مذاکره همزمان آمریکا و چین با طالبان

محمدامین خرمی/ خبرنگار
 17سال پس از سقوط حکومت طالبان در افغانستان و اشغال این کشور از سوی نیروهای آمریکایی، اکنون خبرهای رسمی و تأیید شده از مذاکره آمریکایی‌ها با سرکرده‌های طالبان برای پایان دادن به جنگ در افغانستان حکایت دارد.

ماه گذشته روزنامه نیویورک‌تایمز و شبکه تلویزیونی ان‌بی‌سی آمریکا از مذاکرات میان مقام‌های این کشور در 2مرحله در دوحه قطر با فرماندهان طالبان خبر دادند؛ خبری که از سوی دولت آمریکا تکذیب شد. 2روز قبل اما عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی دولت افغانستان بالاخره به گمانه‌زنی‌ها پایان داد و اعلام کرد نمایندگان آمریکا و طالبان در دوحه دیدار کرده‌اند. او در عین حال گفت که مذاکرات دوحه با هدف فراهم کردن زمینه برای انجام مذاکرات صلح میان دولت مرکزی در کابل با سران طالبان انجام می‌شود. آمریکایی‌ها در حالی با فرماندهان طالبان بر سر میز مذاکره نشسته‌اند که مردادماه سال گذشته دونالد ترامپ با اعلام استراتژی جدید آمریکا در قبال افغانستان، وعده شکست «تروریست‌ها» را داد. ترامپ همچنین از برنامه‌اش برای افزایش شمار نیروهای آمریکایی در این کشور گفت و تأکید کرد: این نیروها تا زمان شکست طالبان در افغانستان خواهند ماند. ترامپ پیش از آن و در دوره رقابت‌های انتخاباتی اعلام کرده بود قصد دارد تمامی نیروهای آمریکایی را از افغانستان خارج کند. از سال گذشته تاکنون حدود 4هزار سرباز آمریکایی به 10هزار سربازی پیوسته‌اند که از دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما در افغانستان مانده بودند. ترامپ در زمان اعلام استراتژی خود با انتقاد تند از دولت پاکستان به‌خاطر پناه دادن به نیروهای طالبان، اعلام کرد که ضمن قطع کمک‌های مالی به اسلام‌آباد قصد دارد برای رسیدن به صلح در افغانستان به سمت هند چرخش کند. هند و پاکستان چندین دهه است که درگیر تنش با یکدیگر هستند.

افزایش شمار نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان و افزایش کمک‌های مالی از دولت مرکزی در کابل اما بی‌نتیجه ماند و طبق گزارش‌های متعدد، اکنون نیروهای طالبان در حدود یک سوم از خاک افغانستان دست بالا را دارند. ‌این وضعیت در شرایطی ادامه دارد که آمریکایی‌ها طی 17سال حضور در افغانستان بیش از 700میلیارد دلار هزینه کرده‌اند و بیش از 2500نفر از نیروهایشان را از دست داده‌اند. آمریکا سالانه 45میلیارد دلار به‌عنوان کمک در اختیار دولت افغانستان می‌گذارد که در سایه فساد و ناکارآمدی دولتی، به رفاه مردم منجر نشده است.


چین، مهمان ناخوانده
مذاکره با طالبان طی ماه‌های اخیر، یک مهمان ناخوانده هم داشته است؛ چین. چینی‌ها در مذاکرات چهارجانبه 2سال قبل مربوط به صلح افغانستان در اسلام‌آباد به‌عنوان ناظر حضور داشتند. این مذاکرات که با حضور نمایندگان آمریکا، چین، پاکستان و افغانستان برگزار شد، بی‌نتیجه ماند و نقش چین در قبال جنگ افغانستان هم در همان جا متوقف شد. روزنامه فایننشال‌تایمز دیروز اما در گزارشی خبر داد که به اطلاعاتی دست پیدا کرده که نشان می‌دهد چینی‌ها طی ماه‌های اخیر چندین بار با فرماندهان طالبان دیدار داشته‌اند. به نوشته این روزنامه، تعدادی از این نشست‌ها در پکن انجام شده و فرماندهان طالبان از مساجد این شهر دیدار هم کرده‌اند. بر این اساس، پاکستانی‌ها زمینه را برای دیدار مسئولان چینی و سران طالبان فراهم کرده‌اند.

طبق گزارش فایننشال تایمز چینی‌ها موفق شده‌اند در نشست‌هایشان با سران طالبان، بر سر موضوع مسلمانان اویغور نیز مذاکره کنند. دولت چین در 2سال گذشته به سرکوب ایغورها پرداخته که طبق ادعای پکن خواستار جدایی‌طلبی هستند. صدها نفر دستگیر شده‌اند و عده زیادی نیز به خاک افغانستان گریخته‌اند. به‌نظر می‌رسد نگرانی چین از مسلح شدن اویغورهای فراری به افغانستان و بازگشت‌شان برای درگیری مسلحانه به خاک چین، باعث شده تا مقام‌های این کشور برای مذاکره با طالبان پیشقدم شوند. از سوی دیگر، دوری آمریکا از پاکستان به نزدیکی اسلام‌آباد به پکن منجر شده است؛ موضوعی که در نهایت باعث شده تا پاکستانی‌ها امکان مذاکره میان مقام‌های دولت چین و طالبان را فراهم کنند. چین قرار است در قبال استفاده از بندر گوادر در حاشیه اقیانوس هند، بیش از 60 میلیارد دلار در توسعه زیرساخت‌های پاکستان سرمایه‌گذاری کند.


جنگ در افغانستان به پایان می‌‌رسد؟
7سال پیش زمانی که نیروهای آمریکایی موفق شدند بن‌لادن را هدف قرار دهند، تصور می‌شد جنگ افغانستان هم به‌زودی به پایان خواهد رسید. در آن زمان حدود 100هزار نیروی آمریکایی در افغانستان حضور داشتند. در سایه این تصور، اوباما رفته رفته تعداد این نیروها را کاهش داد و به حدود 10هزار نفر رساند. اوضاع امنیتی اما در افغانستان روزبه‌روز بدتر شد. اکنون مذاکره میان آمریکایی‌ها و طالبان از یک سو و چینی‌ها و طالبان از سوی دیگر در حالی ادامه دارد که مردم افغانستان همچنان در حملات تروریستی و بمباران‌‌های اشتباهی نیروهای ارتش افغانستان و آمریکا جان می‌دهند. طی 17سال جنگ در این کشور بیش از 31هزار افغان قربانی شده‌اند. افغان‌ها خسته از جنگ، همچنان چشم‌انتظار مذاکرات صلح هستند.