در ستایش عکاسی خبری

مرتضی کاردر/روزنامه‌نگار

روایت یک حادثه، خاصه حادثه‌ای که همه مخاطبان از ابعاد و جنبه‌های گوناگون آن باخبرند، و بیرون کشیدن و دراماتیزه کردن یک تکه از آن کاری است دشوار؛ چرا که کارگردان قرار است به روایت واقعه‌ای بپردازد که مخاطب همه داستانش را می‌داند و او عملا چیز تازه‌ای برای ارائه به مخاطب ندارد. شرح یک عکس به‌عنوان نخستین تجربه ساتیار امامی، عکاس نام‌آشنای مطبوعات، توانسته است از پس ارائه روایتی جذاب از ماجرای حمله گروه تروریستی داعش به مجلس شورای اسلامی بربیاید.

از میان انبوه عکس‌های حمله داعش به ساختمان مجلس یک عکس بیشتر از همه چشم‌ها را گرفت و دست به‌دست گشت و از تهران به خبرگزاری‌ها و روزنامه‌های جهان راه یافت. عکسی که نیروهای حفاظت مجلس در آن کودکی را دست به‌دست می‌کنند تا نجاتش دهند. شرح یک عکس ماجرای همین عکس است؛ داستان زندگی کودکی به نام عماد اسماعیل‌نژاد.
فیلم از یک روستای دور در شمال ایران آغاز می‌شود تا دلیل سفر عماد کوچک به تهران و حضورش در روز واقعه را بدانیم. پس از آن عکاسان به روایت واقعه می‌پردازند و از دشواری‌ها و هیجان‌های ثبت عکس در چنین لحظه‌ای سخن می‌گویند تا می‌رسیم به لحظه خلق عکس. همچنان‌که عکاسان ماجرا را روایت می‌کنند همه پرسش‌های احتمالی درباره ماجرا نیز طرح می‌شوند و پاسخ می‌یابند؛ یکی مثلاً اینکه چرا عماد کوچک را از طبقه پایینی به طبقه‌های بالای ساختمان مجلس منتقل می‌کنند و...

مهم‌ترین ویژگی فیلم آهنگ متناسب فیلم با شرح واقعه است. فیلم آرام آغاز می‌شود و آهسته‌آهسته شتاب می‌گیرد و هرچه پیش‌تر می‌رود و به نقطه اوج نزدیک‌تر می‌شود، کات‌ها و روایت‌ها سریع‌تر می‌شود تا شتاب نقطه اوج به مخاطب منتقل شود. پس از آن نیز آرام‌آرام سرعت فیلم کم می‌شود تا به نقطه پایان برسد. ماجرای فیلم با تمام شدن داستان شکل‌گیری عکس تمام نمی‌شود و فیلم سرنوشت عماد را در روزهای پس از واقعه نیز پی می‌گیرد و مخاطب را به تماشای سرنوشت او می‌نشاند.

شرح یک عکس نوعی ادای دین به عکاسی خبری است که در این سال‌ها قدری فراموش شده است. عکاسان و کارشناسان در خلال فیلم از ارزش عکاسی خبری و اهمیت حضور عکاسان در حادثه‌های تاریخی و تأثیر این عکس می‌گویند. حتی عکاسان کهنه‌کاری که در فیلم حرف می‌زنند و برخلاف عکاسان بزرگ خبری جهان، همگی از حادثه جا مانده‌اند. با این همه بودند عکاسان جوانی که خود را به هر شکلی به ماجرا رساندند و واقعه را ثبت کردند. یکی از آنها امید وهاب‌زاده بود که با یک عکس در کمتر از چند ساعت به همه آژانس‌های عکس و خبرگزاری‌های معتبر بین‌المللی راه یافت و بار دیگر قدرت عکس خبری را به همگان یادآور شد.