هویت ملی ژاپنی

میان فیلم‌های یاسوجیرو ازو که تعدادشان هم زیاد است، فیلم «داستان توکیو» شهرت بیشتری دارد، ملودرام ساده و درعین‌حال عمیقی که در آن می‌شود همه آنچه‌ هنر ازو نام گرفته است مشاهده کرد. فیلم به لحاظ سبک بصری، کاملا در خدمت حال‌وهوای اثر و تبلور بخش احساسات و حسرت‌های کاراکترهاست. زوج مسنی که به توکیو آمده‌اند تا فرزندانشان را ملاقات کنند و دوربینی که هم‌وزن شخصیت‌ها، سکون قابل تأملی دارد به داستان توکیو کیفیتی چشمگیر بخشیده است. ازو که در ژاپن بسیار محبوب بود، کمی دیر شهرت جهانی یافت. درست برعکس کوروساوا که شهرت جهانی‌اش افزون‌تر از اعتبار داخلی‌اش بود؛ البته اینها مربوط به سال‌های نسبتا دور است و به‌خصوص پس از اکران جهانی فیلم «داستان توکیو» ازو مورد توجه سینمادوستان قرار گرفت. سبک فیلمسازی منحصر‌به‌فرد ازو و توجهش به جزئیات و روابط‌انسانی، میان منتقدان، دوستداران پرشوری دارد. همینطور نسل‌های بعدی فیلمسازی در ژاپن که به قول دیوید پری، وامدار سنت فیلمسازی ازو هستند؛ کارگردان پرکاری که مدام و پشت سر هم فیلم می‌ساخت و فیلم‌هایش در ژاپن تماشاگران پرتعداد داشت. ازو با دوربین باوقار و نظاره‌گرش، به‌عنوان دانای کل همراه و همدل کاراکترهاست؛ دوربینی که اغلب ثابت است و از زاویه‌ای آشنا و مکرر شخصیت‌ها را در قاب به تصویر می‌کشد. «داستان توکیو» جادویش همچنان ادامه دارد و جایگاهش به‌عنوان یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینما، گزندناپذیر به‌نظر می‌رسد.
ماجراهای این فیلم از آنجا آغاز می‌شود که زوجی پیر به توکیو می‌آیند تا فرزندانشان را ملاقات کنند، اما آنان به قدری گرفتارند که نمی‌توانند به پدرومادر خود رسیدگی کنند و آنها را به استراحتگاهی ساحلی می‌فرستند. تنها کسی که در توکیو وقت خود را صرف رسیدگی به زوج پیر می‌کند، بیوه پسرشان است که در جنگ کشته شده‌. مادر شبی را با او می‌گذراند و درحالی‌که پدر با دوستان قدیمی‌اش وقت می‌گذراند، در بازگشت به خانه، مادر می‌میرد. اعضای خانواده در مراسم تدفین شرکت می‌کنند. کوچک‌ترین دختر خانواده از عروس بیوه درباره تلخی زندگی می‌آموزد. پدر ساعت همسرش را به عروسش می‌دهد و از او می‌خواهد تا دوباره ازدواج کند. دیوید بوردول درباره این فیلم گفته است: اگر بنا را بر این بگذاریم که یک ذات یا هویت ملی ژاپنی وجود دارد، چنین به‌نظر می‌آید که آثار ازو به‌نحوی این هویت را بر فیلم حک می‌کنند.