ماه خونین در آسمان ایران

نازنین‌زهرا بابایی؛ سردبیر مجله نجوم آوا استار

یکشنبه 16شهریور، پس از 7سال شاهد ماه‌گرفتگی قابل رؤیت از ایران خواهیم بود. ماه‌گرفتگی زمانی رخ می‌دهد که زمین بین ‌ماه و خورشید و این 3جرم دقیقا در یک راستا قرار بگیرند و سایه ‌ماه روی زمین بیفتد یا به‌عبارتی ‌ماه از سایه زمین عبور کند.
با این تعریف شاید به‌نظر برسد که باید هر‌ماه شاهد یک خسوف باشیم اما به‌علت انحراف 5درجه‌ای مدار ‌ماه نسبت به مدار زمین، این اتفاق هر‌ماه رخ نمی‌دهد. ماه‌گرفتگی انواع مختلفی دارد؛ نیم‌سایه، جزئی و کامل. این انواع مختلف نیز به مسیر عبور‌ ماه از سایه زمین بستگی دارد. از آنجا که خورشید یک منبع نور گسترده است، باعث می‌شود زمین، هم سایه و هم نیم‌سایه داشته باشد. بنابراین اگر‌ ماه از قسمت نیم‌سایه زمین عبور کند، خسوف نیم‌سایه خواهد بود و اگر بخشی از‌ماه وارد سایه شود، ماه‌گرفتگی جزئی رخ می‌دهد و اگر مانند ماه‌گرفتگی 16شهریور تمام ‌ماه از قسمت سایه زمین عبور کند، شاهد خسوف کلی هستیم. خسوف 16شهریور با گرفت نیم‌سایه‌ای در ساعت 18:58:25به وقت تهران آغاز می‌شود. پس از آن گرفت جزئی در ساعت 19:57:09شروع خواهد شد و تا ساعت 21:00:48، یعنی تا زمان شروع گرفت کلی، ادامه خواهد داشت. گرفت کلی نیز 82دقیقه، یعنی تا ساعت 22:22:51ادامه می‌یابد. گرفت جزئی نیز در ساعت 23:26:31پایان می‌پذیرد و ماه‌گرفتگی در نهایت در ساعت 00:25:08با پایان گرفت نیم‌سایه‌ای، تمام می‌شود. رصد ماه‌گرفتگی با چشم غیرمسلح (برخلاف خورشیدگرفتگی) هیچ خطری ندارد و بینایی انسان را تهدید نمی‌کند. اگرچه پس از 7سال از آخرین گرفت کلی شاهد یک خسوف کلی از ایران هستیم، درنظر داشته باشید ماه‌گرفتگی پدیده نادری نیست و یکی از رویدادهای رایج رصدی است.
ماه‎گرفتگی 16شهریور از سراسر ایران قابل مشاهده است. همانطور که گفته شد برای رصد این پدیده می‌توانید با چشم غیرمسلح به آسمان بنگرید و نیازی به ابزار خاصی برای رصد آن ندارید.