دروازه آسیای میانه در نقطه صفر مرزی استان

بنیامین شریعتی‌اشرفی| گرگان ـ خبرنگار:

منطقه آزاد اینچه‌برون تنها مکان واجد همه شرایط منطقه آزاد شدن است. این جمله‌ای است که رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت گلستان می‌گوید. «حسینقلی قوانلو» با تایید این خبر که به احتمال زیاد لایحه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی تا 2 هفته آینده و در روزهای نخست شهریور به صحن مجلس شورای اسلامی می‌رود تا با آرای وکلای مردم بررسی شود، بیان می‌کند: یکی از دلایلی که کار را به تاخیر انداخت، افزایش تعداد مناطق ویژه اقتصادی در این لایحه مجلس بود. در تعداد مناطق آزاد هیچ تغییری حاصل نشد اما تعداد مناطق ویژه اقتصادی از 13 به 60 افزایش پیدا کرد. 

قوانلو ادامه می‌دهد: در میان مناطقی که در لایحه مناطق آزاد دولت وجود دارد، منطقه آزاد اینچه‌برون تنها منطقه‌ای است که واجد همه شرایط است و مطمئنا اگر مناطق به شکل جدا جدا و یک به یک به مجلس راه پیدا می‌کرد و بررسی می‌شد، منطقه آزاد اینچه‌برون به سادگی رأی می‌آورد. کما این‌که این منطقه موافقت کمیسیون‌های تخصصی مجلس را هم با اصلاحات اندکی جلب کرد. 


محدودیت‌ها مشمول منطقه آزاد نیست

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت گلستان معتقد است محدودیت‌های جدید وارداتی و همچنین تهدیدهای ارزی برای ورود کالاهای خارجی بر سرمایه‌گذاری در منطقه آزاد و جلب سرمایه‌گذارهای خارجی تاثیری ندارد. با این همه به دلیل مشکلات ناشی از تهدیدات خارجی، دولت و پس از آن خود مراکز راهکارهای زیادی را در نظر می‌گیرند تا با جذب حداکثری سرمایه‌ها بتوانند از این مناطق استفاده کنند. 
قوانلو می‌افزاید: خوشبختانه اینچه‌برون هم‌مرز با ترکمنستان است و شاید جزو معدود مرزهای ایران باشد که کمترین نگرانی را در حوزه‌هایی مانند قاچاق کالا، مسائل امنیتی منطقه و همچنین تبادلات کالایی به واسطه تغییر تصمیمات برخی کشورها به دلیل تحریم‌ها دارد. 

او اضافه می‌کند: بیشتر محدودیت‌های اعمال‌شده در مورد خودروهای وارداتی بود. به دلیل این‌که محدوده منطقه آزاد اینچه‌برون عملا شهرهای ما را دربر نمی‌گیرد و این مساله در امکانات شهروندان ما تغییری به وجود نمی‌آورد، زیرا اساسا محدوده منطقه آزاد محدوده شهری نیست و طبیعتا خودروهای لوکس در بیایان کاربردی ندارد. 


توسعه مناطق آزاد در مرز

«نبی هزارجریبی» نماینده گرگان و آق‌قلا هم می‌گوید: تحدید حدود مناطق آزاد به دلیل کنترل قاچاق و واردات بی‌ضابطه به کشور بوده است. 
او با وجود قبول این نکته که مرز ایران با ترکمنستان در گلستان مستعد بسیاری از قاچاق‌ها نیست، می‌افزاید: حفظ امنیت یکی از مهم‌ترین مواردی بود که در همه مناطق از سوی مجلس بر آن تاکید شد. همچنین بیشتر مناطق منفصله در لایحه مانند بندر سبز خزری در گلستان به همین دلیل از طرح‌ها حذف شد. 
این محدودیت در حالی اعمال شده است که در زمان تدوین و تنظیم لایحه مناطق آزاد «علی‌اکبر ترکان»، رئیس وقت سازمان مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور، به همشهری گفته بود: سیاست دولت بر تبدیل نوار مرزی ایران در همه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به نفع توسعه اقتصادی مرزنشین‌ها و کشور است. 


فکری به حال سرمایه‌گذاری کنیم

با این همه برخی کارشناسان اقتصادی نگرانی‌های تازه‌تری را هم دنبال می‌کنند. تجربه‌های عبرت‌آموز گلستان در عموم سرمایه‌گذاری‌های کلان و حضور عده قلیلی سرمایه‌گذار با نام‌های مشترک در بسیاری از طرح‌های استان، بزرگ‌ترین نگرانی این گروه از کارشناسان اقتصادی است. «علی‌رضا عبدلی» یکی از این کارشناسان می‌گوید: گلستان در دوره‌های مختلف نشان داده که در جذب سرمایه‌گذار به‌ویژه سرمایه‌گذارهای خارج از استان و خارج از کشور اصلا موفق عمل نکرده است. همیشه مسائل حقوقی زیادی است که گریبان سرمایه‌گذار را می‌گیرد.  او ادامه می‌دهد: سرمایه‌گذاری در  بندر گز، سرمایه‌گذاری در بندر خواجه‌نفس، سرمایه‌گذاری در ساحل بندر ترکمن با آن ابعاد پیچیده، سرمایه‌گذاری شرکت فواکه در زمینه ساخت سیلوها در محدوده بندر خشک و بسیاری مثال‌های دیگر نمونه‌ای از این شکست‌هاست. 


تعریف منطقه آزاد

یک کارشناس اقتصادی می‎گوید: اساسا تعریف مناطق آزاد و اصرار بر گسترش آن به دلیل کم‌هزینه بودن آن برای دولت است. به این معنا که دولت مناطق را تعریف و مصوب می‌کند و در نهایت زیرساخت‌هایی را در اختیار سرمایه‌گذار قرار می‌دهد. هنر مناطق آزاد این است که چگونه و چقدر سرمایه از بخش خصوصی جذب کند. 
«علی‌رضا عبدلی» ادامه می‌دهد: گلستان، دارای مزیت‌های زیادی است که می‌تواند سرمایه‌گذار را به خود جلب کند به‌ویژه این‌که دالان دسترسی به کشورهای آسیایی است و موقعیت‌هایی دارد که می‌تواند در صورت استمرار تحریم‌های آمریکا یکی از مهم‌ترین مرزهای ایران تلقی شود. با این همه گلستان باید مشکلاتش را در حوزه جذب سرمایه‌گذار برطرف کند و همه مشکلات احتمالی را در نظر بگیرد.