مذاکرات به وقت دولت چهاردهم
تاریخ مذاکره میان ایران و آمریکا در دولت چهاردهم را می‌توان به قبل و بعد از جنگ تحمیلی ۱۲روزه اسرائیل تقسیم کرد.دولت پزشکیان معتقد به گفت‌وگو و تعامل سازنده با جهان، ازجمله آمریکا بود و این مسیر را راهی برای تثبیت «حقانیت ایران و مقاومت در جهان» می‌دانست.با این حال، در مورد ایالات متحده، مقامات دولت بارها از بی‌ثمر‌بودن گفت‌وگوها و بن‌بست در مسیر مذاکره سخن گفتند.
آغاز دولت و موضع‌گیری اولیه
در نخستین ماه‌های شروع به کار دولت، مسعود پزشکیان در چند مصاحبه تأکید کرد که شخصا باور دارد گفت‌وگو و مذاکره حتی با دشمن نیز لازم است.با این حال، او تصریح کرد که پس از بیانات مقام معظم رهبری درباره ممنوعیت مذاکره با آمریکا، دولت تصمیم گرفته است این مسیر را فعلا متوقف کند.
نامه ترامپ به رهبر انقلاب و ابتکار ایده مذاکره غیرمستقیم
پزشکیان اعلام کرد که دولت او در مذاکره جدی است و به‌دنبال توافقی در چارچوب حفظ منافع ملی است. او انرژی هسته‌ای را خط قرمز مذاکرات غیرمستقیم دانست.
سرنوشت مذاکرات ایران و آمریکا پس از جنگ ۱۲روزه
آمادگی برای گفت‌وگو:بلافاصله پس از پایان جنگ، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور اعلام کرد که ایران آماده است «مسائل را با آمریکا از مسیر دیپلماتیک حل کند» و تأکید کرد که ایران در پی صلحی پایدار در منطقه است.
بمباران، وسط مذاکره
پس از 5دور مذاکره غیرمستقیم با آمریکا- با اطلاع و چراغ سبز دولت ترامپ- اسرائیل حمله‌ای مستقیم به ایران انجام داد.در پی آن، پزشکیان با لحنی تند گفت: «آمریکا روی میز مذاکره بمب انداخت و دیپلماسی را نابود کرد.»
لزوم تضمین‌ها و جبران خسارات از سوی طرف مقابل
عباس عراقچی در نخستین موضع رسمی پس از جنگ: «آمریکایی‌ها باید ابتدا خسارات را جبران کنند و توضیح دهند چرا در میانه مذاکرات به ما حمله کردند… تا زمانی که خواهان غنی‌سازی صفر باشند، هیچ توافقی در کار نخواهد بود.»
عدم‌امکان بازگشت به وضعیت پیشین
عراقچی:«نمی‌گویم مذاکرات از دستور کار خارج شده، نه؛ اما حتما شکل و ابعاد جدیدی پیدا کرده است… اینطور نیست که مثل قبل از جنگ بشود وارد مذاکره شد.»در این مقطع، دولت پزشکیان تأکید کرد که هرگونه گفت‌وگوی احتمالی با آمریکا باید بر پایه بازدارندگی و احترام متقابل باشد، نه بر مبنای امتیازدهی یک‌طرفه.
با قلدر مذاکره نمی‌کنیم
در آستانه نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل، برخی گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال دیدار غیررسمی میان مقامات ایرانی و آمریکایی مطرح شد.اما پزشکیان در سخنرانی خود، با اشاره به بدعهدی‌های مکرر و تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران، خواستار احیای برجام شد.پیش از عزیمت به نیویورک البته با جمله «مذاکره با قلدر خطاست» آمریکا را غیرقابل گفت‌وگو اعلام کرده بود.در حاشیه همان نشست، عراقچی نیز با لحنی صریح گفت: «تجربه شد؛ مذاکره با آمریکا بن‌بست محض است.»
استدلال‌های دولت برای بن‌بست دانستن مذاکره
۱. تجربه کردیم که مذاکره بن‌بست محض است.(عراقچی)
۲. مذاکره با قلدر خطاست.(پزشکیان)
۳. در شرایط مساوی گفت‌وگو نمی‌کنند.(عراقچی)
۴. شرط مذاکره را پذیرش نتایج مدنظرشان
قرار می‌دهند.(عراقچی)
۵. اسمش مذاکره است؛
واقعیتش دیکته است.(عراقچی)
۶. آنها زیر بار گفت‌وگوی
[بدون اجبار] نمی‌روند.(مهاجرانی)
۷. می‌گویند دارایی نقدتان را بدهید تا عمل به تهدیدمان را 6ماه عقب بیندازیم.(عراقچی)
۸. اروپا که رسما اعلام کرده هیچ اختیاری ندارد و برای آنکه آنها چه کار کنند، باید با آمریکا مذاکره کنیم. ما مسخره‌شان می‌کردیم.(عراقچی)
۹. آنها دست از زیاده‌خواهی بر‌نمی‌دارند.
پای گفت‌وگو در شرایط مساوی نمی‌نشینند.(عراقچی)