انتخابات فرمایشی جولانی

نخستین انتخابات پارلمانی سوریه پس از سقوط دولت بشار اسد در این کشور با مشارکت محدود سوری‌ها در شرایطی برگزار شد که علاوه بر بی‎خبری بسیاری از شهروندان از رأی‌گیری حتی در شهرهای بزرگی چون دمشق، چند استان در عمل از فرایند اخذ رأی کنار گذاشته شدند.
محمد جولانی، رئیس‌جمهور موقت سوریه با اشاره به فرایند غیرمستقیم انتخابات گفته است که برگزاری انتخابات مستقیم درحال‌حاضر ممکن نیست، چون میلیون‌ها سوری در جریان جنگ داخلی آواره شده‌اند یا فاقد مدارک هویتی هستند.
تارنمای العربی جدید نوشته: انتخابات در حالی برگزار شد که جامعه سوریه با سرخوردگی عمومی، خشونت‌های مداوم و محروم‌شدن بخش‌ بزرگی از شهروندان از فرایند رأی‌گیری روبه‌رو بود. به این شرایط نامزدهای دستچین‌شده، تهدید و ارعاب نامزدهای مستقل برای کناره‌گیری از رقابت‌ها و حتی در مواردی ترور آنان را هم اضافه کنید.
محمد جولانی 29مارس سال2025 (نهم فروردین1404) به‌عنوان رئیس‌جمهور موقت سوریه در دوره انتقالی، پارلمان و بسیاری از نهادهای حکومتی و امنیتی سوریه را منحل کرد.

رأی مردم یا انتخابات الکترال؟
انتخابات پارلمانی سوریه براساس سازوکار جدیدی برگزار ‌شد که بی‌شباهت به سازوکار انتخابات آمریکا نیست و در فرمان ریاست‌جمهوری جولانی تعیین شده که عبارت است از: 
  هر منطقه براساس جمعیت خود دارای تعدادی کرسی است و اعضای کمیته‌های محلی آن منطقه برای پرکردن آن کرسی‌ها رأی می‌دهند.
  کمیته‌های محلی زیرنظر کمیته عالی انتخابات شکل می‌گیرند که ریاست آن بر عهده رئیس کمیته عالی و اعضای منصوب توسط ریاست‌جمهوری است.
  کمیته عالی انتخابات پارلمان سوریه متشکل از ۱۰عضو به همراه رئیس آن، وظیفه نظارت بر فرایند انتخابات را برعهده دارند.
  پارلمان سوریه 210کرسی دارد. یک‌سوم از 210نماینده پارلمان (70کرسی) توسط رئیس‌جمهور منصوب می‌شوند و دو‌سوم دیگر (140کرسی) از طریق کمیته‌های انتخاباتی در استان‌ها.
  حدود 6هزار رأی‌دهنده در ۵۰منطقه سوریه در قالب کمیته‌های محلی برای 140کرسی تصمیم می‌گیرند.
  دوره فعالیت این پارلمان ۳۰‌ماه تعیین شده و یک‌بار قابل تمدید است. این بخشی از نقشه‌راه گذار 4‌ساله است که درصورت لزوم تا یک‌سال دیگر نیز تمدید می‌شود.
  طبق قانون اساسی موقت که در ماه مارس اعلام شد، پارلمان تازه وظایف قانونگذاری را تا زمان تصویب قانون اساسی دائمی و برگزاری انتخابات جدید بر عهده خواهد داشت. این نهاد اختیار قانونگذاری، تصویب بودجه ملی، تأیید معاهدات و صدور عفو عمومی را خواهد داشت.

