گفت‌وگو با محمدجواد حق‌شناس درباره اجرای یک طرح فرهنگی در منطقه 11
«پهنه فرهنگی رودکی» می‌آید شب مردگی ازقلب تهران می‌رود
فاطمه عسگری‌نیا| خبرنگار:
منطقه 11
مسئولان و کارشناسان شهری معتقدند که احیای شب‌های تهران به‌ویژه در مناطق مرکزی بهترین راه مقابله با این آسیب‌ها آن هم با مشخصات فرهنگی است. با «محمدجواد حق‌شناس» رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران درباره اجرای طرح «پهنه فرهنگی رودکی» در منطقه11 گفت‌وگو و نظر متولیان و کارشناسان مرتبط را در این خصوص جمع‌آوری کرده‌ایم.
سال‌هاست که در شب‌ها و نزدیک شدن به نیمه‌های شب تردد مردم به حداقل خود می‌رسد و دیگر خبری از اتول و موتورسیکلت و دوچرخه‌ها نیست، شهر در سکوت غریبی فرو می‌رود. سایه شب‌مردگی بر سر پایتخت می‌افتد. پدیده‌ای که به تنهایی مولود آسیب‌های زیادی بوده و هست. مسئولان و کارشناسان شهری معتقدند که احیای شب‌های تهران به‌ویژه در مناطق مرکزی بهترین راه مقابله با این آسیب‌ها آن هم با مشخصات فرهنگی است. با «محمدجواد حق‌شناس» رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران درباره اجرای طرح «پهنه فرهنگی رودکی» در منطقه11 گفت‌وگو و نظر متولیان و کارشناسان مرتبط را در این خصوص جمع‌آوری کرده‌ایم. در این بین، تلاش برای مصاحبه با شهردار منطقه 11 به جایی نرسید.
همه این روزها صحبت از پهنه رودکی در قلب تهران می‌کنند. این ایده چگونه شکل گرفت؟
در حقیقت پهنه رودکی پخته شده طرح ارتباط 2 مرکز مهم فرهنگی و هنری شهر تهران است. طرحی که در دهه 80 از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز شد تا در سایه اجرای آن، میان 2 مرکز مهم فرهنگی و هنری پایتخت یعنی مجموعه تئاتر شهر و تالار وحدت ارتباط جامعی ایجاد شود.
یعنی مطالعات اولیه طرح آن زمان صورت گرفته؟
بله و در این مطالعات به‌شکل مشخص گذر یا راسته‌ای به نام گذر «شهریار» تعریف شده بود. سبب این نامگذاری وجود خیابان شهریار در حد فاصل 2 مرکز فرهنگی فوق بود.
چرا این طرح در زمان خود به نتیجه نرسید؟
پس از تعریف گذر شهریار، هر 3 سال یکبار، مطالعاتی درباره طرح و چگونگی اجرای آن انجام شد و همه این مطالعات که توسط بخش‌های مختلف از جمله اداره زیباسازی شهرداری تهران، شرکت توسعه فضاهای فرهنگی و شهرداری منطقه11 پیگیری شده، اکنون موجود است. هرچند در طول سال‌های گذشته قدمی جدی و اساسی برای تحقق این مطالعات برداشته نشد.
چطور شد از این طرح‌ها به «طرح پهنه فرهنگی رودکی» رسیدید؟
6 ماه گذشته، پیش از نوشتن بودجه سال 1397، ضرورت اجرای یک طرح فرهنگی در شهر تهران احساس شد. طرحی که در قالب آن بتوانیم ضمن جلوگیری از هزینه‌های پراکنده در شهر تهران بستری فراهم کنیم تا هم از هویت فرهنگی و هنری شهر تهران دفاع و هم بین بخش‌های فرهنگی و هنری شهر ارتباطی منسجم و معنادار ایجاد کنیم.
طرحی که معرف ماهیت فرهنگی پایتخت باشد؟
دقیقاً. طرحی که ماهیت فرهنگی پایتخت را به همه معرفی کند و این مهم محقق نمی‌شد مگر در سایه تلاقی 2 نقطه شمالی و جنوبی و شرقی و غربی شهر تهران که در برگیرنده این ظرفیت‌ها باشد و این نقطه تلاقی جایی نبود جز چهارراه ولی‌عصر(عج) که در برگیرنده مجموعه تئاتر شهر است. با شناخت این نقطه تلاقی بود که تصمیم گرفتیم در قالب یک پهنه فرهنگی به معرفی ظرفیت‌های فرهنگی و هنری شهر اقدام کنیم. پهنه‌ای که باید در حوالی تقاطع چهارراه ولی‌عصر(عج) تعریف شود. نقطه قوت این ایده آن جا بود که پهنه رودکی از دل محله قدیمی «آشیخ هادی» متولد شد. جغرافیایی که از شمال به خیابان آزادی، از جنوب به خیابان نوفل لوشاتو، از شرق به خیابان ولی‌عصر(عج) و از غرب به خیابان حافظ منتهی می‌شود. ناگفته نماند که یکی از نقاط قوت این پهنه محفوظ ماندن بناهای تاریخی و فرهنگی آن در گذر تاریخ است.
قرار است چه اتفاقاتی در پهنه فرهنگی رودکی رخ دهد؟
این پهنه قرار است به محل ملاقات علاقه‌مندان فعالیت‌های فرهنگی و هنری تبدیل شود. فعالان حوزه موسیقی، خوشنویسی، هنرهای تجسمی، تئاتر و کتاب و کتابخوانی می‌توانند در طول گذرگاه‌های این پهنه به اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری خود بپردازند.
