جوجه‌‌ها متهم شدند

رضا کربلایی | روزنامه‌نگار

در یک سال اخیر قیمت مرغ به‌طور متوسط 50درصد گران شده است. سال گذشته همین موقع قیمت هر کیلوگرم مرغ 80هزار تومان بود که هم‌اکنون به 120هزار تومان رسیده است. این در حالی است که نرخ ارز نهاده‌های مرغ ثابت مانده و گران نشده است. در میزگرد تلویزیون همشهری درباره علت گران‌شدن مرغ با ناصر فخاری، مدیرعامل سابق سازمان اقتصادی کوثر، رضا مبصری، دبیر انجمن تولیدکنندگان زنجیره‌ای گوشت مرغ کشور و حسن رکنی، معاون سابق وزارت جهادکشاورزی گفت‌وگو کرده‌ایم. برآیند اظهارات کارشناسان این است که مافیای واردات نهاده و تولیدکنندگان عمده جوجه‌یک‌روزه، عوامل گرانی مرغ هستند البته در سال جاری قطع برق هم تاثیرگذار بوده است.

فخاری:  مافیای صنعت مرغ  ریشه گرانی است
سهم خوراک دام در هزینه تمام‌شده مرغ، تا 60درصد است. دلیل گرانی مرغ، عدم‌تخصیص بموقع ارز است. به همین دلیل تولیدکننده مجبور می‌شود با ارز آزاد، نهاده را تامین کند و بعد که ارز ترجیحی تخصیص پیدا کرد آن را جایگزین کند اما این هزینه تامین مالی موجب افزایش هزینه تمام‌شده تولید مرغ می‌شود. 20درصد نهاده‌ها هم خارج از سامانه بازارگاه تامین که آن هم با نرخ ارز آزاد محاسبه می‌شود. عده‌ای توان دریافت ارز نیمایی در هر زمانی را دارند که می‌توان گفت اینها مافیای صنعت مرغ هستند. واردکنندگان عمده نهاده‌ها در کشور اختیارات زیادی دارند و فرآیندهای قانونی واردات برای آنها به راحتی انجام می‌شود و این امکان دامپینگ(قیمت‌شکنی) را برای آنها فراهم می‌کند و رقبای کوچک را حذف می‌کنند. دولت هم این مافیا را می‌شناسد اما چون ابزار قدرت را دراختیار دارند، دولت حاضر به مقابله با آنها نیست چون می‌توانند امنیت غذایی را دچار بحران کنند. نزدیک به 30سال است که این جریان در واردات نهاده‌ها و کالاهای اساسی انحصار دارند. 3گروه اصلی واردکننده نهاده داریم که البته فاصله گروه اول بسیار بیشتر از گروه دوم است.

مبصری :  مرغ کمتر از سایر کالاها گران شده است
هر کس از ارز 28500تومانی استفاده می‌کند باید جوابگو باشد و ما تولیدکنندگان از نهاده‌هایی که توسط عده‌ای بازرگان وارد می‌شود استفاده می‌کنیم. دولت باید نظارت کند که آیا واردکنندگانی که ارز 28500تومانی می‌گیرند. نهاده را با نرخ تعیین‌شده به بازار عرضه می‌کنند یا خیر. قیمت نهاده مرغ در سامانه بازارگاه از سال 1401ثابت بود اما مدتی است که گران شده است. 80درصد نهاده‌های تولید مرغ با همان ارز ترجیحی وارد می‌شود. سهم نهاده‌ها 40درصد از هزینه تمام‌شده است و مابقی سایر هزینه‌هاست که نسبت به سال قبل افزایش یافته و به همین دلیل مرغ را گران کردیم. هزینه تمام‌شده مرغ زنده در اردیبهشت امسال 72000تومان و قیمت هر کیلوگرم گوشت مرغ 117هزار تومان بود و اکنون باید گران‌تر عرضه شود. در سال گذشته متوسط رشد قیمت اقلام خوراکی در کشور 40.5درصد بود اما قیمت مرغ کمتر از این بالا رفته است. نرخ متعادل قیمت مرغ در شرایط فعلی باید 120هزار تومان باشد. به‌علت قطع برق که هفته‌ای  2روز بوده، تولیدات صنعت مرغ کاهش یافته است. هم‌اکنون هزینه تمام‌شده مرغ زنده در ایران 75هزار تومان و مرغ کشتار 109هزار تومان است.

رکنی: انحصار بازار مرغ قطعی است
نهاده‌ها در ایران در اختیار چند تاجر بزرگ است و حتما باید نظارت جدی در این حوزه وجود داشته باشد و وظیفه دولت‌ و وزارت جهادکشاورزی در این زمینه مهم است. مشکل اصلی این است که ارز ترجیحی با ارز آزاد اختلاف زیادی دارد و موجب تحریک به تخلف می‌شود. پیشنهاد بنده این است که یارانه به‌طور مستقیم به مردم داده شود و ارز ترجیحی کنار گذاشته شود چون به مردم نمی‌رسد. دولت می‌گوید هرکس می‌تواند نهاده وارد کند این کار را انجام دهد. هم‌اکنون 80درصد انحصار واردات نهاده در اختیار چند تاجر بزرگ است و شرکت‌هایی که در دولت‌های گذشته خواستند سهم این تجار را کم کنند دچار مشکل شدند. البته بعید نیست که این چند تاجر بزرگ مانع فعالیت رقبا شده باشند.