بریکس کابوس واشنگتن

بهزاد رنجبر- روزنامه‌نگار

 همزمان با برگزاری نشست سران گروه بریکس در برزیل، رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، در پیامی صریح و تهدیدآمیز اعلام کرد که از ۷ جولای (۱۶ تیر)، کشورهایی که سیاست‌های اقتصادی خود را با بریکس همسو کنند، با تعرفه‌ ۱۰ درصدی اضافی بر صادرات به آمریکا مواجه خواهند شد. این تهدید اگرچه مسبوق به سابقه است، اما در شرایطی جدید و با ترکیب گسترده‌تری از اعضای بریکس صورت می‌گیرد و پیامدهای ژئو‌اقتصادی آن فراتر از یک تصمیم گمرکی ساده است.

نبردی تازه در نظم نوین جهانی
تهدید تعرفه‌ای ترامپ در حالی مطرح می‌شود که طبق داده‌های صندوق بین‌المللی پول در سال ۲۰۲۵، کشورهای بریکس حدود ۴۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را به‌خود اختصاص داده‌اند و مجموع تولید ناخالص داخلی GDP این بلوک بر مبنای برابری قدرت خرید (PPP)، به بیش از ۷۷ تریلیون دلار رسیده است؛ عددی که از کل تولید ناخالص گروه هفت (G7) با ۵۷‌تریلیون دلار پیشی گرفته است. این آمار نشان می‌دهد بریکس در حال عبور از قدرت‌های صنعتی غربی است که سال‌ها بزرگ‌ترین قدرت اقتصادی جهان بودند.

 بازیگر ژئوپلیتیک
برخلاف گذشته که بریکس عمدتاً یک بلوک اقتصادی تلقی می‌شد، ترکیب جدید این اتحاد در سال ۲۰۲۴ با پیوستن کشورهایی چون ایران، عربستان، امارات، مصر و اندونزی، رنگ و بوی ژئوپلیتیکی به‌خود گرفته است. ولادیمیر پوتین در سخنرانی ویدئویی خود در اجلاس برزیل، اعلام کرد که ۹۰ درصد از تسویه‌حساب‌های خارجی روسیه با کشورهای بریکس در سال ۲۰۲۴ با ارزهای ملی انجام شده است. این روند، چالشی بنیادین برای سلطه دلار در نظام مالی جهانی است و این موضوع مهم‌ترین دلیل نگرانی آمریکاست.

آمریکا تحت فشار بریکس
در 5 سال اخیر، واردات محصولات کشاورزی آمریکا توسط چین، هند و برزیل بیش از ۳۰ درصد کاهش یافته است. چین که سابقاً بزرگ‌ترین واردکننده ذرت آمریکا بود، اکنون نیاز خود را از روسیه و برزیل تأمین می‌کند. کاهش این واردات، هزاران شغل را در آمریکا از بین برده و به کاهش نفوذ سیاسی ایالات متحده در کشورهای در حال توسعه منجر شده است.