
کشف مهمات حوالی قلعهسرخ

ناصرالدینشاه در یکی از سفرهای تفریحی خود به امیرآباد، دستور ساخت قورخانه (محل نگهداری سلاح) را در کنار روستای امیرآباد داد. قورخانه و اتراقگاه دیروز، سالیان بعد زندان قزلقلعه شد و این روزها بازار میوه و ترهبار است.
تاریخچه زندان قزلقلعه به دوران قاجار برمیگردد؛ زمانی که مسافران و کاروانهای از راه رسیده در این مکان خستگی از تن خود میزدودند. رضا مظاهری، از ساکنان قدیمی محله امیرآباد، درباره قدمت و خاطرات قدیمی این مکان میگوید: «این قلعه در میان اهالی به قلعهسرخ معروف بود. قزلقلعه بهعنوان کاروانسرایی استفاده میشد که مسافران زنجان، گیلان و... در مسیر رسیدن به تهران در آن استراحت میکردند. در زمان ناصرالدینشاه تا زمان پهلوی اول از این مکان برای انبار کردن مهمات استفاده میشد. تا اینکه پس از کودتای 28مرداد 1332بهدلیل افزایش دستگیریهای گروهی مخالفان رژیم پهلوی و از آنجا که زندان قصر گنجایش این حجم از زندانیان را نداشت، نیاز به یک زندان جدید احساس شد. به همینخاطر تیمور بختیار، نخستین رئیس ساواک، تصمیم گرفت این قورخانه را به زندان قزلقلعه تبدیل کند. با انجام این کار قزلقلعه در اختیار ساواک قرار گرفت. در نهایت در دهه 50 زندان قزلقلعه تعطیل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به جای آن میدان میوه و ترهبار دایر شد.»
البته موضوع به همینجا ختم نشد، چرا که در سال ۱۳۹۳ مهمات جنگی زیادی در زیرزمین یکی از خانههای این محدوده که نزدیک این زندان بود، کشف شد. مظاهری در ادامه درباره کشف مهمات در این محدوده میگوید: «درحالیکه کارگران در حال حفر زمین بودند متوجه انبار گلوله و خمپارهای شدند که به جنگ جهانی دوم تعلق داشت.
پس از ورود آمریکا به جنگ جهانی دوم، بنا به درخواست بریتانیا، آمریکا 30هزار سرباز را به ایران روانه میکند؛ سربازانی که فقط وظیفه مونتاژ کردن سلاح و مهمات را بهعهده داشتند. آنها توپ، تانک و سایر سلاحها و مهمات را مونتاژ میکردند و از طریق راهآهن و جاده به شوروی میرساندند. آمریکاییها شرکتی به نام «UKCC» را تأسیس کردند و با استفاده از خطوط ریلی و اجاره کردن 4هزار کامیون، حمل سلاح را از این طریق انجام دادند. در همان سالها بود که آمریکاییها و ارتش ایران در تهران زاغه مهمات داشتند و یکی از این زاغهها در همین میدان اسبدوانی جلالیه بود. در آن سالها ارتش ایران از آلمان، سوئد و اشکودا (چک و اسلواکی) هم سلاح و مهمات خریداری میکرد. این احتمال وجود دارد که این گلولههای توپ کشفشده مربوط به خریدهای ارتش از آن کشورها بوده باشد.»