یزدی‌ها! دوباره دوچرخه‌هایتان را زین کنید

گلناز مشام|  روزنامه‌نگار:


هنوز اگر از مردم بپرسید شهر دوچرخه‌ها کجا است، بدون لحظه‌ای درنگ خواهند گفت یزد. درست مانند شهر بادگیرها.
 از قدیم دوچرخه جایگاه ویژه‌ای در میان مردم یزد داشت و بیشتر عبور و مرور مردم با این وسیله سبز و بی‌نظیر انجام می‌شد. در کوچه‌های باریک و باصفای یزد صدای زنگ دوچرخه می‌پیچید که از آمدن بابا خبر می‌داد. دوچرخه و بادگیر برای عروس کویر نماد بودند. 
حالا اما شاید یزد بیشتر از هر وسیله نقلیه دیگر موتورسیکلت داشته باشد و در مقابل، کمتر از هر کلاهی کلاه ایمنی. رفته‌رفته عنوان شهر دوچرخه‌ها دارد جای خود را به شهر موتورسیکلت‌ها می‌دهد که با سر و صدا و با ویراژ و تک‌چرخ گاهی خیابان را ترسناک می‌کنند و مشکلاتی برای خود و دیگر شهروندان یزدی به وجود می‌آورند، به‌خصوص که سن سوار شدن بر موتورسیکلت رو به کاهش است و بسیاری از موتورسوارهای شهر گواهی‌نامه موتورسواری ندارند. بعضی‌ها اسم این تغییر را پیشرفت گذاشته‌اند. می‌گویند زمانه عوض شده و همه چیز رنگ تجدد به خود 
گرفته ‌است.

 دوچرخه نیز از این قاعده مستثنا نیست و نمی‌شود در مقابل پیشرفت ایستادگی کرد. این تصور به طور کامل نادرست است. عبور از دوچرخه به موتورسیکلت پیشرفت نیست، بلکه پسرفت شدیدی  است.
 در بیشتر شهرهای پیشرفته جهان، دوچرخه‌ها در جابه‌جایی نسبت به خودرو و موتورسیکلت سهم بیشتری دارند. در آمستردام هلند، 50 درصد سفرهای درون‌شهری مردم با دوچرخه انجام می‌شود. مسئولان شهر برلین آلمان برای توسعه سامانه دوچرخه‌سواری شهری هزینه‌های زیادی می‌کنند و مسیرهای ویژه‌ای برای عبور دوچرخه در نظر می‌گیرند. بارسلونای اسپانیا به خاطر مسیرهای ویژه‌ دوچرخه و تعداد زیاد دوچرخه‌های اجاره‌ای در جهان شهرت دارد.

 بسیاری از شهرهای دیگر جهان نیز به دوچرخه به عنوان وسیله‌ای مهم در سفرهای درون‌شهری نگاه می‌کنند. آلودگی نداشتن و نبودن ترافیک و جای پارک از دلایل مهمی است که شهرهای بزرگ را به سمت استفاده از دوچرخه سوق می‌دهد. به این ترتیب، استفاده گسترده از دوچرخه نه فقط راهکاری سنتی برای حمل‌و‌نقل نیست، بلکه نشان‌دهندۀ پیشرفت و تمدن آن مردم است. 
 جالب اینجاست که این آب در کوزه ما بود و گرد جهان می‌گشتیم. مسطح بودن یزد و نداشتن پستی و بلندی‌های زیاد زمینه را برای دوچرخه‌سواری پرلذت و پرنشاط آماده کرده است. چه اتفاقی افتاد که ما دوچرخه‌هایمان را با موتورسیکلت‌های ناامن و پرسر و صدا و پر از آلودگی زیست‌محیطی عوض کردیم؟ حالا یزد دیگر شهر دوچرخه‌های ایران نیست، بلکه عنوانی را به دوش می‌کشد که هرگز در شان مردم بافرهنگ این شهر نیست: چاق‌ترین و کم‌تحرک‌ترین مردم شهر ایران. این اضافه وزن عمومی مشکلات زیادی برای مردم یزد به وجود آورده است. 

وقت آن است که یک گام به سوی گذشته زیبای شهرمان برداریم. بار دیگر دوچرخه‌هایمان را زین کنیم و بار دیگر سیمای شهرمان را با این دوچرخه‌های رنگین و دوست‌داشتنی آذین ببندیم. به این شکل می‌توانیم به شبکۀ حمل‌و‌نقل شهری کمک کنیم تا هم هوا را کمتر بیالاییم و هم به سلامت و تناسب اندام خود بیندیشیم.