
محرمیترین گوشه محله چیذر

سیدسروش طباطباییپور
نقل است در گذشتههای دور در محله چیذر، بهجای باغداری و دارودرخت، کشاورزی و دامداری رونق داشت، مردمانش گندم و جو میکاشتند و بهخصوص محصول زرخیز گندم این منطقه آنقدر طلایی و چشمگیر بود که به آنجا «چوزر» میگفتند که بهتدریج به «شیزر» و «چیذر» تبدیل شد. اما مثل بسیاری دیگر از محلههای تهران، چیذر هم بهمرور شکل روستایی و معصوم خود را از دست داد و به جایی تبدیل شد که اکنون میبینید.
تاریخش
سالها پیش در محله چیذر گورهایی باستانی کشف شد که روی برخی از آنها «شیزر» نوشته شده بود و همین موضوع نشان میدهد که ایرانیان از گذشتههای دور در اینجا ساکن بودهاند؛ اما بافت روستای چیذر آهستهآهسته از عهد قاجار تغییر کرد و کشتزارهایش از بین رفت و بهجای آنها باغها و عمارتهای قجری سر برآورد؛ عمارتهایی مثل باغ ظهیرالاسلام، باغ مجدالدوله و باغ مستشارالدوله. در سال۱۳۲۰ طایفهای گرجی هم به این منطقه مهاجرت کرد و با ساختوسازهای خود معماری این محله را بیشتر دگرگون کرد، آنقدر که در دهه۴۰ شمسی همراه با توسعه تهران، چیذر هم به یکی از محلههای تهران تبدیل شد.
لوهای چیذر
چیذریهای قدیمی برای آنکه خودشان و دامهایشان از دست راهزنان و حیوانات وحشی در امان بمانند، زیر خانههایشان تونلهایی زیرزمینی میکندند که به آنها «لو» میگفتند. یکی از معانی «لو» به زبان ترکی محل سکونت است. ارتفاع این راههای زیرزمینی مخفی به حدی بود که یک آدم میتوانست در آن جای بگیرد. حتی تا زمانی که چیذر شکل روستایی خودش را از دست نداده بود، چیذریها دامهای خود را در لوها نگه میداشتند. البته بهخاطر ساختوسازهای این سالها دیگر اثری از این لوها باقی نمانده است.
امامزادهاش
این روزها که عطر محرم هوش از سر تمام عاشقان اباعبدالله الحسین برده، بقعه امامزاده علیاکبر چیذر به مأمنی برای دلسوختگان حسین(ع) تبدیل شده. این مرد روحانی که انگار نسبش به امام چهارم شیعیان میرسد، زیر درخت چناری در این محله به خاک سپرده شده که چیذریها آنجا را به زیارتگاهی معنوی برای خود تبدیل کردهاند. برخی میگویند اینجا ۹۰۰سال قدمت دارد و بنای اولیه این امامزاده بنایی خشتی و ساده بوده، در ابعاد ۴ در ۴متر. در عهد قاجار اهالی این محله کمی به آن رسیدگی کردند؛ اما سالها بعد بنا رو به تخریب گذاشت. پس از انقلاب و بعد از آنکه برخی شهدای جنگ تحمیلی در این فضای معنوی آرام گرفتند، بقعه کنونی امامزاده از سال۱۳۷۰ ساخته و به یکی از قطبهای زیارتی تهرانیها بدل شد. در اینروزها و شبهای محرمی، مراسم عزاداری باشکوهی در این مکان معنوی برپا میشود.
در جوار این امامزاده موزه شهدا جا خوش کرده. وصیتنامهها، دستنوشتهها، تسبیح و قرآن و جانماز و دیگر آثار بهجایمانده از شهدا آدمی را محو تماشای خود میکند.
اکنونش
با وجود همه ساختمانها و بناهای مدرن این محله، هنوز در برخی کوچهپسکوچههای چیذر بوی گذشته به مشام میرسد. این محله از شمال به محله فرمانیه، از جنوب به بزرگراه صدر، از شرق به خیابان کامرانیه (شهید بازدار) جنوبی و از غرب به محله قیطریه محدود میشود.