تهران گلاب دارد

پریسا نوری-روزنامه‌نگار

باورش سخت است، اما در یکی از جنوبی‌ترین نقاط تهران، جایی در همسایگی کوره‌های آجرپزی خلازیر و بیابان‌های اطراف بزرگراه آزادگان، ردیف به ردیف بوته‌های گل محمدی سر از خاک در آورده‌اند تا چشم ساکنان مناطق جنوبی تهران را به نخستین باغ گل محمدی پایتخت روشن کنند. این باغ گل از یک‌ماه پیش با کاشت 130هزار بوته گل محمدی متولد شده است.برای آشنایی با این باغ، به بوستان ایرانیان در منطقه19 رفتیم.

 ژن‌های برتر
در نگاه اول شاخه‌های گل محمدی قد بلند و نازک به‌نظر می‌آیند، به‌طوری‌که به زحمت وزن گل‌‌ها و غنچه‌ها را تحمل می‌کنند. ایرج رستگار که مدیر مرکز بیوتکنولوژی و آزمایشگاه تخصصی کشت و بافت گل‌های محمدی است توضیح می‌دهد: «این بوته‌ها، ژن برتری از گل‌های محمدی هستند که در آزمایش‌های تخصصی کشت شده و به‌دست آمده‌اند و برخلاف بوته‌های گل محمدی که یک سال بعد از کاشت گل می‌دهند، تقریبا 15روز است که گل داده‌اند. به کم‌آبی هم بسیار مقاوم‌اند؛ موضوعی که در شرایط فعلی بحران آب ویژگی ممتازی است.»

 جلوه‌گری گل‌ها، جای نخاله‌ها
با گذر از کندروی بزرگراه آزادگان، در امتداد بلوار شقایق، تابلوی بزرگ «بوستان ایرانیان» از دور دیده می‌شود. در بوستان و محدوده وسیعی از آن تا چشم کار می‌کند ردیف‌ گل‌های محمدی کاشته شده‌ است؛ جایی که تا 2ماه پیش بیابان و محل انباشت نخاله‌های ساختمانی بود. رزهای رنگارنگ هم در محوطه داخل بوستان و نزدیک زمین بازی کودکان دیده می‌شود و دیگ‌ها و ظروف مخصوص گلابگیری برپا هستند. ایرج رستگار، مدیر پروژه باغ گل محمدی می‌گوید: «عمر گل محمدی کوتاه است. برای همین همزمان در باغ گل‌های رز رنگارنگ کاشته شده تا جلوه رنگی و زیبای بوستان از بین نرود.»

 گردش میان وسایل 500ساله
در مسیر میانی بوستان چند غرفه جانمایی شده است. دورتادور غرفه و روی پوسترهای بزرگ، ابیاتی از فردوسی، سعدی، حافظ، خیام و مطالب ادبی و علمی درباره گل‌ محمدی و سنت گلابگیری به نمایش درآمده است. در داخل غرفه‌ها وسایل گلابگیری ایران باستان، قدیمی‌ترین دستگاه‌های تقطیر جهان، گونه‌های مختلف گل محمدی در ایران، سبدهای حصیری 300-200ساله برای ریختن گل‌ها دیده می‌شود. ترازوهای کهن ساخته شده از پوست حیوانات، خمره‌های سفالی و شیشه‌های بزرگ گلابگیری و اشیا و وسایل قدیمی 400تا 500ساله هم جانمایی شده است. این اشیا که قرار است تعدادشان به 130قطعه برسد، از موزه تخصصی ایرج رستگار به این باغ هدیه داده شده و وسط باغ گل، به‌عنوان موزه گل محمدی، نگهداری می‌شود و در معرض بازدید شهروندان قرار می‌گیرد.

بیابان تاریک، روشن و زیبا شده
تبدیل بیابان متروکه به باغی پر از گل محمدی، رویای شیرینی است که برای اهالی جنوب تهران به واقعیت پیوست. استقبال اهالی به قدری است که هر روز برای لذت بردن از فضای زیبای باغ به این گلزار می‌آیند. بانوی جوان که به همراه فرزندش مشغول عکاسی از بوته‌های گل است، می‌گوید:« قبلا کسی جرأت نمی‌کرد در این محدوده پا بگذارد چون متروکه، بیابان و خلوت بود، شب‌هایش هم که تاریک و خوفناک بود؛ اما حالا پر از گل شده و به قدری پایه چراغ نصب کرده‌اند که شب‌ها هم مثل روز روشن و امنیت خانواده‌ها تامین شده است.»

شهرداری تمام قد پشت ما بود

ایرج رستگار، پژوهشگر و مدیر پروژه باغ‌موزه گل‌محمدی:گل محمدی میراث کهن ایران زمین است و پیشینه 7هزار ساله دارد. یکی از خاستگاه‌های اصلی گل محمدی در زمان قدیم، همین تهران بوده است. در واقع خاک تهران برای کاشت این گل بسیار مناسب است اما چون سالی یک‌بار گل می‌دهد چندان مورد اقبال قرار نگرفته است. در این باغ در فاز اول 130هزار نهال گل محمدی کاشته شده و در فاز دوم قرار است این تعداد بیشتر شود و تا زمین‌های بعد از کوره‌های آجرپزی ادامه پیدا کند. این منطقه خاک بسیار نامطلوبی داشت ولی چون ژن گل برتر بود، در این خاک طی 15روز نهال‌ها پا گرفت و گل داد. جا دارد که از همراهی و همکاری شهرداری و به‌ویژه دکتر گودرزی، معاون خدمات شهری و محیط‌زیست و شهردار تهران بسیار تشکر کنم که تمام قد پشت ما بودند. به‌عنوان یک کارآفرین که سابقه اجرای صدها پروژه را دارم، تا به حال این میزان از همراهی را ندیده بودم.