بامداد‌خمار در خانه‌ها
سریال «بامداد خمار» مانند رمانش موفق می‌شود یا شکست می‌خورد؟
شقایق عرفی نژاد-روزنامه‌نگار
به تازگی تیزر سریال بامداد خمار منتشر شده و این یعنی در آینده‌ای نزدیک شاهد پخش آن در شبکه نمایش خانگی خواهیم بود. «بامداد خمار» به کارگردانی نرگس آبیار اقتباسی است از یک رمان فارسی پرفروش به همین اسم نوشته فتانه حاج سیدجوادی که در میانه‌های دهه 70 خوانندگان بسیاری پیدا کرد. از مدت‌ها پیش هم خبر ساخته شدن سریالی با اقتباس از این رمان به گوش می‌رسید. چند کارگردان و تهیه‌کننده با فاصله‌های کم دست به ساخت این سریال زدند که البته به نتیجه نرسید. ازجمله کیانوش عیاری که طرح آن را آماده کرده بود اما هیچ‌گاه به مرحله پیش‌تولید هم نرسید. بعد از آن در تیر‌ماه ۱۴۰۰ پیش‌تولید سریال بامداد خمار بر اساس رمان پرفروش بامداد خمار نوشته فتانه حاج سیدجوادی با کارگردانی ابراهیم ایرج‌زاد، کارگردان فیلم«عنکبوت» شروع شد و بازیگران اصلی آن هم آنطور که اعلام شده بود، ساعد سهیلی، مهرداد صدیقیان و سارا رسول‌زاده بودند. مدت کوتاهی بعد ایرج‌زاد از این پروژه کناره‌گیری کرد. در آن زمان و بعد از کناره‌گیری ایرج‌زاد، محمد رحمانیان، نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر که فیلمنامه سریال«شبکه مخفی زنان» را هم نوشته، کار را با تهیه‌کنندگی جواد نوروزبیگی در دست گرفت و شروع به بازنویسی فیلمنامه کرد. با تغییر کارگردان بازیگران قبلی انصراف دادند و پروژه دوباره وارد مرحله انتخاب بازیگر شد که البته به جایی نرسید. دی‌ماه ۱۴۰۱ زمانی که فهرست مجموعه‌های در حال ساخت شبکه نمایش خانگی توسط ساترا منتشر شد، نام بامداد خمار هم در میان این سریال‌ها به چشم می‌خورد. البته با تغییرات بزرگ. این بار نام امیرحسین عسگری، کارگردان فیلم«برف»، به‌عنوان کارگردان این سریال ثبت شده بود و بازیگران آن هم تغییر کرده بودند. این بار به جای ساعد سهیلی، برادرش سینا مهراد بازی می‌کرد و از میلاد کی‌مرام و پردیس احمدیه هم به‌عنوان دیگر بازیگران اصلی سریال اسم برده شد. اما این دو از بازی در پروژه انصراف دادند. بعد از مدتی هم به‌دلیل آنچه کند بودن روند فیلمبرداری اعلام شده بود، پروژه به کلی متوقف و در نهایت کار به نرگس آبیار سپرده شد و ترلان پروانه، نوید پورفرج، گلاب آدینه، رضا کیانیان، پدرام شریفی، مرجانه گلچین، لاله اسکندری و بهناز جعفری بازیگران آن هستند.
این اقتباس موفق خواهد بود؟
اقتباس ادبی در سینما و سریال‌سازی ایران سابقه طولانی ولی نمونه‌های اندکی دارد. از فیلم«گاو» داریوش مهرجویی که اقتباسی از یک داستان غلامحسین ساعدی بود تا امروز تعداد کمی اقتباس صورت گرفته است. در شبکه نمایش خانگی هم می‌توان نمونه‌هایی از این اقتباس‌ها دید. ازجمله «زخم کاری» که هم اقتباسی از رمان ۲۰ زخم کاری نوشته محمود حسینی‌زاد بود و هر فصلش برداشتی از یکی از نمایشنامه‌های شکسپیر. سریال بازنده هم یک سریال اقتباسی بود که این بار از یک رمان خارجی بود. زخم کاری در فصل اول در جذب مخاطب موفق، اما با پایان این فصل محمود حسینی‌زاد در مصاحبه‌ای اعلام کرده از این اقتباس راضی نیست و گفته بود: «شخصیت‌هایی که ساخته و پرداخته رمان او هستند سرنوشتی پیدا کرده‌اند که ارتباطی با اثر او ندارند.» بقیه فصل‌های سریال به همین دلیل بدون اقتباس از کتاب و با داستان‌ها و شخصیت‌هایی کاملا جدید ساخته شدند. سریال فصل به فصل افول کرد و به‌خصوص فصل آخر با انتقاد مخاطبان روبه‌رو شد.
اقتباس دیگری که در شبکه نمایش خانگی از یک رمان صورت گرفته از یک رمان خارجی است. سریال« بازنده» از رمانی با نام «زن همسایه» نوشته شاری لاپنا، نویسنده کانادایی اقتباس شده بود و در زمان پخش مخاطبان از آن استقبال کردند. هرچند فضای سریال برایشان کاملا غیرایرانی بود.«بامداد خمار» هم سومین سریالی است که یک اقتباس ادبی است، با یک تفاوت اساسی. این بار رمانی مورد اقتباس قرار گرفته که دست‌کم در دهه 70 خوانندگان بسیار زیادی داشته که می‌توانند به راحتی آن را با سریال مقایسه کنند. بنابراین به‌نظر می‌رسد آبیار در جذب مخاطب کار راحتی در پیش ندارد. حالا باید دید این سریال موفق خواهد شد یا تبدیل به یک اقتباس شکست خورده می‌شود.
