بازنشستگی گیشه‌‌ها

گروه 24 

سال‌هاست که صفی جلوی سینماها مشاهده نمی‌شود. نکته‌ای که پیش از این حمل بر قهر تماشاگر با سینمای ایران می‌شد ولی دوران رکوردشکنی‌های پی‌درپی فیلم‌های ایرانی، همچنان مقابل گیشه‌ها خلوت ماند. به این ترتیب تصویر جمعیت مشتاق مقابل گیشه سینماها، به یکی از نشانه‌های روزگاری سپری‌شده تبدیل شد؛ روزگاری که تماشاگران به شیوه سنتی از مقابل گیشه بلیت می‌خریدند، اتفاقی که حالا کمتر رخ می‌دهد. 
به‌طوری که براساس آماری که به تازگی منتشر شده برای نخستین بار تعداد مخاطبانی که به‌صورت آنلاین بلیت خریداری کرده‌اند، بیشتر از تماشاگرانی است که هنوز از گیشه سینماها و به‌صورت سنتی بلیت تهیه می‌کنند.

خرید بلیت  با  تلفن همراه
 براساس آماری که در سامانه سمفا منتشر شده، برای نخستین‌بار در ایران مجموع فروش آنلاین از فروش حضوری سینماهای تمام کشور بیشتر بوده و 70درصد از فروش بلیت سینما از طریق آنلاین صورت گرفته است. این آمار اعلام می‌کند از ابتدای امسال تا آخر مرداد 2میلیون نفر از  برخی پلتفرم‌های فروش آنلاین 5میلیون قطعه بلیت خریداری کرده‌اند که رقم بسیار قابل‌توجهی است و بیشتر از تعداد بلیت‌هایی است که مخاطبانان به شکل حضوری از گیشه تهیه کرده‌اند.
سال‌ها عادت رفتاری مخاطب ایرانی در خرید بلیت و تماشای فیلم، رفتن به گیشه سینما و ایستادن در صف‌های گاه طولانی بود؛ درحالی‌که مشخص هم نبود در انتها بلیتی در کار خواهد بود یا همه آنها فروش رفته است. طی سال‌های گذشته و با رشد فضای دیجیتال این رفتار تغییر کرد. حالا دیگر عده زیادی بودند که به‌راحتی و از طریق گوشی یا کامپیوتر بلیت‌شان را رزرو و خریداری می‌کردند. این رفتار با گذشت سال‌ها کاملا نحوه خرید بلیت را دگرگون کرد. اگرچه روند دیجیتالی شدن سینمای ایران پیش‌تر آغاز شده بود، اما همه‌گیری کرونا آن را تسریع کرد. در آن دوران تعطیلی سالن‌ها و نگرانی از تماس فیزیکی، مخاطب را ناچار به تجربه خرید آنلاین کرد که حتی پس از بازگشایی‌ها هم باقی ماند و نشان داد که تغییرات اضطراری گاه به تغییرات پایدار منجر می‌شود. حالا هم طبق آمار برای نخستین‌بار میزان فروش بلیت آنلاین از خرید در گیشه سینما بیشتر شده است. چنین رشدی در فروش آنلاین نشان می‌دهد که مخاطب امروز دیگر صرفا تماشاگر نیست و او حالا مصرف‌کننده‌ای دیجیتال است.‌

پلتفرم‌ها؛ بازیگران جدید عرصه توزیع
از طرف دیگر پلتفرم‌های فروش آنلاین بلیت دیگر صرفا در نقش فروشنده ظاهر نمی‌شوند. آنها حالا رسما نقش مؤثری در زنجیره‌ توزیع و حتی بازاریابی سینما بازی می‌کنند. با استفاده از داده‌های کلان، این پلتفرم‌ها الگوهای مصرف مخاطب را تحلیل می‌کنند و پیشنهادهای شخصی‌سازی‌شده ارائه می‌دهند. بعضی از فیلم‌ها حتی عملا بدون تبلیغ تلویزیونی یا شهری، تنها از راه دیجیتال در همین پلتفرم‌ها به فروش بالا رسیده‌اند.‌

 تحول در بازاریابی فیلم‌ها
پیشی گرفتن فروش آنلاین، شکل بازاریابی را هم تغییر داده است. دیگر نمی‌توان تنها با پوستر در خیابان و تبلیغ در تلویزیون منتظر فروش بالا بود. اکنون فیلم‌ها نیاز به هویت دیجیتال دارند؛ تیزرهای کوتاه در شبکه‌های اجتماعی و حتی همکاری با اینفلوئنسرها که به‌تازگی در شبکه‌های اجتماعی دیده می‌شود. هرچند این هویت دیجیتال طبیعتا برای سریال‌های شبکه نمایش خانگی که اصولا در بستر دیجیتال منتشر می‌شوند، شکل گسترده‌تری دارد و تمام آنها از تیزرهای تبلیغاتی در شبکه‌های اجتماعی و به‌خصوص اینستاگرام بهره می‌برند. به هرحال عبور فروش آنلاین از گیشه نشانه‌‌ای از پایان یک دوران و آغاز دورانی جدید است؛ دورانی که در آن تجربه‌ سینما رفتن، از لحظه انتخاب فیلم تا خرید بلیت و حتی بازخورد پس از تماشا، از طریق اینترنت شکل می‌گیرد، اما نکته مهم این است که اگر این تحول بدون سیاستگذاری فرهنگی، حمایت از سینماهای مستقل و توجه به عدالت دیجیتال، به‌معنای دسترسی برابر به زیرساخت‌های دیجیتال صورت گیرد، می‌تواند شکاف‌هایی ایجاد کند که جبرانشان دشوار خواهد بود.