رؤیا فروشی روی صحنه

لیلا شریف | روزنامه‌نگار 

سخنرانان خوبی هستند؛ یکی در قامت فعال اقتصادی و دیگری به‌عنوان یک روانشناس کاربلد روی صحنه ظاهر می‌شوند تا با تکرار جملات انگیزشی و گفتن بدیهیات عرصه اقتصادی، خود را به‌عنوان استاد کاربلد قالب کنند. رگ خواب مخاطبانشان را چنان در دست گرفته‌اند که هنوز بلیت فروشی‌هایشان برای شرکت در سمینارهای بدون مبنا و زرد خریدار دارد. دایره فعالیت فروشندگان بسته‌های موفقیت و آموزش‌دهندگان مباحث مالی تنها محدود به سمینارها نشده و کم نیستند فعالان این حوزه که برای خوش‌آب‌و‌رنگ‌کردن پرونده کاری خود، دست به انتشار کتاب‌هایی متناسب با موضوع سمینارهایشان زده‌اند. برگ برنده این مدعیان، موفقیت و ثروت در ساده‌پنداری مخاطبانشان است که با هوس «موفقیت در یک شب» زندگی‌شان را با پند و اندرزهای مبلغان ساختگی موفقیت گره زده‌اند.


تب سمینارهای بی‌پایان
به راحتی نمی‌توان به یک دسته‌بندی موضوعی در مورد این سمینارها دست زد. بازار برگزار‌کنندگان سمینارها و همایش‌های موفقیت در همه حوزه‌ها چنان داغ است که هر روز یک نفر با قدرت سخنوری بالا و ظاهری شیک، پشت تریبون جای می‌گیرد. فرمول معروف شدن در این بازار با وجود تمام تفاوت‌ها، شباهت‌های زیادی هم دارد؛ یک اکانت اینستاگرام با دنبال‌کنندگان چند هزار نفری، راه‌اندازی یک وب‌سایت یا مؤسسه مناسب با موضوع فعالیت، تقویت فن بیان و حتی چاپ کتاب‌ برای اینکه وزنه علمی ماجرا هم بالا برود. حالا تنها می‌ماند تبلیغ دهان پرکن در فضای مجازی و بلیت فروشی برای آنهایی که گمان می‌کنند با شنیدن تحلیل‌ها و سخنرانی‌های بی‌پایه می‌توانند در یک شب به آرزوهایشان برسند.

بسته‌های ثروت‌آفرین تقلبی
همه با تخصص‌های نامشخص، پسوند دکتر را به نام خود چسبانده‌اند و طوری رفتار می‌کنند که گویی تعداد زیادی از کارآفرینان و سرمایه‌دارهای کشور از مسیر پیشنهادی آنها و با خواندن بسته‌های آموزشی‌شان به نقطه مطلوب رسیده‌اند. قیمت بسته‌های آموزشی براساس مدل محتوای تولیدشده و زمان آموزش متفاوت است و از چند صدهزار تا چند میلیون تومان در میان این بسته‌ها دیده می‌شود. برخی از سایت‌ها نیز در فضای ترجمه گام برداشته‌اند و ترجمه کتاب‌های خارجی و ایجاد یک بسته آموزشی شامل فیلم و پادکست را در دستور کار قرار داده‌اند تا از این طریق مخاطبان بیشتری به‌دست آورند. یک نفر هم با منگنه‌کردن«دکتر» به ابتدای نامش، بسته غیرحضوری ثروتمندشدن را می‌فروشد و برای مخاطبانش نوشته است که باید۱۶میلیون تومان پرداخت کنند. برخی هم برنامه روزانه و بلندمدت برای مشتری‌هایشان می‌ریزند تا به قول خودشان تفکر پولساز به برنامه روزمره‌شان تبدیل شود؛ مانند فروشنده‌ای که برای یک بسته ۷ماهه آموزشی نزدیک به ۵میلیون تومان هزینه دریافت می‌کند تا به قول خودش باورهای پولساز را جایگزین باورهای غلط و قدیمی کند.

بلیت فروشی برای حرف زدن
ناگفته پیداست که تعرفه خاصی برای این سمینارها مشخص نشده است؛ برای درک بازار این سمینارها می‌توان به آگهی‌های ثبت شده در فضای اینترنت تکیه کرد. 
یکی از معروف‌ترین سمینارها و مجموعه‌ همایش‌هایی که در جهان با هدف گسترش ایده‌های خاص شکل گرفته، «تداکس» نام دارد و این مجموعه در ایران به‌دلیل حضور چهره‌های معروف، طرفداران خاص خود را دارد و شاید بتوان گفت که بسیاری از سمینارها، تلاشی برای کپی‌برداری ضعیف از این همایش‌ها هستند. اگر بخواهیم به معروف‌ترین برگزار‌کننده همایش‌ها در ایران محدود نشویم و بخواهیم دید کلی از این بازار عجیب داشته باشیم، می‌توان از به روزترین سمینارهایی حرف زد که این روزها بلیت فروشی دارند. یکی از این سمینارها مربوط به فردی است که خود را درمانگر و معلم معرفی کرده است. در سایت بلیت فروشی برای سمینار که هدفش روانشناسی موفقیت است و در یکی از هتل‌های تهران برگزار می‌شود، قیمت بلیت‌ها از 3میلیون و500هزار تومان شروع می‌شود.
در حوزه اقتصادی نیز فردی که خود را کارشناس اقتصادی معرفی می‌کرد  در سال‌های اخیر با برگزاری همایش‌هایی با موضوع اقتصادی، دست به کسب درآمد زده است. هر چند در مورد محتوای تولید شده از سوی این فرد حرف و حدیث زیادی است و بسیاری او را به‌دلیل تکرار طوطی‌وار بدیهیات بازارهای اقتصادی به شکل جدی مورد نقد قرار می‌دهند بحث اساسی در مورد هزینه‌های عجیب و غریب سمینارهایش است؛ به‌عنوان مثال، هزینه یک ورکشاپ 5ساعته که به‌صورت آنلاین هم برگزار شد، 9میلیون تومان بود و برای سمینار حضوری و 8ساعته هم سال گذشته 12میلیون تومان تعیین کرده بود. این چند مورد تنها برشی از فعالیت صحنه‌گردانان سمینارهای رنگارنگ هستند که بازار خود را با سخنرانی‌های خاص گرم نگه می‌دارند.