یادداشت
الهه حسین‌نژاد به قتل نمی‌رسید، اگر...
فرزین افروز، جرم‌شناس
این روزها همه درباره قتل الهه حسین‌نژاد صحبت می‌کنند و این پرونده ابعاد گسترده‌ای پیدا کرده است اما از منظر جرم‌شناسی از چند زاویه می‌توان به این پرونده پرداخت.
اول: موقعیت‌شناسی قربانی
زن بودن، تنها سوار شدن و نبود مکانیزم حمایتی هنگام سفر، یکی از عوامل خطر جدی برای قربانی شدن در حمل‌ونقل آنلاین است. نبود نظارت زنده یا سیستم هشدار اضطراری (panic button) باعث شده عامل جنایت احساس کنترل کامل و فرصت ارتکاب جرم پیدا کرده و نسبت به وقوع جرم اقدام کند.
دوم: الگوی جرم‌شناسانه
این پرونده شباهت‌هایی با الگویkiller-opportunist داشته که در آن راننده حس قدرت مطلق در ذهن دارد و چنین تصور می‌کند که قربانی تنهاست، کنترل مسیر با اوست، ردگیری ضعیف بوده پس بنابراین شرایط برای وقوع یک جنایت که مجرم می‌پندارد قابل شناسایی و ردیابی نیست فراهم است.
سوم: راهکارهای پیشگیری
تعبیه دکمه اضطراری داخل اپلیکیشن (اسنپ، تپسی و...) برای مسافر و راننده و الزام ضبط صدا در سفر برای راننده‌ها و قابلیت ضبط داوطلبانه از سوی مسافر و نصب دوربین داخل خودرو برای سفرهای شبانه یا تک‌سرنشین و هشدار پیشگیرانه در آغاز سفرهای پرریسک(مثلاً زن تنها، مسیر خلوت، ساعت نیمه‌شب)
چهارم: آموزش عمومی به مسافران (به‌ویژه زنان)
از جمله اجتناب از سفر تک‌نفره در ساعات خلوت و به اشتراک گذاشتن موقعیت مکانی با خانواده در تمام سفرها.
پنجم: نظارت قضایی و شفاف‌سازی پرونده
لازم است کارآگاهان و بازپرس محترم پرونده با بازجویی دقیق درخصوص انگیزه متهم و ممنوعیت رسانه‌ای کردن یک‌طرفه اظهارات متهم بدون احراز واقعیات با بررسی دقیق ابعاد حادثه، نسبت به شناسایی موارد سابق تکرار احتمالی جنایات توسط متهم اقدام کنند.
ششم: اصلاح سیاست جنایی ایران در جرائم علیه زنان
تدوین قانون «پیشگیری از خشونت علیه زنان» با نگاه جامع (حقوقی، اجتماعی، رسانه‌ای) یکی از ضروریات جامعه است. قتل خانم الهه حسین‌نژاد، نشان‌دهنده شکاف جدی در امنیت مسافران در پلتفرم‌های آنلاین و نبود آموزش پیشگیرانه برای زنان و راننده‌ها بوده و خلأهای آشکار در سیاست کیفری ایران برای پیشگیری از خشونت‌های پنهان را نشان می‌دهد.
