وداع ماهیان خاویاری با خزر

 جمعیت ماهیان خاویاری خزر به کمتر از یک درصد رسیده است.
محمدرضا فاطمی، متخصص اکوبیولوژی دریا در گفت‌وگو با همشهری با اعلام این خبر گفت: صید بی‌رویه نه‌تنها ماهیان جنوب کشور که ماهیان خزر را هم تا آستانه نابودی پیش برده است. به گفته وی، 99درصد جمعیت ماهیان خاویاری خزر طی سال‌های اخیر نابود شده است. آنطور که این متخصص اکوبیولوژی دریا می‌گوید، 70گونه ماهی دریایی در خزر وجود دارد که زیستگاه آنها منحصر به این دریاست که بیشتر این گونه‌ها مختص این دریاست و در جای دیگری وجود ندارد. علاوه براین، خزر زیستگاه آبزیان دیگر مثل شانه‌دار دریای خزر و 2گونه میگوی ریز است که وارد این دریا شده‌اند.

 فاطمی افزود: بقا و تخم‌ریزی 80درصد ماهیان خزری مثل ماهی سفید، خاویار و کُلمه که ارزش اقتصادی دارند وابسته به رودخانه‌هاست و باید شرایط مناسب برای تخم‌ریزی این آبزیان در بالادست فراهم باشد تا نسل آنها ادامه یابد. با وجود این، مدت‌هاست که بستر رودخانه‌ها برای تخم‌ریزی این‌گونه‌های آبزی مناسب نیست. به گفته وی، از یک سو در بالادست این رودخانه‌ها سد احداث شده و سطح آب به‌شدت افت کرده و از سوی دیگر، ‌انواع آلاینده‌ها وارد رودخانه‌ها می‌شود. علاوه بر این، صیادان زیادی در مسیر مهاجرت ماهیان به رودخانه‌ها آنها را صید می‌کنند و همین باعث کاهش تولید‌مثل ماهیان شده است.

خطر انقراض فیل ماهی و ازون‌برون 

 مدیر گروه مطالعات آب‌های داخلی مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی گفت: وضعیت ماهیان خاویاری دریای خزر به‌دلیل کاهش تخم‌ریزی و مشکلات مهاجرت ناشی از کاهش حجم آب رودخانه‌ها رو به وخامت است تا جایی که 2گونه فیل ماهی و ازون برون رو به نابودی هستند.

 محمود رامین در گفت‌وگو با ایرنا افزود: در دهه‌های اخیر تغییر اقلیم، روند کاهش دبی آب رودخانه‌ها (حجم آب)، سدسازی‌های بی‌رویه، صید غیرمجاز در فصل تخم ریزی، آلودگی آب و شن و ماسه برداری از کف رودخانه‌ها سبب کاهش تخم‌ریزی ماهیان خاویاری، سفید، کلمه، کپور دریایی و سیم شده است.

این کارشناس شیلاتی یادآور شد: فصل تخم ریزی ماهیان خاویاری همه ساله از نیمه دوم اسفندماه آغاز می‌شود و تا اوایل تیرماه ادامه دارد؛ در این مدت باید تلاش کرد تا با تشدید اقدام‌های نظارتی و حراست فیزیکی، از صیدهای غیرمجاز جلوگیری شود.

رامین گفت: افراد محلی و صیادان در صید غیرمجاز ماهیان خاویاری ذی‌نفع هستند بنابراین اجرای اقدام‌های حفاظتی نیازمند همکاری و مشارکت مردمی و حتی استفاده از نیروهای بسیج است. به گفته وی، هر‌ساله مقدار زیادی از حجم آب رودخانه‌ها برای تأمین آب مورد نیاز کشت برنج وارد شالیزارها می‌شود؛ روندی که کم شدن حجم آب و رسوب و بسته شدن دهانه رودخانه‌ها در ورودی به دریا را به‌دنبال دارد.

 سدسازی، ماهیان خزری را تهدید می‌کند

محمود رامین، کارشناس شیلات، سدسازی را یکی از مشکلات پیش رو برای حفظ گونه‌های ماهیان خاویاری عنوان کرد و گفت: یکی از زیان‌های ناشی از سدسازی، مانع‌تراشی در مسیر مهاجرت ماهیانی است که از رودخانه به دریا می‌روند زیرا برخی از ماهیان به‌ویژه اگر حجم آب کم باشد، نمی‌توانند از سد یا پایه پل عبور کنند. این در حالی است که در 3استان شمالی کشور 6 سد در دست احداث و 26سد دیگر نیز در دست مطالعه است که با توجه به وضعیت ناگوار جمعیت ماهیان خاویاری ساخت این سدها باید متوقف شود.