دهکده امید
مراکز جدیدی برای اقامت و درمان معتادان متجاهر ساخته میشود
محمد سرابی | روزنامهنگار
اگر بتوان معتادان متجاهر هر شهر را در اردوگاههای بزرگ و مجهز خارج از شهر نگه داشت تا در آنها کار و اقامت کنند و مراحل درمان را بگذرانند، هم با فروشندگان موادمخدر کمتر ارتباط پیدا میکنند و هم امکان ترک موادمخدر و حرفهآموزی آنها بیشتر میشود. برای این کار باید اردوگاههایی شبیه یک محله درست کرد که ظرفیت زیادی داشته باشد و تمام نیازهای افراد در آن تامین شود. این طرح با عنوان «مراکز امید و زندگی» در مراحل اولیه اجرا قرار دارد و ساخت تاسیسات مربوط به آن در برخی از استانها شروع شده است. سلیمان عباسی، مدیرکل درمان ستاد مبارزه با موادمخدر برنامه فعالیت این مراکز - که گاهی با نام دهکده امید و زندگی هم نامیده شده است - را برای همشهری شرح میدهد. مراکز امید و زندگی در آینده جایگزین مراکز ماده16 فعلی خواهند شد.
مجموعه چند هکتاری
برای مراکز امید و زندگی چند زون طراحی شده است که همگی در یک مجموعه بزرگ و بسته ساختمانی قرار میگیرند. زمینهایی که برای ساخت این مراکز استفاده میشود باید چند هکتار مساحت داشته و در خارج از شهر واقع شده باشند. از این نظر، مراکز امید و زندگی بسیار بزرگتر از مراکز ماده16 هستند و کاربردهای گوناگونی دارند.
زون ورودی مراکز امید و زندگی به غربالگری اختصاص دارد. بعد از حمام و نظافت و دریافت لباس جدید، برای معتاد پروندهای تشکیل میشود. پزشک، نماینده پلیس، نماینده قوهقضاییه، مددکار و... در حضور معتاد این پرونده را بررسی میکنند و او را برای دوره سمزدایی، رفتار درمانی و مهارت آموزی میفرستند. افرادی که بهعنوان قاچاقچی و توزیعکننده شناسایی شوند، از این گروه جدا و برای طی مراحل قانونی به مراجع مسئول سپرده میشوند.
زون آخر شبیه یک محله کامل با کارگاه، فروشگاه، پارک، کتابخانه، سالن ورزشی و... است. بخشی از درآمد کارگاهها صرف نگهداری از مرکز امید و زندگی میشود تا قسمتی از هزینهها تامین شود. بقیه درآمد هم بهصورت دستمزد به کارگران پرداخت میشود.
4گروه از معتادان بهبود یافته در زون آخر اقامت میکنند
کسانی که نه محل زندگی و نه شغل داشته باشند در خوابگاههای مرکز امید و زندگی اقامت و در کارگاههای آن کار میکنند.
کسانی که خانه دارند ولی شغلی ندارند. این افراد روزها در کارگاه مشغول کار میشوند و شبها به خانه میروند.
کسانی که شغل دارند ولی جایی برای زندگی پیدا نمیکنند، شبها از محل کار خود به مرکز امید و زندگی برمیگردند و روزها از آن خارج میشوند.
سالمندان بیمار که مدت زیادی موادمخدر مصرف کردهاند و نمیتوانند مانند جوانان وارد دوره قطع مصرف شوند، در فضای جداگانه و با برنامه «مدیریت مصرف» زیرنظر پزشک نگهداری میشوند. ماده مصرفی آنها با دارو جایگزین میشود و بهتدریج کاهش پیدا میکند.
همه معتادها متجاهر نیستند
امروزه معتادان را پس از دستگیری توسط پلیس به مراکز ماده16 منتقل میکنند و با حکم قاضی برای چند ماه نگه میدارند تا مواد را ترک کنند؛ ممکن است افرادی در میان دستگیرشدگان باشند که معتاد متجاهر محسوب نشوند، مانند برخی معتادان که شغل و درآمد ثابت دارند و با وجود اعتیاد همراه با خانواده خود زندگی میکنند یا کسانی که داوطلبانه تحت درمان هستند و مراحل درمان و کاهش مصرف را میگذرانند؛ همچنین تعدادی از قاچاقچیان و خردهفروشان هنگام دستگیری، خود را بهعنوان معتاد نشان میدهند تا شامل پیگرد و مجازات قانونی نشوند.