صابر کاظمی و تکرار یک اشتباه قدیمی

لیلا شریف | روزنامه‌نگار 

ماجرای اطلاع‌رسانی درباره وضعیت جسمی صابر کاظمی، والیبالیست ملی‌پوش بار دیگر ضعف مزمن و تکراری در مورد خبر درست را آشکار کرد. از روزی که خبر بستری‌شدن او منتشر شد، هر روز روایتی تازه و متناقض در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود؛ یک روز حالش را وخیم اعلام می‌‌کنند، روز بعد خانواده‌اش خبر از بهبودش می‌دهند و روز بعد سکوتی طولانی جای همه‌‌چیز را می‌گیرد. نتیجه این آشفتگی و سردرگمی چیزی جز بی‌اعتمادی عمومی نیست.
این الگوی آشنا در بسیاری از اتفاقات مشابه تکرار شده است؛ از سانحه برای ورزشکاران گرفته تا وضعیت هنرمندان، مسئولان و حتی سلبریتی‌ها. در چنین موقعیت‌هایی، نبود مرجع رسمی و پاسخگو باعث می‌شود فضای مجازی به میدان گمانه‌زنی و شایعه تبدیل شود. هر رسانه‌ای می‌کوشد زودتر از دیگری خبری منتشر کند؛ حتی اگر هنوز صحت آن تأیید نشده باشد. در نهایت این افکار عمومی است که با انبوهی از خبرهای ناقص و متناقض روبه‌رو می‌شود و هر بار از خود می‌پرسد: «چه‌کسی راست می‌گوید؟»
در این میان، کم نیستند رسانه‌ها و کانال‌های خبری غیررسمی که به جای حل ابهامات، خودشان در تله این آشفته‌بازار اطلاع‌رسانی گرفتار می‌شوند. در این شرایط به جای اینکه مخاطب با خیال راحت یک خبر را بخواند، اگر حوصله داشته باشد – که البته به‌طور معمول اتفاق نمی‌افتد- دست به صحت‌سنجی خبر می‌زند و آن زمان است که مشکلات عیان می‌شوند. حجم خبرهای متفاوت در مورد یک موضوع، به این منجر می‌شود که مخاطب، دیگر نداند کدام رسانه را باید جدی بگیرد و حرف کدام مسئول را به‌عنوان سند معتبر شناسایی کند.
باید قبول کنیم که در کنار مسابقه نانوشته رسانه‌ها برای انتشار به‌روزترین خبر در مورد چنین موضوعاتی، نبود فرهنگ پاسخگویی هم نقش پررنگی دارد. نبود چنین فرهنگی موجب می‌شود که یک روز خبر دلخراش مرگ مغزی بازیکن والیبال از سوی فدراسیون والیبال کشورمان اعلام شود و روز دیگر سجاد رضوی، معاون درمان وزیر بهداشت، از به کما رفتن صابر کاظمی خبر دهد و از مردم بخواهد که به شایعات درگذشت این بازیکن توجه نکنند.
واقعیت این است تا زمانی که نهادهای رسمی خود را موظف به اطلاع‌رسانی دقیق، بموقع و قابل استناد ندانند، رسانه‌ها نیز بر پایه حدس و شایعه خبر خواهند نوشت. در نهایت، قربانی اصلی اعتماد عمومی است که هر بار بیشتر از بین‌ می‌رود.