بی‌خبری مردم از انتخابات تا پیش از روز رأی‌گیری
آسوشیتدپرس و واشنگتن‌‌پست تأیید کرده‌اند که بسیاری از ساکنان شهرهای بزرگ حتی دمشق تا روز پیش از رأی‌گیری از برگزاری انتخابات بی‌خبر بوده‌اند. بزرگ‌ترین حوزه انتخاباتی شهر حلب با ۷۰۰رأی‌دهنده برای ۱۴کرسی و پس از آن دمشق با ۵۰۰رأی‌دهنده برای ۱۰کرسی بوده است.
  نور ملهم، روزنامه‌نگار سوری به العربی جدید گفته است: «بیشتر پوسترها در استان‌های مختلف فقط با تغییرات جزئی کپی شده بودند. درنتیجه رأی‌دهندگان احساس می‌کردند که تمرکز بر ظاهر است، نه بر راه‌حل‌های واقعی.»
  الیاس القدسی، فروشنده‌ای در شهر قدیم دمشق نیز درباره بی‌خبری شهروندان از انتخابات گفته است: «نمی‌دانستم که قرار است انتخابات برگزار شود. به‌طور اتفاقی فهمیدم. اما درباره شرکت در انتخابات مطمئن نیستم. نمی‌دانم نامزدها که هستند، چه برنامه‌ای دارند و اصلا باید رأی بدهیم یا نه.»

استان‌هایی که انتخابات ندارند
دولت موقت سوریه در شرایطی انتخابات برگزار کرده که در استان‌های رقه، حسکه و سویدا  که اغلب ساکنان آن از طایفه دروزی هستند، آرای شهروندان اخذ نشده است.
همچنین زنان تنها ۱۴درصد از نامزدهای نهایی را تشکیل می‌دادند و در برخی مناطق هیچ نامزد زنی وجود نداشت.
در قانون جدید انتخابات، هیچ سهمیه مشخصی برای اقلیت‌های قومی و مذهبی ازجمله علویان تعیین نشده است.
همچنین میلیون‌ها سوری آواره داخل یا خارج کشور مدارک شناسایی به‌روز یا دسترسی به حوزه‌های انتخاباتی نداشته‌اند.
رویترز با اشاره به اینکه در عمل بخش بزرگی از جمعیت سوریه در رأی‌گیری شرکت نداشته‌اند، نوشته که تردیدها درباره جامعیت و مشروعیت نماینده‌های منتخب جدی است.

انتخابات زیر سایه کشتار 20هزار نفر 
علاوه بر سطح مشارکت شهروندان سوری، آنچه مشروعیت انتخابات در سوریه تحت رهبری جولانی را بیش‌ازپیش خدشه‌دار کرده خشونت‌های گسترده علیه نامزدهای انتخاباتی در هفته‌های منتهی به رأی‌گیری است.
تارنمای العربی جدید با اشاره به مجموعه‌ای از رخدادهای خشونت‌‌بار به‌ویژه در غرب سوریه نوشته که شماری از کاندیداهای انتخاباتی ترور یا مجبور به کناره‌گیری از رقابت‌ها شده‌اند. به‌عنوان مثال، در استان طرطوس حیدر یونس شاهین، نامزد پارلمانی در خانه‌اش در معر شاکر به ضرب گلوله کشته شده است.
2کاندیدای انتخابات نیز در منطقه وادی‌النساره در حومه حمص کشته شدند؛ حمله‌ای که اعتراض‌های گسترده مردمی را در پی داشت.
همچنین شماری از نامزدهای انتخاباتی به‌دلیل تهدیدهای سازمان‌یافته از رقابت‌های انتخاباتی کناره‌گیری کرده‌اند، ازجمله ایوا حنا الاتی، داروساز و نامزد حوزه تلکلخ در استان حمص.
برخی کمیسیون‌های انتخاباتی مستقل قتل‌ها و تهدیدهای پیش از انتخابات را محکوم کرده‌اند و خواستار تعقیب عاملان تحریک به خشونت به‌ویژه در شبکه‌های اجتماعی شده‌اند.
به‌نظر می‌رسد انتخابات نمایشی سوریه بیش از آنکه نماد گذار به دمکراسی باشد، نشان‌دهنده شکل‌گیری تثبیت اقتدارگرایی سیاسی تیم جولانی است که روزگاری نامش در صدر فهرست تروریست‌های تحت تعقیب بوده است، به‌ویژه اینکه درست در آستانه برگزاری انتخابات شوق ابراهیم، فعال سوری از قربانی‌شدن بیش از ۲۰هزار علوی به‌دست نیروهای جولانی خبر داده است. آنطور که ابراهیم گفته، نزدیک به یک‌میلیون علوی نیز آواره و بیش از ۵۰هزار تن دیگر ناپدید شده‌اند.