مسابقه قیمت‌ها در بازار برنج

مریم موسی‌پور- روزنامه‌نگار

 قیمت برنج درجه یک ایرانی در یک‌سال اخیر بیش از 2برابر شده است. تیر سال گذشته متوسط قیمت برنج درجه یک ایرانی 119هزار تومان بود، اما این محصول هم‌اکنون حدود 300هزار تومان به فروش می‌رود. این روزها برنج به‌عنوان یکی از مهم‌ترین  اقلام سبد غذایی خانوار ایرانی در حال ثبت رقم‌های عجیب قیمتی است. قیمت هر کیلو برنج باکیفیت ایرانی از 350هزار تومان هم گذشته است و مسئولان تاکنون نتوانسته‌اند آرامش را به این بازار برگردانند. به گزارش همشهری، رصد بازار حکایت از عرضه برنج هاشمی با قیمت حدود 300هزار تومان یا بالاتر از آن دارد. برخی از انواع این برنج با قیمت هر کیلو 350هزار تومان نیز درحال عرضه است. برنج‌های نیم‌دانه ایرانی نیز با قیمت‌های عجیب در حدود هر کیلوگرم 150هزار تومان عرضه می‌شود. قیمت هر کیلو برنج‌ فجر نیز به‌عنوان برنج پرمحصول ایرانی حدود 200هزار تومان و بالاتر از آن است.

بازار سوء‌استفاده و تقلب داغ است
 این روزها خرید برنج‌های خارجی نیز هزینه پایینی ندارد و عرضه آنها با قیمت مصوب انجام نمی‌شود. این درحالی است که هفته گذشته جبرئیل برادری، رئیس سازمان جهادکشاورزی تهران گفت: برنج هندی با قیمت مصوب ۵۹ هزار و ۸۰۰ تومان و برنج پاکستانی به قیمت ۶۶ هزار و ۳۰۰ تومان در فروشگاه‌های زنجیره‌ای، سازمان میادین و بنکداری‌ها موجود است.
اما در حال حاضر در سطح بازار هر کیلو برنج دانه بلند هندی با قیمت حدود 85هزار تومان فروخته می‌شود. برنج پاکستانی نیز از حدود 100تا 150هزار تومان قیمت خورده و البته عرضه آن نیز محدود است، ضمن آنکه برخی از فعالان بازار از بسته‌بندی مجدد این نوع برنج و فروش آن با عنوان برنج ایرانی با قیمت‌های بالاتر به‌دلیل شباهت پخت آن با برنج ایرانی خبر می‌دهند. عرضه فله‌ای برنج و نبود برچسب قیمت نیز از دیگر معایبی است  که امکان تقلب در عرضه آن را در بازار افزایش می‌دهد.

چرا قیمت برنج افسار برید؟
یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر قیمت برنج به‌خصوص درسال‌های اخیر را می‌توان تقابل میان تولیدکنندگان داخلی برنج و واردکنندگان دانست. درحالی‌که تولیدکنندگان متهم به احتکار برنج در زمان اعمال محدودیت‌های وارداتی برای اثرگذاری بر قیمت‌ها در بازار می‌شوند، واردکنندگان اعمال محدودیت‌های وارداتی و ارائه آمار و ارقام نادرست در بخش تولید و نیاز به واردات، فشار نمایندگان استان‌های شمالی در مجلس و همچنین سیاست‌های اشتباه بانک مرکزی درخصوص تأمین و تخصیص ارز برای واردات برنج را عامل به‌هم‌ریختگی بازار برنج اعلام می‌کنند.

ممنوعیت واردات، مشکل را حل کرد؟
 ممنوعیت فصلی واردات برنج از ابتدای مرداد آغاز می‌شود و تا پایان آبان همزمان با فصل برداشت برنج داخلی ادامه دارد. هدف از این سیاست، حمایت از کشاورزان و جلوگیری از شکسته‌شدن قیمت برنج ایرانی در بازار است، اما به‌نظر نمی‌رسد که این امر محقق شده باشد. به هر حال با تصمیم هیأت وزیران و به‌منظور تأمین بموقع نیاز بازار، محدودیت فصلی واردات برنج در سال ۱۴۰۴ حذف شده است. نکته آنجاست که دلیل این آشفتگی هرچه که هست، هم کشاورزی که اصولا برنج خود را با قیمت‌های پایین‌تر سر زمین فروخته است راضی نیست و هم مصرف‌کننده نهایی که دیگر توانی برای خرید برنج ایرانی ندارد.

قیمت برنج کاهشی می‌شود؟
مسیح کشاورز، دبیر انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران با اشاره به اینکه سال گذشته مدیران وزارت جهادکشاورزی مدعی تولید ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن برنج در کشور و نیاز به ۸۰۰ هزار تا یک میلیون تن واردات بودند، تصریح کرد: معاون جدید زراعت وزارت جهادکشاورزی با رویکرد واقع‌بینانه میزان تولید داخلی برنج در سال ۱۴۰۴ را ۱.۶ تا ۱.۸ میلیون تن اعلام کرده است که بر این اساس نیاز کشور به واردات برنج به ۱.۸‌تا‌۲ میلیون تن افزایش می‌یابد که برای تحقق این میزان واردات باید تمهیدات لازم در زمان درست اندیشیده شود.
دبیر انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران گفت: تغییر رویکرد واقع‌بینانه در بازار برنج موجب شد تا امسال ممنوعیت فصلی واردات حذف شود و بر این اساس باید در اسرع وقت تصمیمات درست در حوزه‌هایی چون ثبت سفارش و تخصیص ارز اتخاذ و برنامه‌ای مؤثر تدوین شود تا اتفاقات سال‌های گذشته تکرار نشود.
وی اظهار امیدواری کرده است که با توجه به تغییر سیاست‌های وزارت جهادکشاورزی در حوزه‌های بازرگانی و زراعی، روند صعودی افزایش قیمت برنج متوقف شود و در میان‌مدت قیمت‌ها در بازار این محصول مهم و استراتژیک کاهش یابد.