درباره این گذرها برایمان توضیح می‌دهید؟
ما در پهنه فرهنگی رودکی 4 گذر را شناسایی و تعریف کرده‌ایم. «گذر کتاب» که از خیابان انقلاب شروع می‌شود و تا چهارراه کالج در شمال این پهنه ادامه می‌یابد. گذر دوم «گذر نمایش» است که از خیابان لاله‌زار شروع می‌شود و تا خیابان انقلاب ادامه می‌یابد. گذر سوم شامل «گذر ساز و نوا» است که از میدان بهارستان تا خیابان کریمخان زند ادامه می‌یابد و گذر چهارم که «گذر صنایع‌دستی» است از خیابان کریمخان زند و خیابان استاد نجات‌اللهی شروع می‌شود و تا خیابان انقلاب تداوم خواهد داشت.
طرح پهنه فرهنگی رودکی در چه مرحله‌ای از اجراست؟
برای این موضوع تاکنون 5 نشست جدی با حضور کارشناسان بخش‌های ذینفع اعم از سازمان زیباسازی شهرداری تهران، معاونت معماری و شهرسازی شهرداری، شهرداری منطقه 11، شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری و معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری برگزار شده است. ایجاد نخستین دفتر تسهیلگری پهنه رودکی در منطقه 11 شاید نخستین دستاورد اجرای این طرح باشد که حدود یک ماهی است که به بهره‌برداری رسیده است.
مطالعات پیشین درباره گذر شهریار کمکی به پروژه پهنه رودکی نکرد؟
خیلی زیاد. زمانی که این داشته‌های مطالعاتی در اختیارمان بود، دیگر نیاز به انجام بخش قابل توجهی از مطالعات جدید نداشتیم.
گام نخست در اجرای پهنه فرهنگی چه خواهد بود؟
بی‌شک پیرایش محیطی پهنه است. در همین راستا نسبت به بهسازی محیطی «پارک دانشجو» به‌عنوان فضای ملاقات مردمی اقدام کرده‌ایم و تا پایان مرداد‌ماه امسال پیش‌بینی می‌شود که پیوست فرهنگی و اجتماعی مطالعات نیز آغاز شود.
مهم‌ترین چالش پیش روی پهنه فرهنگی رودکی چیست؟
حضور دستفروشان در چهارراه ولی‌عصر(عج) که البته برای رفع این چالش هم رایزنی‌هایی انجام شده است و به‌زودی شاهد رفع این معضل خواهیم بود.
به نظر شما مهم‌ترین دستاورد ایجاد پهنه رودکی چه خواهد بود؟
با ایجاد پهنه و فعال شدن گروه‌های فرهنگی و هنری در آن، پیش‌بینی می‌شود شب‌مردگی در قلب تهران به‌پایان برسد.
محمود سلیمانی، مدیرکل کانون پرورش فکری استان تهران:
از چنین طرحی بی‌اطلاعیم
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نهاد تخصصی حوزه کودک و نوجوان است و کارشناسان این کانون ارتباط تنگاتنگی با این گروه سنی دارند. در گذشته آنگونه که باید از توان کارشناسی این مجموعه در حوزه کودک استفاده نشده است. به نظر می‌رسد در طرح پهنه رودکی این بی‌توجهی در ایجاد گذر «کودک» همچنان وجود داشته است. تاکنون مکاتبه‌ای از سوی هیچ یک از نهادهای فرهنگی، هنری و اجرایی در شهر تهران درباره پهنه رودکی و گذر کودک با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نشده است. هرگونه مکاتبه حتی با مدیرعامل کانون پرورش فکری نیز به اداره استان تهران منعکس می‌شود اما چنین نامه‌ای را تاکنون دریافت نکرده‌ایم. در صورتی که از کانون برای طراحی و تدوین برنامه‌هایی برای رونق دادن گذر کودک در پهنه فرهنگی رودکی مطالبه‌ای شود، آمادگی داریم در حد بضاعت و مقدورات خود با دستگاه‌های متولی این حرکت، مشارکت کنیم.
دلاور بزرگ‌نیا، مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران:
گردشگری در منطقه تقویت می‌شود
با توجه به تمرکز واحدهای فعال این بخش در خیابان استاد نجات‌اللهی، امیدواریم این گذر به تقویت حوزه گردشگری ما در 2 بخش داخلی و خارجی کمک شایان توجهی کند. در این گذر تلاش می‌شود ضمن ایجاد همبستگی میان واحدهای عرضه‌کننده صنایع‌دستی، بستری فراهم شود که فرهنگ بومی و هنرهای دستی ایران زمین، بیش از پیش به گردشگران معرفی شود.
محمدجعفر رحمان‌زاده، مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی تهران:
با بودجه 10 میلیارد تومان در طرح شرکت می‌کنیم
اعتبار مصوب شرکت توسعه فرهنگی شهرداری تهران برای مشارکت در اجرای این طرح، رقمی معادل10 میلیارد تومان است که امیدواریم با تخصیص به موقع بتوانیم نقش خوبی در این طرح ایفا کنیم. پیش‌بینی می‌شود شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران در امر مرمت و بازسازی بناها و آثار تاریخی و المان‌های فرهنگی، سایر دست‌اندرکاران را در اجرای این پروژه همراهی کند. شهرداری منطقه 11 نقش تسهیلگری در اجرای پهنه رودکی دارد و همه ما منتظر نهایی شدن طرح هستیم تا بلادرنگ نسبت به تقسیم کار و شروع عملیات اجرایی آن اقدام کنیم. این در حالی است که شهردار منطقه 11 تماس‌های ما را در خصوص اجرای این طرح بی‌پاسخ گذاشت.
در همینه زمینه :
