خودروسازان چگونه زمینگیر شدند؟

بهزاد رنجبر | روزنامه‌نگار

تولید شرکت‌های خودروساز بزرگ کشور در ۵ ماه اول سال ۱۴۰۴ در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حاکی از کاهش چشمگیر ۱۸.۲درصدی است، اما علت نزول شدید تولید خودروی سواری در ایران چیست؟ به گزارش همشهری، از ابتدای سال‌جاری تا پایان مردادماه در مجموع ۳۱۷هزار و ۷۰۳دستگاه خودروی سواری در ایران تولید شده که این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته (۳۸۸ هزار و ۳۹۸ دستگاه) کاهشی معادل ۷۰هزار و ۶۹۵دستگاه معادل 18.2درصد را نشان می‌دهد. 

کدام محصولات بیشترین کاهش را داشتند؟
نگاهی به آمار تولید محصولات مختلف، دلیل اصلی کاهش تولید به‌ویژه در سایپا و پارس‌خودرو را آشکار می‌کند. تولید 2مدل «کوئیک دنده‌ای» و «ساینا» توسط پارس‌خودرو به‌طور کامل متوقف شده و تولید آنها از رقم قبلی به صفر رسیده است. وانت ۱۵۱با کاهش ۵۸درصدی، رکورددار افت تولید در بین محصولات فعال است. تولید مدل‌های رانا، چانگان و شاهین نیز بین ۴۱ تا ۴۲درصد کاهش یافته است. خط تولید محصولات پرحجم گروه «تیبا» (شامل تیبا، کوئیک و ساینای سایپا) با کاهش ۳۴درصدی مواجه شده که سهم عمده‌ای در آمار کلی کاهش تولید دارد. در میان شرکت‌های ایران‌خودرو فقط خانواده گروه پژو با کاهش محسوس تولید معادل 18درصد مواجه شده که این موضوع به‌دلیل تغییر در استراتژی تولید این شرکت است. این آمار نشان می‌دهد که صنعت خودروی کشور همچنان در مسیر پرچالشی حرکت می‌کند.

دلایل کاهش تیراژ تولید خودرو 
آن‌طور که آمار‌ها نشان می‌دهد صنعت خودرو در یک توفان کامل گرفتار شده است. بررسی‌ها مشخص می‌کند موضوعاتی مانند قطع مکرر برق، تنش‌های ژئوپلیتیک، شناورسازی قیمت ارز و در عین حال قیمت‌گذاری دستوری ازجمله عوامل کاهش شدید تولید در 5ماهه امسال بوده است. قطعی برق در بهار و تشدید آن در تابستان، به‌طور مکرر خطوط تولید را متوقف کرده و اثر مستقیمی بر آمار تولید داشته است. همچنین جنگ ۱۲روزه در خردادماه و تشدید تنش‌های منطقه‌ای، نه‌تنها تولید را به‌طور موقت متوقف کرد، بلکه ریسک دسترسی به ارز و تامین قطعات را به‌شدت افزایش داد. در کنار این دو عامل حذف ارز نیمایی و شناورسازی نرخ ارز تجاری، هزینه واردات قطعات و مواداولیه را برای خودروسازان و قطعه‌سازان به‌طور غیرقابل پیش‌بینی افزایش داده است.