سیده‌زهرا عبداللهی؛ روزنامه‌نگار
در پی وقوع حادثه انفجار در بندر شهید رجایی بندرعباس، واکنش‌ها در مجلس شورای اسلامی به سرعت بالا گرفت. تنها چند ساعت پس از انتشار نخستین اخبار این حادثه، محمدمنان رئیسی، نماینده مردم قم، نامه‌ای با محورهای متعدد در انتقاد از عملکرد وزارت راه و شهرسازی منتشر کرد که به طرح استیضاح فرزانه صادق‌مالواجرد، وزیر این وزارتخانه، منتهی شد. این نامه در سامانه قانون‌گذاری مجلس بارگذاری شده و طبق اعلام سید مرتضی محمودی، نماینده تهران، تاکنون بیش از ۴۵ نماینده آن را امضا کرده‌اند؛ آن هم تنها ظرف کمتر از 2 ساعت.
هرچند در متن نامه به‌طور مستقیم از حادثه بندر شهید رجایی نام برده نشده، اما محور نخست این طرح به‌روشنی به «انفعال و اهمال در سازمان بنادر» اشاره دارد؛ موضوعی که پس از وقوع حادثه انفجار و آتش‌سوزی اخیر، به‌صورت ویژه در کانون توجه افکار عمومی و نمایندگان قرار گرفته است.
محورهای هشت‌گانه طرح استیضاح
در متن این طرح که از سوی رئیسی خطاب به دیگر نمایندگان نوشته شده، وزارت راه و شهرسازی در 8محور اساسی مورد انتقاد قرار گرفته است؛ از جمله:
انفعال و اهمال در سازمان بنادر
بستن سامانه ثبت‌نام مسکن و محروم‌سازی مردم از حقوق قانونی
عدم اجرای وظایف مندرج در قانون جوانی جمعیت
عملکرد ضعیف در ساماندهی بازار مسکن
وضعیت بغرنج در حوزه حمل‌ونقل
بی‌برنامگی در عزل و نصب‌های مدیریتی
قانون‌شکنی‌های مکرر
عدم تسلط فنی و آگاهی از تحولات وزارتخانه
در پایان این نامه از نمایندگان درخواست شده است در صورت تأیید محورهای فوق، از طرح استیضاح حمایت کنند.
حادثه بندر و انتظارات برای پاسخ‌گویی
انفجار اخیر در بندر شهید رجایی که یکی از مهم‌ترین و راهبردی‌ترین بنادر کشور در حوزه صادرات و واردات کالا محسوب می‌شود، بار دیگر موضوع ایمنی، نظارت و مدیریت بنادر را در مرکز توجه قرار داد. اگرچه جزئیات دقیق این حادثه از سوی نهادهای مسئول در حال بررسی است و هنوز علت رسمی آن اعلام نشده، اما نمایندگان معتقدند این حادثه می‌تواند نشانه‌ای از ضعف مدیریت، نبود نظارت کافی و بی‌توجهی به استانداردهای ایمنی در زیرمجموعه سازمان بنادر باشد.
سازمان بنادر و دریانوردی تاکنون تنها اعلام کرده که حادثه تحت بررسی است و جزئیات فنی پس از پایان کار گروه کارشناسی اعلام خواهد شد.
دیدگاه‌های متفاوت نمایندگان
طرح استیضاح وزیر راه، پس از بارگذاری در سامانه، با استقبال سریع برخی نمایندگان روبه‌رو شد، اما همه در مجلس دیدگاهی یکسان ندارند. برخی نمایندگان از جمله اعضای کمیسیون عمران معتقدند باید فاصله‌ای میان طرح‌های نظارتی و وقایع روزمره قائل شد.
یک عضو کمیسیون عمران که نخواست نامش فاش شود، در گفت‌وگو با همشهری گفت: «ما طرفدار پاسخ‌گویی شفاف وزرا هستیم، اما اینکه بلافاصله پس از یک حادثه، بدون جمع‌بندی گزارش‌های فنی و تخصصی، وزیر را در معرض استیضاح قرار دهیم، ممکن است تبعاتی برای ثبات مدیریت‌ها در کشور داشته باشد.»
در مقابل، طیفی دیگر از نمایندگان استیضاح را نه واکنشی شتاب‌زده، بلکه پاسخ به یک روند بلندمدت از «سوءمدیریت» می‌دانند. به گفته آنان، حادثه اخیر فقط یک نشانه از ده‌ها مشکل انباشته‌شده در این وزارتخانه است که در بازار مسکن، حمل‌ونقل جاده‌ای و بنادر به چشم می‌خورد.
سابقه و جایگاه بندر شهید رجایی
بندر شهید رجایی به عنوان دروازه اصلی تجارت دریایی ایران، سالانه میزبان میلیون‌ها تن کالای وارداتی و صادراتی است. عملکرد این بندر مستقیماً بر زنجیره تأمین، بازار ارز و تجارت داخلی اثرگذار است. کارشناسان اقتصادی نیز پیش‌تر هشدار داده بودند که در صورت بروز خلل در مدیریت یا ایمنی در این بندر، نه‌تنها خسارات مالی، بلکه تبعات امنیتی و اعتباری در سطح بین‌المللی متوجه کشور خواهد شد.
واکنش احتمالی دولت و آینده استیضاح
وزارت راه و شهرسازی تاکنون واکنش رسمی‌ای نسبت به این طرح استیضاح نداشته، اما با توجه به روند رو به افزایش امضاها، پیش‌بینی می‌شود طی روزهای آینده شاهد موضع‌گیری رسمی وزیر یا روابط عمومی این وزارتخانه باشیم. در صورت رسیدن امضاها به حد نصاب و تأیید محورهای استیضاح از سوی کمیسیون عمران، طرح وارد صحن علنی خواهد شد و وزیر باید برای پاسخ‌گویی به مجلس بیاید.
برخی تحلیلگران معتقدند این استیضاح می‌تواند به نخستین آزمون جدی برای هیأت دولت جدید تبدیل شود؛ به‌ویژه در شرایطی که دولت وعده‌هایی جدی درباره بهبود وضعیت معیشتی مردم، جهش تولید مسکن و ارتقای زیرساخت‌های حمل‌ونقل داده است.
کلام آخر
استیضاح فرزانه صادق‌مالواجرد، تنها 3 ماه پس از تصدی وزارت، هرچند هنوز به صحن نرسیده، اما نشانه‌ای روشن از مطالبات فزاینده مجلس در حوزه‌هایی مانند حمل‌ونقل، مسکن و ایمنی زیرساخت‌هاست.
حادثه بندرعباس ممکن است محرک این روند بوده باشد، اما آنچه در نهایت سرنوشت این استیضاح را مشخص می‌کند، نه فقط یک رویداد، بلکه بررسی عملکرد کلی وزارتخانه و قدرت اقناع وزیر در برابر نمایندگان خواهد بود.
مجلس در تدارک استیضاح وزیر راه
حادثه بندر شهید رجایی محور نخست انتقادات
در همینه زمینه :
