر پیدا‌کردن ایستگاه کار دشواری بود، ضمن اینکه کاربر مطمئن نبود تا زمان رسیدن به ایستگاه یک دوچرخه‌ آزاد برای او وجود دارد یا نه.


دوچرخه‌های اشتراکی چطور کار می‌کنند؟

دوچرخه‌های اشتراکی ایده‌ای نسبتا قدیمی است که از سال‌ها پیش در بسیاری از شهرهای جهان دنبال می‌شده ‌اما اکنون، با حضور استارتاپ‌ها شیوه اجرای آن تفاوت کرده است. شهرداری پاریس، به‌عنوان یک نمونه از سال‌ها پیش پروژه Velib را اجرا می‌کرد که یک سامانه بزرگ اشتراک دوچرخه در سطح این شهر بود. آلمانی‌ها در شهرهایی مثل مونیخ، برلین، دوسلدورف و... از مدت‌ها قبل سامانه‌های دوچرخه‌های اشتراکی با همین سبک و سیاق داشته‌اند.

در این سیستم که هنوز هم کار می‌کند، مشترک باید برای استفاده از این سرویس در شهرداری ثبت‌نام کند. قیمت‌ها به‌طور قابل‌توجهی ارزان‌ هستند اما دوچرخه‌ها فقط در محدوده مشخصی قابل استفاده‌اند و بعد از یک مدت مشخص قفل می‌شوند. باز‌‌کردن‌شان کار چندان دشواری نیست اما به شرطی که اشتراک‌تان تمام نشده باشد. در این سامانه‌ها قیمت‌ برای اهالی شهر و استفاده طولانی‌مدت منصفانه به‌نظر می‌رسد. برای مثال، یکی از سامانه‌های اشتراک دوچرخه شهری در آلمان بابت اشتراک یکساله دوچرخه 48یورو از کاربرانش می‌گیرد درحالی‌که، بیشتر استارتاپ‌ها، یک یورو در ساعت هزینه دریافت می‌کنند. دوچرخه‌های اشتراکی مدرن و بدون ایستگاه برای توریست‌ها یا کسانی که مدت کوتاهی در شهر می‌مانند، مناسب‌ترند.





یافتن بهترین وسیله حمل و نقل عمومی

بهینه‌سازی سفر درون‌شهری فقط منحصر به وسیله‌های نقلیه خصوصی‌ مثل خودرو یا دوچرخه نیست. به‌خاطر ارزان‌تر‌بودن سیستم حمل‌ونقل شهری، خیلی از شهروندان ترجیح می‌دهند با این نرم‌افزارها به مقصد برسند. اپلیکیشن City Mapper سعی کرده جابه‌جایی با استفاده از سامانه‌های حمل‌ونقل شهری (مترو، اتوبوس و قطار بین‌شهری) را بهینه کند تا کاربرانش در زمان مناسب سر قرار حاضر شوند. در این اپ کاربر زمان رسیدن به مقصد را تعیین می‌کند و نرم‌افزار سریع‌ترین و ارزان‌ترین مسیر به علاوه زمانی که باید از خانه بیرون برود را به او پیشنهاد می‌کند. مزیت این سامانه نسبت به نمونه‌های مشابه دیگر این است که مستقیما با شهرداری در ارتباط است و اگر در بخشی از مسیر به دلایلی مثل اعتصاب کارکنان، خرابی خط، ‌بدی آب‌وهوا، هشدارهای پلیس و... مشکلی به‌وجود بیاید، کاربر را مطلع می‌کند.