هرمزگان در انتظار پادزهر
پژوهش تازهای نشان میدهد «مارشو» در هرمزگان همان سیهمار است و هنوز پادزهرش به این استان نرسیده
زهرا رفیعی | روزنامهنگار
قطعی برق برای اهالی دهستانهای بشاگرد کابوس است، برق که برود «مارشو» سر و کلهاش پیدا میشود. این مار برای ساکنان روستاهای دورافتاده هرمزگان ترسناکترین موجودی است که ممکن است ببینند؛ موجودی که هر چه بگویند چه شکلی بوده پزشکان هیچ شناختی از آن ندارند و نمیدانند که چه پادزهری برایش کارآمد است. چندی پیش همشهری در گزارشی به تحقیقات تیمهای خزندهشناس در کشور اشاره کرد که براساس مطالعات آنها مار شو هرمزگان همان سیهمار سیستان و بلوچستان است. مؤسسه تحقیقات واکسن و سرمسازی رازی بهدنبال افزایش گزش سیهمار در استان سیستان و بلوچستان از سال1402 تلاش برای ساخت واکسن را شروع کرد و در سال1403 به ساخت آن نایل آمد. بهنظر میرسد که تحقیق جدید خزندهشناسان هرمزگانی بتواند مستندات کافی در اختیار مسئولان وزارت بهداشت بگذارد تا همان پادزهر را بهدست هرمزگانیها برسانند.
یک قدم تا پادزهر
علی اسحاقی، رئیس مؤسسه تحقیقات واکسن و سرمسازی رازی چندی پیش اعلام کرد: پس از دریافت گزارشهایی از مرگ تعدادی از هموطنان بر اثر گزش سیهمار در استان سیستان و بلوچستان، این مؤسسه با اعزام تیم کارشناسان و انجام تحقیقات گسترده، موفق به تولید پادزهر اختصاصی هفتگانه (هپتاوالان) شده است.
این پادزهر به ظرفیت پادزهرهای قبلی افزوده شده و توانسته جان افرادی را که مورد گزش سیهمار قرار گرفته بودند، نجات دهد.
پزشکان این مار را نمیشناسند
مارهای کرایت (خانواده مارهای کبرا) ازجمله مارهای زهرآگینی هستند که در جنوب و جنوبشرق آسیا پراکنش وسیعی دارند. چند تیم مختلف از محققان ایرانی، یک گونه از مارهای کرایت را در ایران (ابتدا در سیستان و بلوچستان) کشف کردهاند که یک پولک بیشتر دارد. این مار در سیستان و بلوچستان به نام سیهمار معروف است. 7سال بعد از نخستین مشاهدات در سیستان و بلوچستان، تیمی به سرپرستی مرتضی آریانژاد برای یافتن غربیترین پراکندگی جهانی این گونه، عکس سیهمار را به جامعه محلی در استان هرمزگان نشان داد، مردم محلی تأیید کردند که «ما به این، مار شو میگوییم.» پژوهشگر مؤسسه حامیان حیاتوحش «هرموز» و از نویسندگان اصلی مطالعه جدید به همشهری میگوید: در استان هرمزگان زیرساخت درمانی لازم در زمان گزش اینگونه وجود ندارد. پزشکان میدانند که اگر کسی بگوید «مار گر» او را گزیده منظورش افعی شاخدار است یا مار «کک» یعنی مار جعفری، ولی مار شو را نمیشناسند.
از مراکز درمانی فاصله داریم

حسن کمالی، دهیار دهیچ از بخش سندرک در میناب به همشهری میگوید: در دهه 80که برق نداشتیم این مار زیربالش و زیلو و هر جای خنکی در خانه وجود داشت، پنهان میشد. الان که برق داریم و خانه را روشن نگه میداریم و حواسمان هم جمع شده کمتر مار به خانهها میآید. به بچههایمان یاد میدهیم که سنگها را بیهوا بلند نکنند؛ زیرا ممکن است آنجا مار و عقرب باشد. اینجا آنقدر دورافتاده است و از مراکز درمانی فاصله دارد که اگر کسی را مار نیش بزند، حتما میمیرد. اگر او را به مراکز درمانی هم برسانیم هرچه این مار را توصیف کنیم متوجه نمیشوند که کدام مار است.
در استان هرمزگان زیرساخت درمانی لازم در زمان گزش اینگونه وجود ندارد. پزشکان میدانند که اگر کسی بگوید «مار گر» آنها را گزیده منظورشان افعی شاخدار است یا مار «کک» یعنی مار جعفری، ولی مار شو را آنها نمیشناسند