‌محیط‌زیست کدام خودروها را پس می‌زند؟

عیسی محمدی

هر خودرویی که در خیابان‌ها می‌بینیم- اعم از داخلی و خارجی‌- باید مجوزهایی داشته باشد تا بتواند حرکت کند؛ یعنی اینطور نیست که هرکسی، هر وقت دلش خواست شرکتی بزند و خودرویی تولید یا وارد کند و بعد هم کسی متعرضش نشود. آنهایی که اینجور مجوزها را صادر می‌کنند، شرکت‌ها، سازمان‌ها و وزارتخانه‌های دولتی هستند که طبق استانداردهای مختلف، باید تست‌ها و آزمایش‌هایی را انجام بدهند و اگر این خودروها از آنها سربلند بیرون آمدند، مجوزها را صادر کنند. سروقت مهندس مسعود زندی رفته‌ایم. مهندس زندی، رئیس ‌مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت از محیط‌زیست ایران است؛ همان‌جایی که مجوزهای زیست‌محیطی مورد نیاز برای تولید خودروها را صادر می‌کنند.

شما در این مرکز چه کاری انجام می‌دهید؟

برای صدور مجوز تولید خودروهای نو باید با ما هماهنگی شود. از سوی دیگر، درصورتی‌که استانداردها تغییر کرده و استانداردهای جدیدی مصوب شده باشد، باز هم مرکز ما وارد عمل شده و مجوزهای جدید را صادر می‌کند. در این صورت همه خودروهای جدید باید فرایند جدید صدور مجوزهای زیست‌محیطی را طی کنند. آنها را به مرکز تست آلایندگی که زیرنظر شرکت بازرسی و کیفیت استاندارد ایران است، ارجاع می‌دهیم تا مراحل مورد نیاز را طی کنند.

در مورد این خودروها چه کارهایی  انجام می‌دهید؟

ما مرکز تست آلایندگی خودرو داریم که حتی به‌تازگی‌ به امکانات استاندارد یورو 5 هم مجهز شده و از سطح بالایی برخوردار است. البته چند مرکز تست آلایندگی هم هستند که با آنها همکاری‌هایی داشته یا خواهیم‌داشت. این مرکز تست‌های مصوب لازم را از حیث آلایندگی و بخارات بنزین ، قطعات و... انجام می‌دهد و مجوزها را صادر می‌کند. اگر خودروهای تولید‌شده بتوانند تست‌های آلایندگی ما را با موفقیت پاس کرده و با استانداردهای مورد نظر مطابقت داشته باشند، مجوزهای لازم را دریافت می‌کنند.

بعد چه اتفاقی می‌افتد؟

کار ما صرفا در مرحله مجوزدادن در مرحله شماره‌گذاری تمام نمی‌شود. در بازه‌های زمانی مختلف، از خودروهای تولید داخل نمونه‌برداری اتفاقی کرده و آنها را بررسی می‌کنیم. این نمونه‌های اتفاقی را از خطوط تولید انتخاب می‌کنیم. در کل، اگر بعد از تست‌ها مشخص شود که خودرویی توانایی رعایت استانداردهای مشخص ما را ندارد، به راهنمایی و رانندگی اعلام می‌کنیم تا برخوردها و ممانعت‌های قانونی لازم را انجام بدهد.
کدام خودروهای تولید داخل مشکل زیست‌محیطی داشته‌اند؟
مواردی بوده که خودروها موفق به کسب استانداردهای لازم نشده‌اند و بعدتر موتورشان یا قطعه‌هایی خاص را عوض کرده‌اند.

چه مواردی؟

مثلا تعدادی از مدل‌های پژوپارس سون تولید بابل، استانداردهای زیست‌محیطی ما را کسب نکردند. قبل از اینکه شماره‌گذاری شوند، به آنها اخطار دادیم و موتور را عوض کردند. طی سال‌های گذشته هم نیسان زامیاد بنزینی در کسب استانداردهای زیست‌محیطی ما دچار مشکل بود که جلوی شماره‌گذاری‌اش گرفته شد.

در مورد خودروهای خارجی و وارداتی چطور؟
ببینید! خودروهای وارداتی استانداردش یک درجه بالاتر است؛ یعنی یورو 5. سابق بر این، مرکز تست آلایندگی ما امکان تست این استاندارد را نداشتند که الان البته مجهز به این تجهیزات شده‌اند. ولی در گذشته، براساس مستنداتی که شرکت‌های سازنده و یکی از شرکت‌های کنترل آلایندگی معتبر اروپایی در اختیارمان می‌گذاشتند، اینها را تأیید می‌کردیم.

پس الان همه خودروهای وارداتی مجوز زیست‌محیطی دارند؟

خوشبختانه الان خیلی از خودروهای وارداتی با استاندارد یورو 6 وارد می‌شوند. البته چون یک درجه استاندارد آنها بالاتر رفته، باز هم امکان آزمودن آلایندگی نداریم. ولی طبق رویه‌ای که گفتم، مجوز را صادر می‌کنیم.

آیا این استانداردهای زیست‌محیطی پایدار هستند و نیاز به بازبینی در طول زمان ندارند؟

یک نکته دیگر این است که خودروهای داخلی ما در زمان تولید خوب هستند و استانداردهای زیست‌محیطی را پاس می‌کنند، ولی وقتی در چرخه تردد قرار می‌گیرند، دچار مشکل می‌شوند. در قانون آمده که تا 4 سال، چنین خودروهایی از معاینه فنی معاف هستند. البته ما پیشنهاد 2 سال را داشتیم که به هر حال با 4سال موافقت شده. بعد از 4سال، این خودروها در مراکز معاینه فنی نظارت می‌شوند. اما نکته مهم بحث پایداری این خودروهای تولیدشده در حفظ این استانداردهاست که در این زمینه ضعف داریم.

علاوه بر تست‌های آلایندگی که مربوط به آلودگی هوا، سوخت ناقص بنزین و... است، ممکن است قطعاتی از اتومبیل‌های تولیدشده، برای محیط‌زیست زیان داشته باشند؟

ممکن است تقلبی صورت بگیرد و مثلا از کاتالیست‌های غیرمرغوب هم استفاده کنند. ما با عطف به نمونه‌های انتخاب شده و بررسی کامل آنها به نتیجه می‌رسیم. اگر متوجه چنین امری شویم حتما مداخله می‌کنیم تا تغییرات لازم انجام شود.