گزارش
جایزه جهانی برای محیط‌بانان ایرانی
محیط‌بانان پارک ملی صیدوا با تلاش میدانی و همکاری مردم محلی، جایزه بین‌المللی محیط‌بان را کسب کردند
مجید جباری | روزنامه‌نگار
در‌روزگاری که خبرهای محیط‌زیستی اغلب رنگ هشدار و اندوه دارند، خبر خوشی از دل پارک ملی صیدوا در سمنان برخاست؛ جایی که گروهی جوان از دل مردم، با دستان خالی اما اراده‌ای بزرگ توانستند نام ایران را در میان برترین حافظان طبیعت جهان ثبت کنند.
مؤسسه «رمیاران حیات‌وحش» همراه محیط‌بانان پارک ملی صیدوا در کنگره جهانی حفاظت از طبیعت ۲۰۲۵، جایزه معتبر بین‌المللی محیط‌بان (رنجر) را از آن خود کرد؛ افتخاری که برای نخستین‌بار به ایران و خاورمیانه رسید.
به همین بهانه با آصف رضائیان، مدیر مؤسسه رمیاران حیات‌وحش گفت‌وگو کرده‌ایم.
موفقیت بین‌المللی در حفاظت از طبیعت
مدیر مؤسسه رمیاران حیات‌وحش در گفت‌وگو با همشهری درباره اهمیت این جایزه توضیح داد: «نخستین سال بود که مراسم اهدای جایزه به‌صورت حضوری برگزار می‌شد. در سال‌های گذشته، جایزه غیرحضوری اعطا می‌شد. همین تغییر باعث شد ابعاد مراسم بزرگ‌تر شود و نام ایران با صدای بلندتری در کنگره جهانی شنیده شود.»
آصف رضائیان افزود: «جایزه رنجر به تیم‌هایی تعلق می‌گیرد که در حوزه حفاظت عملی از طبیعت فعالیت دارند. براساس تعاریف اتحادیه جهانی، رنجر تنها محیط‌بان نیست، بلکه هر فردی که در حفاظت عملی فعالیت کند، از زیست‌شناس و اکولوژیست تا اعضای جوامع بومی و پژوهشگران کاربردی، می‌تواند مشمول این جایزه شود. مؤسسه رمیاران حیات‌وحش در بخش تیمی این جایزه موفق شد از میان حدود ۸۰کاندیدای بین‌المللی جایگاه نخست را کسب کند.» او درباره پروژه گفت: «از سال ۱۴۰۱، پس از دریافت مجوز دوربین‌گذاری در پارک ملی صیدوا، کارمان را آغاز کردیم. ابتدا از ساکنان مناطق حاشیه پارک همیار جذب کردیم. آقای فرشاد روحی نقش مهمی در ایجاد ارتباط با جامعه محلی داشت.»
چالش‌های میدانی و رویارویی با شکارچیان
مدیر مؤسسه رمیاران حیات‌وحش ادامه داد: «با تعریف یک مطالعه سیستماتیک، شناسایی پلنگ‌ها را آغاز کردیم. متأسفانه در ایران کمبود شدید نیروی میدانی وجود دارد و تعداد محیط‌بانان با وسعت مناطق حفاظت‌شده تناسب ندارد. در 3،4 ماه اول واقعا کلافه شده بودیم. در فصل اول، 3،4 دوربین ما به سرقت رفت و حتی با شکارچیانی روبه‌رو شدیم که به سمت ما و یکی از محیط‌بانان
شلیک کردند.»
آصف رضائیان افزود: «در ابتدا دغدغه ما حفظ حیات‌وحش در داخل پارک بود، اما حالا نگرانی ما فراتر رفته است. حیوانات مرز نمی‌شناسند و از پارک خارج می‌شوند؛ بنابراین تلاش ما بر حفاظت در حاشیه روستاها و کاهش اثر جزیره‌ای شدن زیستگاه‌ها متمرکز است.»
او درباره گروه حفاظتی گفت: «تیم ما شامل
۱۴ نفر بود، اما به‌دلیل محدودیت‌های کنگره، 9نفر را معرفی کردیم. تیم ما جوان است و انگیزه دارد، اما ادامه مناسب مسیر به مجوزها بستگی دارد. از ابتدای سال تا امروز مجوز فعالیت در پارک ملی صیدوا تمدید نشده و متأسفانه فرصت‌های زیادی از دست رفته است.»
آغاز به‌کار مؤسسه
آصف رضائیان، مدیر مؤسسه رمیاران حیات‌وحش:
رمیاران حیات‌وحش از سال ۱۳۹۸ شروع به‌کار کرد. چند دانشجو دور هم جمع شدیم تا تخصص‌مان را به‌کار بگیریم و برای گوشه‌ای از کشور کاری کاربردی انجام دهیم. انتخاب پارک ملی صیدوا به‌دلیل آشنایی و اصالت خانوادگی من به سمنان بود
از دوران دانشجویی جمله‌ای از نیل کمپبل، زیست‌شناس مطرح آمریکایی همیشه در ذهنم بود: اگر می‌خواهید بدانید برای کشورتان چقدر مفید بوده‌اید، اول ببینید برای شهر و روستایتان چه کرده‌اید و سپس برای استان، کشور و جهان