بازی پیچیده غرب در زمین مذاکرات

حسام رضایی-روزنامه‌نگار

به موازات مذاکرات فی مابین ایران و آمریکا، رسانه‌های غربی بر شدت کارکرد خود افزوده و عملیات روانی گسترده‌ای را حول این مذاکرات ترتیب داده‌اند. این رسانه‌ها البته در میان اپوزیسیون برانداز جمهوری اسلامی نیز یارگیری کرده و روایت‌های مجعول اینان را ضریب می‌دهند. تا الان روایت‌سازی‌ رسانه‌های غربی چگونه درصدد شکل‌دهی به فضای پیرامونی مذاکرات بوده‌اند؟
روز گذشته رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار جمعی از مسئولین قوای سه‌گانه، ضمن پرهیز دادن همگان از «خوش‌بینی و بدبینی افراطی» به گفت‌وگوهای ایران و آمریکا، خاطرنشان کردند که «ما به طرف مقابل خیلی بدبین هستیم اما به توانایی‌های خود خوش بین هستیم». بازی رسانه‌های غربی حول این مذاکرات، به‌نظر می‌رسد یکی از مواردی است که شایسته بدبینی است. این بازی تا الان اجزا، روند و مختصاتی داشته است.
یکی از اجزای این بازی هوشمندانه رسانه‌ای، که متأسفانه برخی رسانه‌ها در داخل نیز در ورطه آن افتاده‌اند، مثبت نمایی زیاده‌روانه از فضای مذاکرات میان ایران و آمریکاست که دور اول آن، شنبه گذشته در مسقط برگزار شد. طبق این بازی، فضای حاکم بر مذاکرات کاملا آشتی جویانه و همراهانه تصویرسازی و در نتیجه حصول توافق، عنقریب پنداشته شده است.
جزء دیگر بازی رسانه‌ای غربی‌ها، ساده‌سازی چالش‌هاست. غربی‌ها مشغول پیشبرد این خط هستند که تنها خواست آمریکا از ایران، خودداری از دست یافتن به سلاح هسته‌ای است و چنانچه تهران این موضوع را پذیرا شود، هیچ مانع دیگری سر راه توافق وجود نخواهد داشت.
جزء سوم بازی رسانه‌ای غرب، سرعت دادن به روند مذاکرات است. به بیان دیگر از آنجا که ترامپ مشغول ساده‌سازی‌ مناقشه فی مابین تهران-واشنگتن است و چنین وانمود می‌کند درصورت کان لم یکن شدن دست یافتن ایران به سلاح هسته‌ای، دیگر هیچ خواسته‌ای از ایران نخواهد داشت، در نتیجه سرعت دست یافتن به این خواسته‌ها نیز بالا پنداشته می‌شود.
اما هدف بازی غرب از مثبت نمایی افراطی، ساده‌سازی‌ مناقشه و سرعت‌دادن به روند حل موضوعات، می‌تواند موارد متعدد را شامل شود و شاید یکی از مهم‌ترین موارد، واداشتن تهران به پذیرش خواسته‌های به جا- بی جای غرب در اسرع وقت باشد و چنانچه سکته‌ای در روند مذاکرات افتاد، ایران به‌عنوان مقصر پنداشته شود. اما غربی‌ها طی یکی دو روز گذشته، لایه‌های جدیدی از بازی رسانه ای-روانی خود پیرامون مذاکرات را رو کرده‌اند. برخلاف ساعات ابتدایی پس از دور اول مذاکرات که مثبت نمایی افراطی، ساده‌سازی‌ مناقشه و سرعت دادن به روند حل موضوعات در دستور کار رسانه‌های غربی بود، اکنون غربی‌ها تمایلات پنهان خود درباره فعالیت‌های هسته‌ای را به مرور مطرح می‌کنند تا با توجه به سیاست رسانه‌ای ابتدایی، ایران را در عمل انجام شده قرار بدهند. ایجاد محدودیت در زمینه تولید موشک‌های بالستیک و مهم‌تر از آن، انتقال ذخایر اورانیوم غنی شده به کشور ثالث، ازجمله مواردی است که رسانه‌های غربی به‌عنوان خواسته‌های احتمالی آمریکا از ایران برای جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای مطرح کرده‌اند. نیک پیداست که قبول شرط انتقال ذخایر اورانیوم به کشور ثالث، چندان نمی‌تواند باب میل ایران باشد زیرا چنانچه روزنامه «گاردین» نیز تصریح کرده «حفظ ذخایر اورانیوم در داخل ایران نوعی اقدام احتیاطی یا بیمه در برابر احتمال خروج دولت‌های آینده آمریکا از توافق» خواهد بود.
علاوه بر موارد فوق‌الذکر، آمریکایی‌ها به‌طور آشکار یک خواسته زیاده‌خواهانه دیگر نیز در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای ایران مطرح کرده‌اند و آن، شیوه راستی‌آزمایی است. در همین باره، ویتکاف، رئیس هیأت مذاکره‌کننده آمریکا با ایران، دیروز رسما اعلام کرد که بازرسین مراکز هسته‌ای و نظامی ایران، باید از سوی آمریکا تعیین شوند‌ نه سازمان ملل.
درواقع ایران که همواره سخت‌ترین نظارت‌های آژانس را درباره فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای خود پذیرفته، اکنون و بنابر گفته ویتکاف، باید به نظارت‌های فراقانونی آمریکایی‌ها نیز تن داده و اجازه بدهد دولت آمریکا، به‌طور انحصاری بر این فعالیت‌ها نظارت سخت‌تر اعمال کند. ناگفته پیداست این خواسته فرانهادی، مهم‌ترین چالش پیش روی مذاکرات خواهد بود.
چنانچه مشاهده کردیم، بازی غربی‌ها درباره مذاکرات شامل 2 بخش بوده است؛ در قدم اول نشان دادن در باغ سبز و در قدم دوم، مواجه ساختن یکباره طرف مقابل با زیاده‌خواهی همیشگی واشنگتن. حتی غربی‌ها برای تحت فشار گذاشتن و هتک حرمت از تیم مذاکره‌کننده ایرانی، به بعضی روایت‌های مشمئزکننده و سخیف ضد‌انقلاب، نظیر آنچه درباره کاظم غریب‌آبادی ادعا شد نیز ضریب داده‌اند. همه این نشانه‌ها گواهی می‌دهند آمریکا و ایادی آن، بازیگرانی غیرقابل پیش‌بینی هستند که برای نیل به خواسته‌های خود، این بار پیچیده‌تر از قبل، دست به طراحی عملیات روانی چند مرحله‌ای زده‌اند. پادزهر این طراحی‌های خبیثانه، تنها یک چیز می‌تواند باشد؛ شفافیت در ارائه اطلاعات به افکار عمومی و آگاه ساختن توده جامعه ایرانی درباره خواسته‌های غرب. اگر چنین نشود، تیم مذاکره‌کننده ایرانی به اسم اطاله بی‌مورد در روند مذاکرات، تحت فشار سنگین افکار عمومی قرار خواهد گرفت. باید مردم را آگاه کرد.